Những nhà thơ 'phường' ở Hải Phòng

Một buổi gặp mặt cuối năm, vì tôi duy nhất là người chấp nhận rủi ro nghe anh đọc thơ giữa tiếng huyên náo đặc sản của những quán nhậu vỉa hè, thế nên từ đó, anh thích đi tìm tôi để tặng thơ. Khổ nỗi, anh

có thói quen vung tay đánh dấu câu vào không khí. Có lần, sau một bài thơ, anh bị sái tay, còn tôi bị sái quai hàm. Bởi coi tôi là tri âm, nên anh dẫn tôi đến dự cuộc hội ngộ thơ mừng xuân của tao đàn phường.

Tao đàn phường

Tôi ngạc nhiên vì nhận ra không ít người quen ở đây. Hóa ra bao nhiêu năm nay, tôi đã bắt chân, bắt tay, uống bia, tán láo và đi xe ôm với nhiều nhà thơ mà không hay biết.

Quả thật, tôi ngỡ ngàng với nhiều người, họ trong “đời thơ” rất khác với ngoài đời thường. Ngày thường, bà T. chẳng bao giờ diện đồ gì hở nhiều hơn cái cổ cả. Hôm nay, bà khoác lên một tấm áo không phải để che mà để bày ra, đôi môi được tô ướt át như từng xuất hiện trong những câu thơ tình của Xuân Diệu, khiến cho người ta quên mất nguồn gốc trong trắng như bông hoa huệ trên cánh đồng làng của bà. Cô H, hàng xóm một thời của tôi, đàn ông trong ngõ thường thi vật tay với cô, bây giờ ngồi nhấm múi quýt thong thả như một con chim rừng mưa nhiệt đới. Chủ soái Tao đàn, một người đàn ông có phong độ của một vị đại sứ, mở màn bằng một tuyên bố: “Con người chỉ cần có thức ăn cho thân xác và thơ ca cho tâm hồn!”. Sau đó, các nhà thơ lên đọc thơ của mình.

Tôi đến Tao đàn phường với nỗi lo của kẻ trần tục chưa bao giờ được sờ vào ngón tay út của nữ thần thơ ca. Sau khi nghe những vần thơ đầu tiên, tôi đã thở phào nhẹ nhõm vì hiểu chỉ cần có sự hồn nhiên là đã có vé vào cửa Nàng thơ ở đây… Thơ Tao đàn phường êm tai, nhẹ nhàng băng qua trí nhớ như bóng mây trôi trước gió. Họ viết dễ dàng, chủ yếu bằng thơ lục bát và thơ Đường luật, về những cái đẹp giản dị như một vệt nắng đọng trong sân chùa, một bông hoa nhỏ nở trên mái ngói nhà cổ, cho đến những lời kêu gọi phải chống tham nhũng. Tâm hồn lãng mạn, trong sáng, nhân hậu của họ được bày trong thơ không hề giấu giếm. Tôi giật mình bởi ông S - người lái xe của Công ty mai táng - có thể buồn bã đến thế vì một cánh hoa hồng héo rơi rụng trên bàn. Nghe thơ bà H, tôi tưởng tượng thấy bà đang đứng bên cửa sổ mơ màng với một làn mây kỳ diệu. Ông P, chắc chắn là người tử tế, khi ông viết những dòng thơ giận dữ về một kẻ có nhiều tiền hắt hủi chú bé đánh giày…

Thống trị trong Tao đàn phường là bầu không khí thân ái. Người ta nghe thơ của nhau, ca tụng thơ nhau, có chê cũng rất tế nhị. Giữa các câu thơ là chuyện vợ chồng, con cháu, chuyện các bài thuốc gia truyền chữa cao huyết áp, chữa đau xương cốt…

Thơ không phải của riêng ai

Dẫu chẳng có nhiều tài năng như những nhà thơ quốc gia, các thi nhân phường không thua kém họ ở tình yêu thơ mãnh liệt. Tôi biết nhà thơ Q.H ở phường V.Đ và hiểu vì sao ông đã 3 lần ly dị. Chẳng bà vợ

nào chịu được cái cảnh tối nào ông cũng mang theo “nàng thơ” lên giường ngủ cùng với mình. Người vợ thứ tư tỉnh táo hơn nhiều. Bà biết có một ông chồng mê thơ như vậy “an toàn” còn hơn đem vàng gửi vào ngân hàng Thụy Sĩ. Không cờ bạc, không rượu chè, ông sẽ chẳng mang tiền nhà đi cho bà

nào, trừ việc in những tập thơ gồm toàn các bài giống nhau như những chú lính trong đoàn diễu hành. Tôi đã đọc một tập thơ của ông. Nó hấp dẫn như một cuốn danh bạ điện thoại. Thế nhưng, ông rất hài lòng. Đi đâu, dưới nách ông cũng cắp vài tập thơ. Thậm chí khi gặp ăn mày xin tiền, ông cũng rút thơ ra tặng.

Làm thơ là một thú vui tao nhã, sang trọng, rẻ tiền và cũng vô hại. Chưa có con số thống kê ở Hải Phòng có bao nhiêu người đang làm thơ. Chắc chắn con số này ngày càng lớn. Thật ngạc nhiên khi một số người nghĩ thơ là độc quyền của họ, thơ như đồ thờ chỉ các tư tế - nhà thơ quốc gia - mới được chạm vào. Họ kêu: “Thơ đang lạm phát! Các nhà thơ phường làm ô nhiễm môi trường thơ!”. Xin hãy yêntâm, thơ phường không thể leo lên thi đàn quốc gia, nước sông không phạm nước giếng. Trong thời đại dân chủ hóa cao độ, thơ ca không chỉ của riêng tầng lớp mũ cao áo dài chọn lọc. Thơ của nhân dân, ai cũng có quyền làm thơ, nhất là khi thơ đem lại niềm vui, thơ như hồ nước để người làm thơ tắm rửa và làm tươi mát tâm hồn của mình. Có người như anh T.K thơ là cứu cánh. Anh tìm đến thơ vì khi ở nhà, cứ nói là bị bà vợ cắt lời. Đôi khi thơ làm thay đổi cuộc đời. Còn chị B chồng bỏ năm 30 tuổi, chẳng còn hứng thú gì khác ngoài xuống nhà bếp, thế là đền cho việc bị mất chồng, chị tăng thêm được 10 cân. Thơ đã lôi chị khỏi chìm vào trong thế giới trốn đời u ám. Chị chăm chỉ đến các buổi sinh hoạt của Tao đàn thơ, viết nhiều bài thơ ca ngợi đủ điều, trừ phép chính tả (là người Hải Phòng, chị vẫn lẫn lộn giữa l và n). Điều đó chẳng cản được thơ làm cho đôi mắt lờ đờ hoang vắng của chị trở lại lóng lánh như than cháy trong bếp lửa. Bây giờ, chị nói luôn mồm, chân đi như đang khiêu vũ. Người tìm đến chị cầu thân nhiều như lính canh đổi gác. Điều quan trọng nhất là thơ biến chị thành người biết tha thứ những lỗi lầm. Và rồi thơ đã làm vợ chồng chị lại đoàn tụ…

Hà Linh Quân