Những 'thầy giáo' mang sắc phục Công an

Ở Trại tạm giam Công an tỉnh Thanh Hóa, mỗi cán bộ quản giáo không chỉ làm nhiệm vụ giám sát, quản lý, mà còn là những “người thầy” bất đắc dĩ. Họ kiên nhẫn giảng giải, đồng hành, giúp những người lầm đường lạc lối nhận ra sai lầm trong quá khứ, vững tin vượt qua mặc cảm, thay đổi hành vi và yên tâm cải tạo để sớm trở về với cuộc sống lương thiện.

Phạm nhân Đ.T.A quan tâm nhất là quy định về “xóa án tích”, cơ hội để làm lại cuộc đời.

Tôi đã đi, đã gặp rất nhiều phạm nhân, nhưng ít ai có tâm thế tự tin và tích cực như Đ.T.A. (SN 1991), trú tại phường Quang Trung, tỉnh Thanh Hóa, người đang chấp hành bản án 15 tháng tù giam về hành vi “Sử dụng vũ khí quân dụng trái phép”. Suốt buổi trò chuyện, T.A. không ngần ngại thổ lộ bản thân, không giấu giếm quá khứ. Sự tự tin ấy, theo anh chia sẻ, đến từ quá trình được các cán bộ quản giáo tận tình uốn nắn, cảm hóa. T.A. Từng làm nghề lái xe vận chuyển hàng hóa tại các tỉnh biên giới phía Bắc, một lần bồng bột, anh mua khẩu súng ngắn cất trong xe để phòng thân. Trở về xuôi, trong lúc nóng nảy vì vợ bị người ta đánh, anh đã mang súng ra đe dọa và phải trả giá cho hành vi vi phạm pháp luật. “Những ngày đầu buồn lắm, nhớ vợ, thương con, nghe nhiều lời đồn về ‘ma cũ bắt nạt ma mới’ trong trại giam nên lo lắm. Nhưng vào đây rồi mới biết mọi thứ hoàn toàn khác. Các cán bộ quan tâm, hướng dẫn nhiệt tình, động viên để em bình tĩnh, chuyên tâm cải tạo”, T.A nói. Còn hơn một tháng nữa là mãn hạn, T.A cùng một số phạm nhân sắp tái hòa nhập cộng đồng được tham gia các lớp tuyên truyền về Luật An ninh mạng, an toàn giao thông, xử phạt vi phạm hành chính, các chính sách vay vốn ưu đãi dành cho người từng chấp hành án. Nhưng với T.A, điều anh quan tâm nhất là quy định về “xóa án tích”, cơ hội để làm lại cuộc đời trong sáng, đường đường chính chính như bao công dân khác.

Cũng ở Trại tạm giam Công an tỉnh Thanh Hóa, phạm nhân Lê Thị B. (SN 1992), trú tại xã Tống Sơn, tỉnh Thanh Hóa, đang chấp hành bản án 18 tháng tù về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Khác với T.A. vẻ ngoài của chị B. là sự rụt rè tội nghiệp của một người mẹ trẻ, phía sau án phạt là nỗi day dứt về hai đứa con thơ, một bé sáu tuổi, bé còn lại vừa tròn năm năm.

“Có những đêm em thức trắng, nhớ con đến quặn lòng, thương con thiếu hơi mẹ”, chị B. xúc động kể. Biết tâm lý phụ nữ dễ khủng hoảng, các cán bộ quản giáo luôn dành thời gian động viên, chia sẻ, giúp chị dần ổn định cảm xúc, tập trung cải tạo. Từ những ngày đầu bỡ ngỡ đến nay chị B. đã quen dần với môi trường nơi giam giữ.

Tại đây, ngoài hoạt lao động cải tạo, chị B. và các phạm nhân khác đều được học tập các chuyên đề pháp luật, quy định của Đảng, Nhà nước và các quyền, nghĩa vụ của phạm nhân. “Nhờ các cán bộ chỉ bảo tận tình, chúng em đều nhận thức được sai lầm, cố gắng cải tạo tốt để sớm trở về với gia đình”, chị B. nói.

Ngoài giáo dục chung, các phạm nhân còn được giáo dục riêng, tùy vào điều kiện, hoàn cảnh của mỗi người.

Chính nhờ công tác giáo dục, cảm hóa hiệu quả mà nhiều năm qua, Trại tạm giam Công an tỉnh Thanh Hóa luôn có tỷ lệ cao phạm nhân được đặc xá, tha tù trước thời hạn. Đó không chỉ là sự khoan hồng của Đảng, Nhà nước, mà còn là thành quả của những người chiến sĩ lặng thầm gieo mầm thiện lương.

Thượng tá Đỗ Văn Toán – Phó Giám thị Trại tạm giam Công an tỉnh Thanh Hóa cho hay: “Đặc thù của đơn vị chúng tôi là vừa giam giữ bị can đang trong quá trình điều tra, vừa quản lý phạm nhân đang chấp hành án nên tâm lý rất phức tạp. Muốn cảm hóa họ, cán bộ phải nghiên cứu thật kỹ hồ sơ, hiểu rõ diễn biến tâm lý từng người để đưa ra cách giáo dục phù hợp”. Ông nhấn mạnh: “Nếu cán bộ chỉ làm theo quy trình mà thiếu sự thấu hiểu, thiếu sự chân thành thì không thể giúp người lầm lỗi nhận ra khuyết điểm. Muốn họ thay đổi, trước hết phải chạm được đến cảm xúc của họ”.

Suốt hơn 25 năm công tác tại Trại tạm giam, Trung tá Nguyễn Danh Tân – Trưởng phân trại quản lý phạm nhân đã quen với việc đứng lớp trước can phạm nhân. Anh nói: “Tôi không được đào tạo sư phạm nhưng làm nhiều nên quen, trở thành kỹ năng. Tôi quan niệm, mỗi bài giảng là một lần truyền cho họ hy vọng, một lần nhắc họ về giá trị của sự lương thiện”. Vì vậy, nhiều buổi học, khi anh phân tích hậu quả pháp lý, những hệ lụy của hành vi phạm pháp hoặc nhắc đến nỗi đau của gia đình, có không ít phạm nhân, nhất là những người từng là cán bộ, công chức đã rơi nước mắt vì tiếc nuối những sai lầm.

Trại tạm giam Công an tỉnh Thanh Hóa phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức giáo dục, hướng nghiệp cho các phạm nhân.

Đại úy Hoàng Anh Tâm – Cán bộ giáo dục, Trại tạm giam Công an tỉnh Thanh Hóa cho biết: Đối với lớp học đầu vào dành cho những phạm nhân vừa tiếp nhận, sau khi nghiên cứu hồ sơ, đơn vị sẽ tổ chức lớp trong 4 đến 6 ngày, phổ biến quyền và nghĩa vụ của phạm nhân, nội quy trại giam, quy định pháp luật. Cuối khóa, mỗi học viên phải làm bài thu hoạch, kết quả này là căn cứ để xếp loại chấp hành án phạt tù đối với từng người.

“Với phạm nhân sắp mãn hạn, chúng tôi phối hợp Hội Luật gia tỉnh, Trường Cao đẳng Công nghiệp Thanh Hóa tổ chức các lớp hướng nghiệp, giới thiệu việc làm, phổ biến Luật cư trú, Luật xử lý vi phạm hành chính, xóa án tích… Mục tiêu là giúp họ có hành trang vững vàng khi trở lại cộng đồng”, Đại úy Tâm chia sẻ thêm.

Hàng năm, Trại tạm giam Công an tỉnh Thanh Hóa còn tổ chức hội nghị gia đình phạm nhân, đây là dịp để đánh giá lại kết quả một năm giáo dục cảm hóa, là dịp để người thân và gia đình gặp mặt phạm nhân, khích lệ phạm nhân nghiêm túc chấp hành án, sớm trở về với cộng đồng.

Tại các lớp giáo dục, cảm hóa phạm nhân được trang bị kiến thức pháp luật, kỹ năng sống, chuẩn mực đạo đức; hiểu về mối quan hệ gia đình, trách nhiệm công dân; biết cách kiểm soát cảm xúc, hành vi. Nhờ những “giờ học” ấy, họ dần gỡ bỏ mặc cảm, giảm căng thẳng tâm lý và nuôi dưỡng khát vọng hoàn lương. Nhiều người từng coi trại giam là dấu chấm hết cuộc đời nay lại coi đây như điểm tựa để làm lại từ đầu.

Thực tiễn cho thấy, công tác giáo dục, cảm hóa can phạm nhân có ý nghĩa hết sức quan trọng, giúp họ thực hiện tốt nội quy trại giam, tích cực lao động, học tập, đáp ứng tiêu chí xếp loại cải tạo và sớm đủ điều kiện được xét giảm án, đặc xá. Quan trọng hơn, nó gieo vào lòng mỗi phạm nhân một niềm tin rằng, sau những vấp ngã, con người ta vẫn có thể đứng dậy, vẫn có thể sống tốt, vẫn có thể trở thành người có ích.

Công việc giáo dục và cảm hóa những người lầm lỗi luôn diễn ra thầm lặng, nhưng lại chứa đựng ý nghĩa vô cùng cao quý. Trong mỗi lời động viên, trong từng hành động dìu dắt, hình ảnh người chiến sĩ Công an nhân dân càng sáng rõ tinh thần ‘Vì Nhân dân phục vụ’, góp phần giúp những phận đời lạc bước tìm lại hướng đi đúng đắn và làm lại cuộc đời.

Trần Thắng