Những nước hiện vẫn chưa có liều vaccine ngừa Covid-19 nào
Ở bệnh viện nhỏ tại thủ đô Cộng hòa Chad, nơi bác sỹ Oumaima Djarma làm việc, không có bất cứ tranh cãi xem vaccine ngừa Covid-19 nào có hiệu quả tốt nhất. Lý do đơn giản là ở quốc gia châu Phi này tới nay vẫn chưa có vaccine ngừa Covid-19.
Ngay cả nhân viên y tế tuyến đầu cũng chưa có vaccine
Ngay cả các bác sỹ, y tá giống như Oumaima Djarma, những người chăm sóc bệnh nhân Covid-19 ở CH Chad - một trong những nước kém phát triển nhất thế giới và có 1/3 diện tích đất nước là sa mạc Sahara – cũng chưa được tiêm vaccine.
“Tôi thấy đó là điều không công bằng và điều đó khiến tôi rất buồn. Tôi thậm chí còn không cả có sự lựa chọn. Ngay khi vaccine đầu tiên được cấp phép và đưa tới đây, tôi sẽ tiêm vaccine”, bác sỹ chuyên khoa bệnh truyền nhiễm 33 tuổi nói.
Nhiều nước vẫn chưa nhận được liều vaccine ngừa Covid-19 nào. Ảnh: AP
Trong khi các nước giàu đã dự trữ vaccine cho người dân của mình, thì nhiều nước nghèo hơn đang phải chật vật tìm kiếm vaccine. Một số nước, như CH Chad, thậm chí còn chưa có một liều vaccine nào.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết, khoảng 10 nước – chủ yếu là ở châu Phi – vẫn đang chờ được nhận vaccine. Ở châu Phi, những nước ở cuối danh sách giống như CH Chad còn có Burkina Faso, Burundi, Eritrea và Tanzania.
“Việc trì hoãn và thiếu hụt vaccine đang khiến các nước châu Phi bị tụt lại phía sau so với thế giới trong chương trình tiêm chủng vaccine ngừa Covid-19 và lục địa này hiện mới chỉ chiếm 1% số vaccine được tiêm chủng trên toàn cầu”, WHO cảnh báo hôm 6/5.
Ở những nơi chưa có vaccine, cũng có khả năng các biến thể mới và đáng lo ngại sẽ phát sinh, theo Gian Gandhi, điều phối viên Cơ chế COVAX cho biết.
“Vì thế chúng ta cần phải quan tâm tới việc thiếu hụt [vaccine] ở bất cứ đâu trên thế giới”, ông Gandhi nói, đồng thời thúc giục những nước có thu nhập cao hơn viện trợ vaccine cho những nước vẫn còn đang phải chờ nhận vaccine.
Ở cuối danh sách vì không phải điểm nóng dịch bệnh?
Dù tổng số ca mắc Covid-19 ở những nước này tương đối thấp so với các điểm nóng trên thế giới, nhưng giới chức y tế nói rằng, con số này có thể đã không được thống kê đầy đủ. Các nước ở châu Phi vẫn đang phải chờ nhận vaccine là những nước không có hệ thống hiệu quả trong việc truy vết các ca mắc.
Tại bệnh viện Farcha ở N’Djamena, tổ chức Bác sỹ Không Biên giới đã hỗ trợ oxy y tế cho các bệnh nhân Covid-19 và bệnh viện này có 13 máy thở. Các bác sỹ cũng nhận được khá nhiều khẩu trang KN95 cùng nước rửa tay của Trung Quốc. Dù vậy, vẫn chưa có một nhân viên y tế nào được tiêm chủng vaccine và không một ai được thông báo về việc khi nào họ có thể được tiêm vaccine.
Bác sỹ Djarma cho rằng, điều này có thể chấp nhận được ở giai đoạn bắt đầu bùng phát đại dịch, vì khi đó tất cả các bác sỹ trên khắp thế giới đều thiếu vaccine. Điều đó đã thay đổi rất nhiều sau khi các loại vaccine do Phương Tây, Trung Quốc hay Nga phát triển đã được chuyển tới những quốc gia nghèo ở châu Phi.
“Khi tôi nghe được thông tin rằng ở một số nước, họ đã hoàn tất tiêm chủng cho nhân viên y tế và những người cao tuổi và giờ đến các nhóm khác, thành thực mà nói, tôi cảm thấy rất buồn. Tôi đã hỏi họ rằng liệu họ có thể cung cấp cho chúng tôi một số liều vaccine để ít nhất có thể bảo vệ các nhân viên y tế hay không. Mọi người đều có thể chết vì dịch bệnh này, dù giàu hay nghèo. Mọi người phải có cơ hội được tiêm chủng, đặc biệt là những người có nguy cơ bị phơi nhiễm cao nhất”, bác sỹ Djarma nói.
COVAX là cơ chế toàn cầu nhằm giúp các nước có thu nhập thấp và trung bình có thể tiếp cận vaccine. Dù vậy, một số nước trong đó có CH Chad, đã bày tỏ lo ngại về việc nhận vaccine AstraZeneca thông qua COVAX vì loại vaccine này có thể không hiệu quả với biến chủng phát hiện ở Nam Phi.
CH Chad dự kiến sẽ nhận một lô vaccine Pfizer vào tháng tới nếu có thể bảo quản trong các kho đông lạnh cần thiết để đảm bảo hiệu quả của vaccine ở đất nước mà nhiệt độ hàng ngày có thể lên tới 43,5 độ C.
Một số nước ở cuối danh sách cũng phải mất nhiều thời gian hơn để đáp ứng các yêu cầu về việc nhận vaccine, trong đó bao gồm cả việc ký kết miễn trừ bồi thường với các nhà sản xuất và phải có sẵn kế hoạch phân phối.
Với tình trạng thiếu nguồn cung vaccine toàn cầu, Burkina Faso có nguy cơ bị trì hoãn lâu hơn trong việc nhận những liều vaccine mà họ đáng lẽ được nhận.
“Chúng tôi rất muốn có vaccine giống như các đồng nghiệp khác trên khắp thế giới. Không ai thực sự biết dịch bệnh này sẽ tác động đến chúng tôi như thế nào trong tương lai”, Chivanot Afavi, một y tá làm việc ở tuyến đầu của Burkina Faso cho biết.
Haiti cũng chưa được nhận một liều vaccine nào cho hơn 11 triệu dân sinh sống ở một trong những quốc gia nghèo nhất ở Tây Bán cầu.
Theo kế hoạch, Haiti sẽ được nhận 756.000 liều vaccine AstraZeneca qua cơ chế COVAX, nhưng giới chức chính phủ nói rằng họ không có đủ cơ sở hạ tầng cần thiết để bảo quản, đồng thời cũng lo ngại việc sẽ phải hủy bỏ số vaccine nếu được nhận. Giới chức Haiti cũng lo ngại về các tác dụng phụ tiềm tàng và bày tỏ mong muốn được nhận loại vaccine 1 mũi tiêm.
Một số quốc đảo nhỏ ở Thái Bình Dương cũng chưa được nhận liều vaccine nào, dù việc dịch bệnh ở những nước này không bùng phát mạnh cũng đồng nghĩa với việc chiến dịch tiêm chủng ít cấp bách hơn.
Vanuatu, với dân số 300.000 người, đang chờ nhận những liều vaccine AstraZeneca vào cuối tháng này, nhưng đã ghi nhận 3 ca mắc và tất cả đều đang được cách ly.
Tại bệnh viện Farcha ở CH Chad, 9 nhân viên y tế đã mắc Covid-19, trong đó có bác sỹ tim mạch Mahamat Yaya Kichine. Bệnh viện này đã phải chia nhỏ các nhóm nhân viên y tế để giảm thiểu nguy cơ phơi nhiễm cho toàn bộ nhân viên.
“Phải mất tới 14 ngày tôi mới được chữa khỏi. Có rất nhiều nhân viên y tế bị nhiễm bệnh. Vì thế, tôi nghĩ rằng nếu có vaccine, điều đó sẽ thực sự giảm áp lực cho công việc của chúng tôi”, bác sỹ Kichine nói./.
