Những nông dân giỏi trên vùng núi cao

Anh B’nướch Ngang nổi lên nhiều năm qua là một điển hình tiêu biểu của phong trào thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi. Ảnh: Minh Ngọc

Núi rừng cho sinh kế bền lâu

Dưới mái rừng bao bọc và chở che, nhiều tấm gương đồng bào dân tộc thiểu số ở Đà Nẵng đã vươn lên làm kinh tế giỏi, thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm, trở thành động lực để đồng bào vươn lên làm giàu từ chính núi rừng của mình.

Trong cánh rừng của mình, anh B’nướch Ngang (thôn A Duông, xã Đông Giang) nổi lên nhiều năm qua như một điển hình tiêu biểu của phong trào thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi. Xuất phát điểm là một hộ nghèo, gia đình anh B’nướch Ngang được chính quyền và ngành nông nghiệp hỗ trợ cây giống để phát triển mô hình kinh tế vườn-rừng. Sau vài năm nỗ lực, cơ ngơi của gia đình B’nướch Ngang khiến nhiều người khâm phục khi có trong tay hơn 10 héc ta keo, quế và sâm ba kích; 1,5 héc ta sầu riêng. Cùng với trồng rừng, anh B’nướch Ngang đồng thời nuôi hươu sao lấy nhung, mỗi năm thu nhập hơn 250 triệu đồng.

Anh B’nướch Ngang chia sẻ: “Mình nuôi nhung hươu, trồng cây ba kích, một ki lô gam ba kích bán 400.000 đồng. Mình còn trồng quế, phát triển kinh tế vườn trồng cây sầu riêng 1,5 héc ta. Nhà nước quan tâm rất nhiều. Mô hình của mình phát triển tốt và thu nhập cao, đời sống khấm khá hơn”. Không chỉ làm giàu cho gia đình, anh B’nướch Ngang còn tích cực hướng dẫn bà con Cơ Tu cùng phát triển kinh tế, đặc biệt là trồng dược liệu và nuôi hươu lấy nhung. Anh B’nướch Ngang cũng đã nhân rộng cây ba kích cho 61 hộ dân với 273.000 cây.

Cũng giỏi làm kinh tế từ vườn-rừng, ông Nguyễn Văn Sao (thôn Agrồng, xã Tây Giang) trồng gần 10.000 cây ba kích tím trên 1 héc ta đất dưới tán rừng. Đây không chỉ là cách làm giúp người dân miền núi có cuộc sống ổn định hơn, mà còn góp phần bảo tồn nguồn gen quý hiếm của loại cây dược liệu này. Ông Sao dự kiến, vụ thu hoạch sắp tới sẽ đem về khoảng 2 tỷ đồng, con số không nhỏ đối với đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây.

Tương tự, gia đình bà A Rất Ch’roi (thôn Pho, xã Sông Kôn) trồng 4 héc ta cây gỗ lớn, kết hợp cây quế và sao đen để phát triển kinh tế. Dưới tán rừng, gia đình trồng xen cây ba kích. Từ hộ nghèo, hiện nay, đời sống gia đình bà A Rất Ch’roi ổn định hơn nhờ tham gia phát triển trồng rừng.

Chị B’nướch Thị B’lắc (thôn R’cung, xã biên giới Avương) cũng là một điển hình thoát nghèo bền vững bằng mô hình kinh tế của mình. Chị B’lắc trồng 1,6 héc ta cam với hơn 700 gốc. Năm 2024, chị có thu nhập từ bán cam hơn 30 triệu đồng. Đồng thời, chị còn trồng thêm bưởi da xanh cho thu nhập hàng chục triệu đồng mỗi vụ. Không chỉ thế, chị B’lắc còn trồng hơn 3 héc ta quế và 2 héc ta keo với lợi nhuận ước tính hàng trăm triệu đồng. Đáng chú ý, chị mạnh dạn thu mua quế cây tận vườn của bà con về sơ chế bán cho thương lái. Bình quân mỗi năm, chị giao thương khoảng 10 tấn quế vỏ, vừa đáp ứng đúng quy cách thương lái yêu cầu, vừa giúp bà con tiêu thụ sản phẩm và tăng thu nhập khi tham gia khai thác quế. Tận dụng thế mạnh đất vườn đồi sẵn có và nguồn thức ăn tại chỗ, chị B’lắc phát triển mô hình chăn nuôi gà bản địa và gà thương phẩm để cung cấp cho các thương lái miền xuôi.

Vươn lên từ những cánh rừng

Hiện nay, Đà Nẵng có hơn 2.000 nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi, trong đó, rất nhiều tấm gương điển hình là đồng bào dân tộc thiểu số. Hằng năm, Hội Nông dân thành phố phối hợp với các ngành, địa phương hỗ trợ vay vốn lãi suất thấp, cung ứng giống cây trồng, vật nuôi, giúp hội viên phát triển kinh tế. Nhờ đó, nhiều hộ nông dân đồng bào dân tộc thiểu số đã thay đổi tư duy sản xuất, mạnh dạn đầu tư, tăng năng suất, thu nhập, góp phần xây dựng nông thôn mới.

Người dân phát triển kinh tế từ trồng rừng gỗ lớn, chủ yếu là cây quế, dổi, xen canh cây trồng ngắn ngày; hiệu quả kinh tế tăng gấp đôi so với trồng keo. Ảnh: Minh Ngọc

Thời gian qua, nhận thấy hiệu quả của trồng rừng gỗ lớn kết hợp xen canh cây trồng ngắn ngày, hầu hết các hộ có diện tích rừng lớn ở vùng núi rừng này đều đã chuyển sang trồng rừng gỗ lớn. Không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế, mô hình còn góp phần quan trọng trong bảo vệ môi trường sinh thái, ứng phó, giảm tác hại của biến đổi khí hậu, nhất là ở các xã miền núi cao, nơi thường xuyên xảy ra sạt lở đất, lũ ống, lũ quét.

Điển hình như tại xã Sông Kôn, nhiều hộ dân là đồng bào Cơ Tu trồng gần 1.500 héc ta rừng gỗ lớn, được quản lý chặt chẽ, tạo vùng nguyên liệu dồi dào cho công nghiệp chế biến gỗ xuất khẩu. Ông Đỗ Hữu Tùng, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Sông Kôn cho biết, địa phương đã làm tốt việc này; tỷ lệ bao phủ sắp tới hơn 80% với rừng gỗ lớn, hiệu quả kinh tế có thể cao gấp 3 đến 4 lần so với trồng cây ngắn ngày như lâu nay. Còn xã Tây Giang đã và đang quy hoạch vùng trồng dược liệu dưới tán rừng, đồng thời ban hành các chính sách hỗ trợ để người dân tận dụng tốt diện tích đất rừng, đất đồi. Các loại cây dược liệu dưới tán rừng được ưu tiên phát triển gồm ba kích, đẳng sâm, sa nhân... Hàng trăm héc ta cây dược liệu dưới tán rừng gỗ lớn đã được trồng và phát triển, vừa góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, vừa giúp bảo tồn đa dạng sinh học và cải thiện môi trường sinh thái trong khu vực.

Đến nay, thành phố Đà Nẵng đã có hàng trăm hộ đồng bào dân tộc thiểu số phát triển kinh tế dưới tán rừng bằng việc tham gia trồng rừng gỗ lớn trên diện tích gần 7.000 héc ta. Ngành kiểm lâm đã xác định đa dạng hóa các mô hình sinh kế dưới tán rừng là giải pháp then chốt để phát triển lâm nghiệp bền vững. Đề án phát triển giá trị đa dụng hệ sinh thái rừng đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 cũng chú trọng đẩy mạnh trồng rừng gỗ lớn thay thế rừng gỗ nhỏ, khuyến khích bảo tồn các loài dược liệu quý như sâm Ngọc Linh, sâm ba kích, quế, các loại dược liệu dưới tán rừng.

Ông Nguyễn Út, Phó Chủ tịch Hội Nông dân thành phố Đà Nẵng cho biết, bà con đồng bào dân tộc thiểu số có rất nhiều mô hình sản xuất, kinh doanh hiệu quả, đặc biệt ở vùng núi, vùng sâu, vùng xa. Tại các xã miền núi ngày càng xuất hiện nhiều tấm gương đồng bào mạnh dạn vươn lên làm giàu, góp phần tạo việc làm cho lao động địa phương. Mỗi nông dân là người đồng bào dân tộc thiểu số tiêu biểu không chỉ làm giàu cho bản thân, mà còn góp phần hình thành diện mạo nông thôn mới, vun đắp tinh thần vươn lên, tự lực của đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng cao.

Minh Ngọc