Những tác phẩm nghệ thuật bí ẩn trên đá ở sa mạc Mexico
Ở giữa sa mạc nằm gần Mina, một thị trấn ở Nuevo Leon (Mexico), tồn tại một 'rừng' đá nghệ thuật với khoảng 4.000 bức tranh khắc đá tại địa điểm mang tên Boca de Potrerillos, một điểm khảo cổ quan trọng của đất nước này.
Ở giữa sa mạc nằm gần Mina, một thị trấn ở Nuevo Leon (Mexico), tồn tại một “rừng” đá nghệ thuật với khoảng 4.000 bức tranh khắc đá tại địa điểm mang tên Boca de Potrerillos, một điểm khảo cổ quan trọng của đất nước này.
Địa điểm khảo cổ này lần đầu tiên được các nhà khoa học phát hiện ra vào những năm 1960, và được nghiên cứu nhiều năm sau đó, nhưng vẫn là nơi mang nhiều điều bí ẩn đối với các nhà khảo cổ. Một trong những bí ẩn mà các nhà nghiên cứu chưa tìm ra được là mục đích của những hình vẽ trên đá này. Ngoài ra, ai là những người vẽ (khắc) lên đá cũng đang là câu hỏi vẫn chưa tìm được đáp án.
Boca de Potrerillos có nghĩa là “miệng của Potrerillos”, bởi vì khu vực này nằm trên lối vào của hẻm núi Potrerillos. Khu vực này nằm giữa hai dãy núi El Antrisco và La Zorra, tạo nên lối vào giữa hai vách núi. Tên này được đặt từ thế kỷ 19, và lúc này một trang trại trồng nho đã được xây dựng ở đây lấy tên Boca de Potrerillos.
Ngày nay, Boca de Potrerillos nằm giữa cảnh quan sa mạc, rộng tới 6km2. Nhiều nghiên cứu cho thấy, nhiều thời kỳ trước đây nơi này có khí hậu đỡ khắc nghiệt hơn hiện nay, và có khả năng con người từng sinh sống ở đây trong những thời kỳ đó. Tuy nhiên, các nhà khoa học cho rằng, con người thời kỳ đó có thể là du mục, bởi vì không có những dấu hiệu của cuộc sống định cư ở đây trong các hồ sơ khảo cổ. Ở đây, một số hiện vật đã được khai quật như mũi giáo, bình… và một số phiến đá làm lò nướng.
Boca de Potrerillos. Ảnh: Viện nghiên cứu quốc gia về khảo cổ và lịch sử Mexico.
Phát hiện khảo cổ ấn tượng nhất ở Boca de Potrerillos là nghệ thuật vẽ (khắc) trên đá. Các nhà khoa học lần đầu tiên phát hiện ra nơi này là vào năm 1963, do bà María Antonieta Espejo, một chuyên gia làm việc tại Viện nghiên cứu quốc gia về khảo cổ và lịch sử Mexico tìm thấy.
Sau đó, vào các thập niên 80 và 90, khu vực này tiếp tục được nghiên cứu, do Viện nghiên cứu quốc gia về khảo cổ và lịch sử Mexico phối hợp với Đại học Austin Texas thực hiện. Năm 1995, khu vực này chính thức mở cửa tham quan và trở thành một điểm du lịch nổi tiếng của Mexico.
Hầu hết các bức tranh ở đây được vẽ trên đá, một số ít được sơn. Những khu vực có tranh khắc đá phần lớn được phát hiện ở khu vực phía đông dãy El Antrisco và La Zorra, với khoảng 4.000 tác phẩm (một số nguồn tin khác nhau cho biết có từ 8-10.000 tranh). Khoảng 80% số tranh này thể hiện những hình học trừu tượng. Số còn lại mô tả các thành tố thiên nhiên như mưa, những ngôi sao, mặt trời. Điều này cho thấy những người tạo ra những bức vẽ có thể liên quan đến sự sùng bái thiên nhiên. Một số tranh vẽ khác lại thể hiện hình ảnh pháp sư, cây cối, các con vật và những đồ vật. Điều này cho thấy có thể những bức tranh ghi lại những nghi thức hoặc sinh hoạt trong cuộc sống của con người thời đó.
Một cách giải thích khác về những bức tranh trên đá này là chúng phục vụ cho mục đích thiên văn, bởi các bức tranh này được tạo ra về phía đông, hướng về mặt trời. Những kiến thức trong tranh được sử dụng cho việc săn bắt, hái lượm trong cuộc sống hằng ngày. Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng, những kiến thức trong các bức tranh có liên quan đến các điểm cực, nguyệt thực và các sao chổi đi qua.
Cho đến nay, tác giả của những bức tranh khắc đá này vẫn là câu hỏi bí ẩn đối với các nhà khoa học. Trước đây, khi khu vực này vẫn còn là thuộc địa của Tây Ban Nha, nhà cầm quyền Tây Ban Nha mặc dù đã có những báo cáo chi tiết về các dân tộc bản địa của Mexico, nhưng không đề cập đến bất kỳ nền văn minh lớn nào trong khu vực thuộc địa của họ. Tuy nhiên, nhiều người tin rằng nghệ thuật đá ở Boca de Potrerillos được tạo ra bởi người Coahuiltecans, những nhóm du mục săn bắn hái lượm sống ở các khu vực phía nam Texas và đông bắc Mexico.
Cũng có những giả thuyết khác cho rằng tác giả của những bức vẽ trên đá này là những người bản địa ở châu Mỹ với văn hóa đặc trưng của họ, như người Aztecs , người Comanche, hay người Chichimec. Tuy nhiên, không có những bằng chứng cụ thể cho những giả thuyết này.
Boca de Potrerillos là địa điểm có ý nghĩa lớn không chỉ đối với khảo cổ, mà còn về văn hóa, di sản và du lịch đối với Mexico. Nơi này cũng đã được đưa vào danh sách Di sản thiên nhiên thế giới của UNESCO. Không chỉ được bảo vệ bằng những hàng rào lưới và đá tự nhiên, Boca de Potrerillos còn có sự tham gia bảo vệ của người dân địa phương.
Ngày nay, Boca de Potrerillos là một điểm du lịch hấp dẫn mở cửa rộng rãi cho công chúng, nhưng chỉ một phần nhỏ của khu này. Phần còn lại được bảo vệ chặt chẽ khỏi các tác động tiêu cực của du lịch và cuộc sống hiện đại, đồng thời để tiếp tục những cuộc khai quật khảo cổ mở rộng khác. Thế giới vẫn mong muốn tìm được những câu trả lời cho những bí ẩn về Boca de Potrerillos.
