Những thành quả của châu Âu từ hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Ukraine
Những cuộc thảo luận tại Washington hôm 18/8 cho thấy châu Âu có thể không chỉ đứng ngoài cuộc, mà còn sẵn sàng nỗ lực thêm trong các cam kết an ninh cho Ukraine.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (thứ 3, phải) trong cuộc họp với Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb, Thủ tướng Anh Keir Starmer, Thủ tướng Italy Giorgia Meloni, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen và Tổng thư ký NATO Mark Rutte tại Washington, Mỹ ngày 18/8/2025. Ảnh: AA/TTXVN
Không khí tại Nhà Trắng ở Washington, D.C. ngày 18/8 dường như khá khác biệt so với sự kiện hồi cuối tháng 2 vừa qua khi Tổng thống Trump và Phó Tổng thống JD Vance chỉ trích nhà lãnh đạo Ukraine Zelensky ngay trước ống kính máy quay.
Lần này, Tổng thống Zelensky bước vào Phòng Bầu dục trong bộ vest chỉnh tề, thay vì bộ quân phục màu ô-liu quen thuộc, và trao cho ông chủ Nhà Trắng Trump một bức thư tay từ phu nhân Olena gửi Đệ nhất phu nhân Melania Trump. Bức thư bày tỏ lòng cảm ơn vì Đệ nhất phu nhân Melania đã nêu vấn đề về trẻ em trong xung đột với Tổng thống Putin. Những yếu tố này dường như đã tạo nên một bầu không khí ngoại giao hơn.
Theo DW (Đức), các nhà lãnh đạo châu Âu tham dự sự kiện cũng quyết tâm ủng hộ ông Zelensky. Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Anh Keir Starmer và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nằm trong số những người đã thực hiện chuyến thăm Washington. Họ ngồi thành hình bán nguyệt bao quanh nhà lãnh đạo Ukraine Zelensky.
Ông Almut Moller tại Trung tâm Chính sách châu Âu, phát biểu với DW: “Đây là cuộc họp để châu Âu có cơ hội thể hiện đoàn kết và quyết tâm. Châu Âu không hề bất lực”.
Mục tiêu rõ ràng nhất của các nhà lãnh đạo châu Âu trong cuộc đàm phán tại Nhà Trắng là nhận được sự ủng hộ công khai của Tổng thống Trump đối với đảm bảo an ninh. Và Tổng thống Mỹ đã thực hiện điều này. Đứng cạnh Tổng thống Zelensky, ông Trump cam kết rằng Mỹ sẽ phối hợp với châu Âu về các biện pháp bảo vệ Ukraine.
Tổng Thư ký NATO Mark Rutte mô tả đây là “bảo đảm kiểu Điều 5” nhưng không đi kèm tư cách thành viên của khối quân sự này. Điều 5 là điều khoản phòng thủ tập thể của NATO, quy định rằng cuộc tấn công nhằm vào một quốc gia thành viên được coi là tấn công vào toàn bộ khối.
Tuy nhiên, chi tiết về các đảm bảo an ninh vẫn chưa rõ ràng. Tổng thống Trump đồng thời phản đối quan điểm của châu Âu cho rằng một lệnh ngừng bắn nên được xem là bước mở đầu.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb và Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen tại cuộc gặp ở Washington, Mỹ ngày 18/8/2025. Ảnh: AA/TTXVN
Sau cuộc họp, ông Rutte nói với Fox News (Mỹ) rằng hiện có 30 quốc gia tham gia vào "Liên minh Tự nguyện". Các bộ trưởng quốc phòng của họ có thể họp sớm nhất là trong tuần này để thảo luận chi tiết về các đảm bảo an ninh. Về phần mình, Tổng thống Zelensky nói với các phóng viên rằng những đảm bảo này sẽ "được chính thức hóa trên giấy tờ trong vòng từ 1 đến 10 ngày tới".
Nhà nghiên cứu Tinatin Akhvlediani tại Trung tâm Nghiên cứu Chính sách Châu Âu (CEPS) ở Brussels đánh giá những tuyên bố về đảm bảo an ninh này là một bước đi thiết yếu, "đặc biệt nếu Mỹ tham gia hỗ trợ chúng". Bà lưu ý rằng sự hỗ trợ này là cần thiết bởi Mỹ hiện đang cung cấp thiết bị và vũ khí quân sự mà EU không thể thay thế.
Ngoài ra, trong cuộc họp không hề đề cập đến việc Ukraine nhượng bộ lãnh thổ. Tờ Financial Times đưa tin một quan chức châu Âu trong phái đoàn đến Washington cho biết Tổng thống Trump đã giải thích: “Đó không phải việc của tôi, đó là vấn đề của Ukraine”.
Tại cuộc họp, nhiều nhà lãnh đạo cho rằng một cuộc gặp ba bên giữa các lãnh đạo Nga, Ukraine và Mỹ dường như là bước tiếp theo tốt nhất để chấm dứt xung đột.
Phát biểu bên ngoài Nhà Trắng sau các cuộc thảo luận với Tổng thống Trump và các nhà lãnh đạo châu Âu, ông Zelensky nhấn mạnh: “Tôi xác nhận - và tất cả các nhà lãnh đạo châu Âu đều ủng hộ - rằng chúng tôi sẵn sàng cho một cuộc gặp song phương với ông Vladimir Putin”.
Cả hai nhà phân tích Tinatin Akhvlediani và Almut Moller đều đồng thuận rằng cuộc gặp như vậy có tầm quan trọng tối đa.
Với các nhà lãnh đạo châu Âu tham dự, hội nghị này mang ý nghĩa vượt ra ngoài những kết quả đạt được. Ông Moller nhận định rằng thảo luận cho thấy châu Âu có thể không chỉ đứng ngoài cuộc, mà còn sẵn sàng nỗ lực thêm về các cam kết an ninh.
Thủ tướng Đức Merz cũng nhấn mạnh điều đó trong cuộc phỏng vấn sau cuộc họp: “Vấn đề không chỉ là lãnh thổ của Ukraine; đây còn là trật tự chính trị châu Âu”.
