Những người phụ nữ... chống trời

Tiếng loa những buổi chiều

17h, thông báo về áp thấp nhiệt đới có thể mạnh lên thành bão số 6 được bà Phạm Thị Toàn (65 tuổi, Đội trưởng đội xung kích thôn Thai Dương Thượng Tây) phát đi khắp các nẻo đường của thôn.

Tiếng loa cầm tay của bà dõng dạc phát đi thông báo của Ban chỉ đạo PCTT thị xã Hương Trà: "Đề phòng có gió giật cấp 8, cấp 9, mưa to trên diện rộng, đề nghị các gia đình chủ động gia cố nhà cửa, chằng lại chuồng trại, chuẩn bị lương thực, thực phẩm cần thiết để chuẩn bị ứng phó với áp thấp nhiệt đới có thể mạnh lên thành bão. Dự kiến, khoảng 22h tối nay, áp thấp nhiệt đới sẽ đổ bộ vào đất liền, trong đó có tỉnh Thừa Thiên - Huế, alo.. alo...".

Ngay sau tiếng loa của bà Toàn, đội nữ xung kích thôn Thai Dương Thượng Tây gồm 5 thành viên đã có mặt tại gia đình bà Hoàng Thị Mỹ (56 tuổi). Được biết, đây là gia đình có hoàn cảnh khó khăn nhất của thôn, chồng mất trong một lần đi biển, bà Mỹ vừa mưu sinh, vừa chăm sóc cháu nhỏ do con cái đi làm xa.

Có mặt tại đây, chúng tôi chứng kiến tận mắt các thành viên của đội xung kích giúp gia đình bà Mỹ di chuyển đồ đạc, gia cố lại các cánh cửa và cẩn thận cất đồ đạc trong nhà.

Bà Phạm Thị Toàn với chiếc loa cầm tay, đi khắp thôn thông báo cho các gia đình được biết tình hình thiên tai

Bà Hồ Thị Trương (55 tuổi, thành viên đội xung kích) đưa các giấy tờ của gia đình bà Mỹ cất vào túi nilon cẩn thận. Chị Trương nhanh tay buộc các túi đồ đạc, mua thêm một ít mì tôm, gạo cho gia đình bằng nguồn quỹ ít ỏi nhưng cần thiết. Chị nói: "Gia đình chị Mỹ là gia đình khó khăn nên khi chuẩn bị ứng phó với thiên tai, bao giờ đội xung kích cũng ưu tiên trợ giúp trước".

Ngay sau khi hoàn thành công việc tại gia đình chị Mỹ, đội xung kích thôn Thai Dương Thượng Tây lại nhanh chóng di chuyển đến giúp đỡ các gia đình khác. Sự có mặt của các chị đã khiến các gia đình khó khăn trong thôn thêm tự tin, ấm áp tình làng nghĩa xóm trước thiên tai đang kéo đến.

Một người dân trong thôn cho biết: "Dù chúng tôi thường xuyên theo dõi tin tức về PCTT qua báo đài nhưng sự trực tiếp thông báo từ chị Toàn và các chị đây thực sự cần thiết. Chúng tôi chủ động hơn trong việc ứng phó với mưa bão, thiên tai khi xảy đến".

Mô hình đội xung kích nữ

Thôn Thai Dương Thượng Tây là một trong sáu thôn của xã Hải Dương nằm sát phá Tam Giang, giáp với biển thường xuyên bị nước tràn ngập mỗi khi xảy ra mưa lớn, lụt bão. Với diện tích nhỏ lại thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai nên làng chài ven biển này mỗi khi có bão ập đến đều gây ra những thiệt hại nặng.

Chị Toàn nhớ lại: "Năm 1999, cơn bão kèm theo mưa lớn đã cuốn trôi 22 ngôi nhà trong thôn, nhiều người dân mất nhà cửa, bị thương đã khiến cuộc sống khi đó rất khó khăn. Chính vì thế, mỗi khi có tin bão vào, người dân nơi đây không hề chủ quan mà luôn luôn chủ động đối phó".

Mô hình đội xung kích toàn các chị em ra đời năm 2014 và nhận được sự hỗ trợ từ tổ chức UN Women của Liên Hợp Quốc. Dự án này trang bị một số phương tiện cho các chị em gồm đèn pin, áo phao, áo mưa và quan trọng nhất là một số kỹ năng về PCTT cho các chị. Mỗi thôn tại xã Hải Dương đều có đội xung kích về PCTT gồm 5 thành viên nữ. Cả xã duy trì thường xuyên mô hình này với 30 thành viên tất cả.

Chị Trần Thị Tâm (Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Hải Dương) cho biết, dù xã đã có đội xung kích nam nhưng tại các thôn, đàn ông đi biển hết, chỉ còn phụ nữ và người già nên đội xung kích khi ra đời đã tỏ rõ sự hiệu quả.

Chị Trần Thị Tâm - Chủ tịch Hội phụ nữ xã Hải Dương

Ngoài công việc giúp đỡ các gia đình khi có thiên tai, đội xung kích còn được trang bị các kỹ năng về sơ cứu khi có người bị thương, dạy bơi cho trẻ nhỏ và những người chưa biết...

Chị Tâm nói: "Các chị em tham gia đội đều rất nhiệt tình, tuy nhiên đội cần thêm nhiều phương tiện hỗ trợ, tập huấn thường xuyên kiến thức về PCTT để hoạt động hiệu quả hơn".

Làm việc liên tục giúp đỡ mọi người, chị Phạm Thị Thanh Thủy khi công việc xong xuôi mới mở điện thoại của mình. Mẹ chồng chị gọi điện nhắc nhở chị cần chú ý sức khỏe và về nhà sớm trước khi bão vào.

Chị Thủy xúc động nói: "Thấy mẹ chồng lo cho mình, mình thấy trách nhiệm với công việc càng tăng lên. Khi có thông báo về thiên tai, tôi lo mọi việc trong nhà trước, nhắc nhở mọi người chuẩn bị sạc pin điện thoại, đồ dùng cần thiết để chuẩn bị rồi chạy đi ngay với đội xung kích để giúp đỡ mọi người".

Năm 2015, một năm sau khi đội xung kích nữ các thôn được thành lập, thôn Thai Dương Thượng Tây có bão vào. Trong khi đội xung kích cấp xã tham gia cứu hộ, cứu nạn thì đội xung kích các chị lo ổn định hậu phương, các gia đình chị em khó khăn. Trường hợp của gia đình chị Hoa khi di chuyển đồ đạc bị thương đã nhanh chóng được các chị em xung kích hỗ trợ băng bó, di chuyển đến trạm xá an toàn là kỉ niệm mà đội xung kích nhớ mãi.

Tổ chức sơ cứu và giúp đỡ các gia đình khó khăn của đội xung kích

Chuyện những người phụ nữ... chống trời vẫn âm thầm và là một phần của cuộc sống thường ngày nơi làng chài ven biển Thai Dương Thượng Tây. Các chị, các bà vẫn đảm bảo công việc hằng ngày nhưng khi có thiên tai xảy ra, lại kịp thời có mặt khắp thôn để giúp đỡ mọi người. Đó không chỉ là tình làng nghĩa xóm mà còn là một mô hình hiệu quả để nhân rộng ra nhiều địa phương.

Đến năm 2020, tất cả các xã trên cả nước có đội xung kích PCTT

Ông Trần Quang Hoài Tổng cục trưởng Tổng cục phòng chống thiên tai, Bộ NN&PTNN cho biết, hiện cả nước đã có 8.160 xã có đội xung kích duy trì hiệu quả, chiếm khoảng 75%. Đến năm 2020, phấn đấu tất cả các xã trên cả nước sẽ có đội xung kích PCTT. Đây cũng là tinh thần chỉ đạo từ Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cho thấy sự hiệu quả của mô hình này trong phương châm "4 tại chỗ" để ứng phó với thiên tai khi xảy đến ở nước ta.

Ngọc Trìu