Những người quyết không nghỉ việc giữa giao tranh ở Ukraine

Kể từ khi Nga bắt đầu "chiến dịch quân sự đặc biệt" ở Ukraine, hơn 10 triệu người đã phải rời bỏ nhà cửa, theo ước tính của Cao ủy Liên Hợp Quốc về người tị nạn. Trong số đó, có 4 triệu người phải sơ tán sang các nước láng giềng.

Hệ thống đường sắt Ukraine có đóng góp lớn trong quá trình di tản này. Vài triệu người đã đi về phía tây trên các chuyến tàu sơ tán, trong khi các toa tàu ngược lại phía đông với hàng tấn đồ viện trợ nhân đạo. Có những lúc cao điểm, các chuyến tàu hỏa của Ukraine chở tới 200.000 người đi về phía tây. Các chuyến tàu miễn phí cho mọi đối tượng, trong đó phụ nữ và trẻ em được ưu tiên.

Theo Giám đốc điều hành công ty Đường sắt Ukraine Oleksandr Kamyshin, gần như tất cả 230.000 nhân viên đều ở lại đất nước làm việc. Các nhà ga ở khu vực Nga kiểm soát đã đóng cửa, nhưng những chuyến tàu vẫn tiếp tục chạy đến các thành phố như Kharkiv - nơi đang chịu cảnh bắn phá liên tục. Ông cho biết kể từ khi giao tranh nổ ra, 64 nhân viên công ty đã thiệt mạng và 71 người khác bị thương.

“Nếu đường ray bị hỏng, chúng tôi sẽ sửa chữa. Nhân viên của chúng tôi không tránh khỏi những hiểm nguy nhưng những chuyến tàu sẽ đưa hàng nghìn người khác thoát khỏi nguy hiểm", ông Kamyshin nói khi đang đứng tại nhà ga trung tâm Kyiv. Ông và “trung tâm chỉ huy di động” gồm 7 người đã rong ruổi cả tháng trên những chuyến tàu khắp đất nước để ủng hộ tinh thần nhân viên đường sắt vẫn đang miệt mài làm việc.

Vào những ngày đầu giao tranh nổ ra, ga tàu hỏa ở Kyiv chứng kiến nhiều cảnh tượng đau lòng. Người dân thủ đô lo sợ Kyiv sẽ có số phận tương tự các thành phố như Mariupol hay Kharkiv nên đã đổ xô tháo chạy càng nhanh càng tốt. Các chuyến tàu thường đông đúc và nóng nực. Chỉ trong hai tuần đầu của cuộc xung đột, 2 triệu người đã được đưa đến nơi an toàn.

Dmytro Yaroshenko (trong ảnh) - 36 tuổi - đã làm việc cho hệ thống đường sắt từ năm 20 tuổi. Anh hiện là quản lý trên chuyến tàu 82 - chạy giữa Uzhhorod ở miền Tây gần biên giới Slovakia và Kyiv. “Trên các chuyến quanh Kyiv và bất cứ nơi nào 'trông' nguy hiểm, hay khi dừng đỗ, chúng tôi đều tắt đèn", ông nói. Ông cho rằng mình không ngần ngại tiếp tục làm việc trong khoảng thời gian này và coi mình đang đóng góp một phần vào nỗ lực chiến đấu của Ukraine.

Người quản lý tàu có trách nhiệm đảm bảo an toàn trên cả hành trình và cho các hành khách. Giờ đây, trước khi khởi hành, Yaroshenko sẽ kiểm tra các nhóm trên WhatsApp và Telegram, nơi chia sẻ thông tin mới nhất. Tuần trước, anh từng hoảng hốt khi biết có một đoàn tàu bốc cháy gần thị trấn Vasylkiv, ngoại ô Kyiv và cửa sổ vỡ tan tành. Tuy nhiên, thực tế là kho chứa nhiên liệu gần đó trúng tên lửa làm ảnh hưởng đến cửa sổ. Đường ray không bị hư hại, và chuyến tàu của anh Yaroshenko có thể chạy theo lịch trình.

Trong ảnh là Vjacheslav Anatolijovuch Chumak, 43 tuổi, người lái chuyến tàu sơ tán từ Kyiv đến Lviv. Anh cho biết mình làm công việc này từ năm 1996 và đã đi khắp Ukraine. Anh cảm thấy bất an khi làm việc. "Làm sao có thể nhìn vào đôi mắt của những đứa trẻ đang sợ hãi, và cả của những người mẹ không biết sẽ đi đâu về đâu", anh chia sẻ. "Là một người lái tàu, tôi chứng kiến hết mọi chuyện đang diễn ra".

Eugen Zagoruk là người lái tàu trên tuyến đường Lviv - Przemyśl. “Tôi chạy tàu sơ tán theo hướng tây. Cuộc hành trình từ đây đến Ba Lan mất 21 giờ. Khi đến Ba Lan, họ (người tị nạn) vẫn phải đi đến một nơi khác, và không thể biết tất cả sẽ mất bao lâu”, anh nói.

Anh Zagoruk nhận được cuộc gọi xác nhận được phép rời nhà ga đến Ba Lan. Hầu hết chuyến tàu đều đến muộn, vì phải dừng lại để bốc dỡ hàng viện trợ nhân đạo, hoặc đợi bên ngoài các thành phố lớn nếu có cảnh báo không kích. Tốc độ tối đa của tàu đã giảm, nhưng nhờ thế mà trong trường hợp có sự cố, tỷ lệ tử vong của những người trên tàu cũng thấp hơn.

"Tôi đang thực hiện các tuyến đường sơ tán từ Lviv đến Przemyśl. Lviv không thể cung cấp đủ chỗ cho người tị nạn, trong khi châu Âu thì đang tiếp nhận công dân Ukraine. Chúng tôi cần cho họ cơ hội tới được nơi an toàn", người lái tàu Gasyuk Roman Ivanovich tại điểm dừng Lviv chia sẻ. "Nghề nghiệp của chúng tôi khá nguy hiểm bởi chúng tôi có thể bị tấn công khi đang trên đường đi. Nhưng với tôi, rủi ro đó vẫn thấp khi các đơn vị bảo vệ lãnh thổ đang đảm bảo an toàn cho chúng tôi".

Trợ lý của anh Gasyuk đang điền thông tin về điểm dừng ở ga trung tâm Lviv. Trong những năm gần đây, hệ thống đường sắt Ukraine đã chứng kiến nhiều cải tiến và thành lập đội ngũ quản lý trẻ tuổi, có trình độ học vấn cao.

Stasenko Olexiy Volodumurovuch, 31 tuổi, lái chuyến tàu sơ tán từ Zhmerynka, Ukraine. Gia đình anh vẫn ở lại Zhmerynka. Khi được hỏi liệu có định đưa họ đi sơ tán, anh nói: “Tại sao họ phải sơ tán? Nếu chúng tôi cũng đi, ai sẽ ở lại bảo vệ đất nước?". Anh từng thực hiện một chuyến tàu dài 17h. Sau đó, họ nghỉ ngơi trong 6 tiếng rồi tiếp tục lên đường. Vào ngày nói chuyện với phóng viên Guardian, anh có lịch lái chuyến tàu khởi hành lúc 6h24. "Chúng tôi có lượng lớn hành khách, tất cả đều rời đi. Chắc chắn là rất nguy hiểm, nhưng chúng tôi đã chuẩn bị kỹ lưỡng cho điều đó”, anh chia sẻ.

Phương Linh

Ảnh: Guardian, Reuters