Những nguy cơ nào có thể dẫn đến chiến tranh giữa Nga và Ukraine?

Một cuộc tập trận của Ukraine gần Crimea. Ảnh: Reuters

Bài liên quan

Viện trợ của Mỹ cho Ukraine không thay đổi được cán cân trong xung đột Donbass

Nga cáo buộc phương Tây gây căng thẳng Ukraine một cách giả tạo

Tàu chiến Mỹ tăng cường gần Biển Đen, hỗ trợ Hải quân Ukraine

Mỹ kêu gọi Nga giảm leo thang căng thẳng với Ukraine

Hai bên nói gì về rủi ro đụng độ?

Nga phủ nhận việc đe dọa bất kỳ ai và cho biết họ có thể triển khai quân đội trên lãnh thổ của mình tùy ý. Nước này đã cáo buộc Ukraine và NATO đang gây căng thẳng và cho rằng Kyiv có thể đang chuẩn bị cố gắng giành lại hai khu vực phía đông do phe ly khai thân Nga kiểm soát kể từ năm 2014.

Cơ quan gián điệp nước ngoài của Nga trong tuần này đã so sánh tình hình với cuộc chiến năm 2008 giữa Nga và nước láng giềng Gruzia.

Ukraine phủ nhận việc lên kế hoạch cho bất kỳ cuộc tấn công nào như vậy và nói rằng Nga có hơn 92.000 quân tập trung gần biên giới của mình.

Khả năng Nga xâm lấn cao đến đâu?

Hãng tin Reuters đã nói chuyện với hơn một chục nguồn tin, bao gồm các quan chức tình báo phương Tây và những nguồn tin thân cận với Điện Kremlin, và gần như tất cả đều đồng ý rằng một cuộc xâm lược khó có thể xảy ra trong tương lai gần.

Theo họ, một kịch bản hợp lý hơn là Tổng thống Vladimir Putin đang sử dụng mối đe dọa đáng tin cậy về lực lượng quân sự để báo hiệu rằng Nga nghiêm túc trong việc bảo vệ "lằn ranh đỏ" của mình đối với Ukraine.

Trong những tuần gần đây, họ đã tuyên bố nhiều lần rằng họ không sẵn sàng chấp nhận NATO cung cấp vũ khí cho Ukraine, hoặc bất kỳ sự hiện diện quân sự nào của NATO ở đó, chưa nói đến viễn cảnh Ukraine cuối cùng trở thành thành viên của liên minh.

Các nguồn tin này cho biết thêm, ông Putin rất giỏi trong việc leo thang và giảm leo thang khủng hoảng, như ông đã làm vào mùa xuân, khi hơn 100.000 quân Nga tập trung gần biên giới Ukraine và sau đó rút lui. Bằng cách này, ông đang khiến các đối thủ của Nga đoán được ý định của mình và nhắc nhở phương Tây rằng Nga là một thế lực cần phải tính đến.

Các binh sĩ Ukraine xuất hiện ở gần làng Zolote, khu vực đóng quân của chính phủ và quân nổi dậy vùng Luhansk, miền đông Ukraine - Ảnh: REUTERS

Chiến tranh sẽ ra sao?

Theo Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), các lực lượng vũ trang của Nga có 900.000 binh sĩ đang hoạt động so với 209.000 binh của Ukraine, một lợi thế hơn bốn lần.

Nhưng ông Samir Puri, thành viên cấp cao về chiến tranh hỗn hợp tại IISS, cho biết lợi thế thực sự đối với Nga là nước này đã có các lực lượng ủy nhiệm chiến đấu trong cuộc chiến ly khai ở miền đông Ukraine, cho phép họ liên kết và mở rộng khu vực đã thuộc quyền điều khiển.

Ông nói, nếu Nga tiến hành một cuộc xâm lược rộng lớn hơn, họ có thể dự tính tấn công từ phía bắc (từ Nga và đồng minh Belarus), từ phía đông hoặc từ phía nam (qua Crimea, mà Nga đã chiếm từ Ukraine vào năm 2014), với một cuộc tấn công của hải quân vào các thành phố Odessa và Mariupol.

Ukraine đang chuẩn bị thế nào để phòng thủ?

Ukraine mạnh hơn đáng kể về mặt quân sự so với năm 2014, khi nước này mất Crimea mà không có một cuộc chiến thực sự nào. Nước này có các tên lửa chống tăng tiên tiến do Washington cung cấp và có thể nhờ sự hỗ trợ của tình báo Mỹ. Nhưng họ vẫn sẽ phải đối mặt với một đối thủ áp đảo từ quân đội Nga.

Ông Mathieu Boulegue, một nhà nghiên cứu tại Chatham House, London, cho biết: “Đối với Ukraine, vấn đề sẽ là cầu xin sự hỗ trợ từ phương Tây và cuối cùng là chống trả. Nếu Nga xâm lược toàn bộ, Kyiv sẽ tổ chức chiến tranh kiểu phản khởi nghĩa để khiến cho cái giá của cuộc xâm lược đối với Nga là rất lớn".

Điều gì có thể kìm hãm Nga?

Phương Tây đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Nga sau khi sáp nhập Crimea và có thể thêm các biện pháp mới gây đau đớn, chẳng hạn như ngăn nước này chuyển khí đốt của Nga qua đường ống Nord Stream 2 mới được xây dựng tới Đức. Ông Putin sẽ có nguy cơ cắt đứt hoàn toàn quan hệ với phương Tây nếu ông tiến hành một cuộc chiến.

Vẫn chưa rõ NATO có thể tiến xa đến mức nào để bảo vệ Ukraine, một điều sẽ đầy rủi ro cho tất cả các bên. Ukraine không phải là thành viên của NATO, nhưng nếu không làm gì liên minh sẽ bị hoài nghi về tính hợp pháp của mình.

"Đây là một trò chơi đầy cam go. Cả NATO và Moscow sẽ có những tính toán xung quanh những điều mà việc leo thang có thể dẫn đến. Liệu Ukraine có trở thành một chiến trường hay không, tôi nghĩ là khó có thể xảy ra, nhưng Nga và NATO vẫn đang đấu tranh ở Ukraine vào thời điểm hiện tại", ông Puri nói.

Hoàng Nam