Những phẩm chất nào làm nên Ten Hag?

Tại Ajax, người ta từng chế nhạo chất giọng của ông. Ông là một Tukker – người miền đông, xứ sở nổi tiếng với những con người tính thẳng ruột ngựa. Những kẻ sành sỏi tại Amsterdam xa hoa không tin rằng Ajax vĩ đại có thể học hỏi được gì từ gã đàn ông này. Nhưng họ đã nhầm.

Hai cú đúp danh hiệu quốc nội và một lần suýt chút nữa lọt vào chung kết Champions League đã khiến người ta chấp nhận rằng quả thực Ten Hag đã mang tới thứ bóng đá chất lượng nhất cho Ajax trong nhiều năm trở lại đây. Phương pháp của ông mang lại thành công và chinh phục được những người kẻ hoài nghi.

Sự thăng tiến trong công việc của Ten Hag có lẽ là điều không khó hiểu khi ông luôn có kế hoạch để tối ưu hóa bộ kỹ năng của mình. Nhà cầm quân 52 tuổi từng là HLV đội trẻ, giám đốc đào tạo, trợ lý HLV trưởng ở cả Hà Lan lẫn nước ngoài cũng như HLV trưởng ở nhiều cấp.

Trong một loạt các cuộc phỏng vấn với những cộng sự cũ, những đồng đội sát cánh với Ten Hag ở đội bóng thời niên thiếu, nơi ông được chọn làm đội trưởng, những học trò trong lần đầu ông làm HLV trưởng, bức tranh về một vị chiến lược gia giàu tham vọng và nghiêm cẩn dần hiện ra.

Dưới đây là những gì khái quát về Ten Hag.

“Một cầu thủ bình thường luôn hiểu rõ vấn đề nhất”

Sinh trưởng tại Haaksbergen, một thị trấn nhỏ không cách quá xa thành phố Enschede, những năm tháng đầu đời của Ten Hag trôi đi rất đỗi bình dị. Ông thường chơi bóng với bạn bè cho đến tối. Những năm tháng đó, Ten Hag tỏa sáng khi thi đấu cho Bon Boys, một CLB địa phương mà đến nay ông vẫn là thành viên.

Leon ten Voorde, một người bạn từ thuở nhỏ của Ten Hag, nay đã làm nhà báo, nhớ về bạn mình là một cậu bé vui vẻ và một thiếu niên nổi loạn thay vì là một người giữ kỷ cương nghiêm khắc hay ám ảnh với chi tiết. Tuy nhiên, Ten Hag lại là đội trưởng của Bon Boys. Theo Ten Voorde, năng lực lãnh đạo của Ten Hag đã có sẵn trong máu.

Boudewijn Pahlplatz cũng nhớ về Ten Hag như vậy. Khi FC Twente – CLB lớn nhất khu vực - chiêu mộ Ten Hag, Pahlplatz đã thi đấu bên cạnh ông suốt nhiều năm ở cả đội dự bị lẫn đội một qua hai giai đoạn ở CLB.

“Sau đó, chúng tôi còn làm việc cùng nhau khi anh ấy là trưởng phòng đào tạo và tôi là HLV”, Pahlplatz chia sẻ trên Sky Sports. Mùa hè năm ngoái, họ đã trò chuyện với nhau để bàn về một cuộc hội ngộ đánh dấu 20 năm kể từ khi Twente đoạt KNVB Cup lần thứ hai trong lịch sử của họ.

“Khi tôi trở lại Twente, tôi không còn sung sức nhất nữa vì gặp một vài vấn đề ở cơ, còn Erik lúc đó là đội trưởng. Anh ấy là một cầu thủ bình thường nhưng lại là một cầu thủ có tính đồng đội cao. Ngay từ khi còn thi đấu, anh ấy đã là một HLV, một người luôn nắm rõ vấn đề hơn tất cả”.

Ở trong một đội bóng có cả tuyển thủ Hà Lan Jan Vennegoor of Hesselink và những người như Pahlplatz – một cầu thủ có quãng thời gian thành công ở PSV Eindhoven – không phải ai cũng đánh giá cao một trung vệ luôn bị nhìn nhận là có năng lực bình thường nhưng lại luôn chỉ huy, ra lệnh từ phía sau.

“Điều đó không phải lúc nào cũng phổ biến với các cầu thủ vì anh ấy không phải cầu thủ giỏi nhất. Khi bạn không phải cầu thủ giỏi nhất, thật khó để khiến các cầu thủ giỏi hơn nghe lời bạn. Tuy nhiên, anh ấy suy nghĩ như một HLV và sự thật là anh ấy luôn có tư duy chiến thuật nhất đội. 20 năm trôi qua, bạn có thể thấy anh ấy đã đi đúng con đường”.

Xây dựng sự nghiệp một cách cẩn trọng

Sự nghiệp cầu thủ ở Twente kết thúc với cả Pahlplatz và Ten Hag vào năm 2002. Ten Hag chuyển sang vai trò huấn luyện ở đội U17 trong một mùa giải trước khi lên dẫn dắt đội U19. Wout Brama – cầu thủ trưởng thành từ học viện của đội – nhớ lại quãng thời gian các cầu thủ đã phản đối khi Ten Hag quyết định cắt ngắn kỳ nghỉ của họ 2 tuần. Tuy nhiên, hiệu quả đã đến ngay lập tức.

“Anh ấy xây dựng sự nghiệp của mình một cách cẩn trọng”, đó là lời nhận định của Pahlplatz. Sau đó, Ten Hag là trợ lý dưới thời Fred Rutten, Steve McClaren trước khi theo Rutten đến PSV trong 3 mùa giải. Mùa hè năm 2012, ở tuổi 42 và sau một thập kỷ tham gia công tác huấn luyện, lần đầu tiên ông quyết định nhận công việc HLV trưởng đội một khi gia nhập Go Ahead Eagles.

“Anh ấy đi từng bước một, phát triển triết lý riêng và cách chơi riêng. Điều đó rất tốt. Ngày nay, bạn sẽ thấy nhiều cầu thủ lớn tuổi muốn ngay lập tức dẫn dắt đội một. Như thế rất khó và chỉ có một số người làm được”.

Thế nhưng, cơ hội ở Eagles không phải điều hiển nhiên. Đây là CLB đã từ Eredivisie bị giáng xuống hạng từ năm 1996 và thi đấu ở hạng hai suốt 16 mùa giải liên tiếp. Những tiêu chuẩn và kỳ vọng đã biến mất. Tuy nhiên, Ten Hag đã thay đổi điều đó.

“Anh ấy thay đổi tinh thần CLB”

Sjoerd Overgoor từng không mấy lạc quan khi biết Ten Hag sẽ là HLV trưởng mới của mình. Tiền vệ trẻ này đã cố gắng tạo ra con đường mới trong sự nghiệp sau khi bị Twente đẩy đi khi còn là thiếu niên. Một trong những người chịu trách nhiệm chính cho quyết định đó là Ten Hag.

“Ông ấy là giám đốc học viện ở Twente khi tôi bị đẩy đi và họ thông báo tôi không đủ giỏi. Tôi có hợp đồng ở Go Ahead Eagles, vì thế bạn có thể hiểu cảm xúc của tôi ra sao khi biết thông tin Ten Hag sẽ là HLV của mình. Nhưng cuối cùng mọi thứ lại diễn ra theo hướng khác”, Overgoor chia sẻ với Sky Sports.

Kết thúc mùa giải đó, Go Ahead Eagles trở lại Eredivisie sau 17 năm chờ đợi. Và khi ấy không ai còn nghi ngờ người đàn ông là nhân tố chính trong thành công ấy. Overgoor nói: “Đó là ngày đặc biệt nhất trong sự nghiệp của tôi. Tôi không phải cầu thủ xuất sắc nhưng nhờ Erik ten Hag mà tôi được thi đấu ở hạng đấu cao nhất. Ông ấy là HLV giỏi nhất tôi từng làm việc cùng. Bạn sẽ không thấy những HLV giỏi như thế ở hạng hai”.

Trong khi đó, cầu thủ Bart Vriends khẳng định: “Đây là CLB nhỏ tầm trung ở hạng hai tại một thành phố nhỏ ở phía đông. Thế nhưng mọi thứ đã khác khi ông ấy lên nắm quyền. Ông ấy thay đổi tinh thần CLB. Erik thay đổi tinh thần cầu thủ và những người làm việc ở đó ngay từ ngày đầu tiên”.

Với Ten Hag, mọi thứ cần phải hoàn hảo

Ten Hag là một người khó tính. Một trong những điều đầu tiên ông nhận ra là nhân viên phụ trách trang phục của CLB thường mang đồ uống đặt trên bàn trong phòng thay đồ. “Cô ấy thường đặt đồ uống một cách ngẫu nhiên, linh tinh trên bàn”, Vriends chia sẻ.

Đây là một vấn đề với Ten Hag. “Ông ấy muốn đồ uống phải đặt thẳng hàng nhau. Mọi thứ trong mắt ông ấy phải thật hoàn hảo. Mọi người cần làm quen với điều đó”.

Có rất nhiều câu chuyện tương tự như thế. Overgoor chia sẻ: “Chúng tôi có một người phụ trách việc chăm sóc sân. Hàng ngày, Erik sẽ đến gặp anh ấy và nói rằng cỏ phải cao tới 2mm hoặc đại loại như thế. Đó là sự khác biệt lớn với mọi người trong CLB. Ông ấy đã thay đổi mọi thứ.

Hãy nhớ đây không phải CLB lớn ở Hà Lan. Chúng tôi không có cơ sở vật chất lớn nhất nhưng ông ấy đã biến họ trở nên tốt nhất có thể. Rất nhiều HLV đến những CLB như Eagles và có thái độ kiểu như đối phó với nó. Erik không như thế, ông giúp mọi thứ trở nên tốt hơn”.

“Ông ấy đi trước thời đại 10 năm”

Có những câu chuyện khiến Ten Hag giống như một nhà quản lý khắc kỷ, nhưng trong công việc huấn luyện của ông còn một khía cạnh khác nữa. Ông là một nhà cách tân, một nhà đổi mới. Ông áp đặt những yêu cầu lên các cầu thủ đồng thời giúp họ có một môi trường tốt hơm.

Bart Vriends đến từ Utrecht. “Một CLB lớn hơn và nổi bật hơn ở thời điểm đó”. Nhưng sự chú ý tới những chi tiết vẫn khiến anh ngạc nhiên. “Ông ấy kê giường trong phòng thay đồ để chúng tôi có thể nghỉ ngơi và ngủ giữa hai buổi tập. Điều đó thực sự mới mẻ ở thời điểm ấy”.

Trong khi đó, việc phân tích video thực sự là mức độ khác. “Đó là lần đầu tiên tôi trải nghiệm điều đó. Hãy nhớ đó là 10 năm trước ở một CLB như Go Ahead Eagles. Sau trận đấu, chúng tôi sẽ đến phòng của ông ấy và được cho xem các đoạn video. Ông ấy không bao giờ thỏa mãn hay hài lòng”.

Còn một câu chuyện nữa ở Go Ahead Eagles là ông lắp cửa sổ trong văn phòng của mình. Các cựu cầu thủ ban đầu đều nói rằng Ten Hag làm vậy để theo dõi các cầu thủ đang làm gì. Tuy nhiên, chiến lược gia người Hà Lan sau này tiết lộ lý do thực sự: “Không, nếu cửa chính đóng và không có cửa sổ thì mọi người sẽ nghĩ tôi bận và không muốn gõ cửa. Nhưng nếu có cửa sổ, mọi người sẽ thấy tôi có rảnh hay không và giúp họ có thể gõ cửa dễ hơn”. Quả thực đó là một câu chuyện cho thấy chiến lược gia này thực sự chú ý đến những tiểu tiết.

“Ông ấy nói chuyện với chúng tôi bằng những mô hình chiến thuật”

Tại Go Ahead Eagles, Erik ten Hag có nhiều việc phải làm. Trên hết, ông phải cải thiện kết quả đội bóng. Quá trình đó bắt đầu từ trước mùa giải, nhưng mất nhiều thời gian hơn thế để hoàn thiện. Trước khi những chiến thắng xuất hiện là rất nhiều giờ đồng hồ bỏ ra trên sân tập.

“Rất nhiều buổi tập chúng tôi tập bài đá 11 đấu 0”, Overgoor nhớ lại. Cụ thể thì cả đội sẽ ra sân như thể họ đá một trận đấu nhưng ở đây thì chẳng có đối thủ nào cả. Bài tập này nhằm giúp các cầu thủ tập cách luân chuyển bóng khắp sân. Đó là một bài tập ưa thích của Ten Hag nhưng với các cầu thủ thì không quá vui vẻ.

Mỗi khi chúng tôi bắt đầu lên bóng từ thủ môn, ông ấy sẽ nói chúng tôi những cách thức có thể triển khai. Ông ấy muốn những đường chuyền chéo. Mỗi khi chúng tôi chuyền thẳng, ông ấy sẽ dừng tình huống và yêu cầu chúng tôi làm lại. Ông ấy rất nghiêm khắc với những gì ông ấy mong muốn.

Sau khoảng 4 tuần tập những bài 11 đấu 0 như thế, chúng tôi tự hỏi ‘Đây là gì? Thật là nhàm chán’. Tuy nhiên, sau vài tháng của mùa giải, có những trận chúng tôi biết mình phải làm gì và mọi người đều nhìn theo cùng một cách. Mọi thứ rất rõ ràng và hiệu quả”.

Vào thời điểm mà Vriends xuất hiện vào tháng 1, Ten Hag đã thiết lập được ý đồ chơi bóng cải thiện tinh thần toàn đội. Ông cho đội bóng của mình chơi với sơ đồ 4-3-3, và càng ngày các cầu thủ càng tỏ ra thích thú với những bài tập của chiến lược gia người Hà Lan.

Thích nghi với những cầu thủ mình có

Ten Hag đã phát triển kể từ sau khi rời Go Ahead Eagles. Tại Utrecht, ông bỏ sơ đồ 4-3-3 và chuyển sang hệ thống 2 tiền đạo. Họ kết thúc thứ 5 ở mùa giải đầu tiên và đứng thứ 4 ở mùa giải thứ 2 mà Ten Hag dẫn dắt.

Tại Ajax, Ten Hag quay về sơ đồ 4-3-3 nhưng mấu chốt ở đây là ông đã phải thuyết phục một CLB có triết lý rõ nét rằng ông có những ý tưởng của riêng mình. Mọi thứ cần thời gian nhưng đó là những gì ông đã làm được.

“Tôi nghĩ ông ấy biết thích nghi với những cầu thủ mình có. Chúng tôi có những tiền đạo cánh và chơi thứ bóng đá tấn công, áp đặt dựa trên chuyền bóng. Tại Utrecht, ông ấy đổi sang sơ đồ phù hợp với những cầu thủ trong đội. Ông ấy không thực sự chỉ cố gắn với phong cách bóng đá của Hà Lan đâu”, Vriends cho biết.

“Tại Ajax, ban đầu mọi người cần làm quen với phong cách của Erik. Ông ấy là một người nghiêm túc đến từ phía đông của đất nước với chất giọng hài hước. Ban đầu mọi thứ không thực sự khớp với Ajax. Nhưng trong vài tuần, tất cả đều ổn thỏa. Ông ấy đã thay đổi tinh thần CLB”.

Trong khi đó, Overgoor không nghĩ những bài tập 11 đấu 0 sẽ lặp lại ở Manchester United thời gian tới. “Ông ấy bắt chúng tôi tập thế vì chúng tôi không giỏi và cần những khuôn mẫu để triển khai theo. Ở Ajax ông ấy không bắt Dusan Tadic hay Daley Blind phải đá 11 với 0, họ được tự do hơn. Tôi cũng không nghĩ ông ấy sẽ yêu cầu Cristiano Ronaldo phải làm điều đó”.