Những tình huống căng não cấp cứu sinh tử, cách xử lý kịp thời

Trong mỗi ca cấp cứu, từng giây đều mang ý nghĩa sinh tử. Ở Trung tâm Cấp cứu A9 – Bệnh viện Bạch Mai, những thiên sứ áo trắng không chỉ chiến đấu để giành giật sự sống, mà còn mong muốn chia sẻ kiến thức để cộng đồng hiểu, chủ động hơn trong những tình huống nguy kịch, phổ cập cấp cứu thành kỹ năng sống thiết yếu trong cộng đồng.

Sáu công trình nghiên cứu được trình bày tại Hội nghị Khoa học Bệnh viện Bạch Mai lần thứ 33, (13h30 ngày 3/11, trực tiếp Hội trường 105 nhà D5 - Viện Nghiên cứu & Đào tạo Y dược Bạch Mai và Onlinequa link zoom) của các bác sĩ Trung tâm Cấp cứu A9 sẽ mang đến những tri thức y khoa, giá trị và ý nghĩa thiết thực cho người dân. Hơn thế, đây đều là những tình huống “căng não” và “ám ảnh” trong tua trực nếu không có các phản xạ cấp cứu kịp thời.

Những tình huống căng não, ám ảnh trong giây phút cấp cứu sinh tử người bệnh - Ảnh BVCC

ThS.BSNT Phạm Xuân Thắng, cho biết tại Trung tâm Cấp cứu A9 đã tiếp nhận nhiều ca đột tử ở người trẻ không có tiền sử bệnh tim. Những trường hợp này thường đến rất muộn, khi tim đã ngừng đập.

Theo đó, bài chia sẻ của ThS.BSNT Thắng chỉ ra rằng siêu âm tim tại giường, điện tâm đồ và hồi sức tim phổi chất lượng cao là “chìa khóa” để kéo bệnh nhân trở lại sự sống. Tuy nhiên, quan trọng hơn cả nếu cộng đồng nhận biết sớm các dấu hiệu như ngất không rõ nguyên nhân, rối loạn nhịp, hoặc có người thân từng đột tử sẽ giúp nhiều người thoát khỏi thảm kịch”, ThS. BSNT Thắng nói.

Đột tử ở người trẻ đòi hỏi tiếp cận đa ngành, trong đó cấp cứu đóng vai trò trọng yếu trong nhận diện, xử trí ban đầu và định hướng nguyên nhân. Cần tăng cường đào tạo và xây dựng quy trình đánh giá nguy cơ tại các đơn vị cấp cứu để giảm tỷ lệ tử vong và biến chứng lâu dài.

“Siêu âm cấp cứu là công cụ không thể thiếu khi xử trí bệnh nhân ngừng tim” - Ảnh BVCC

“Kiểm soát đường thở khó là kỹ năng sinh tồn của cấp cứu. Chỉ cần chậm vài giây, bệnh nhân có thể ngừng thở”, ThS.BSNT Nguyễn Minh Hiếu nhấn mạnh.

Tình huống này thường gặp trong các bệnh cảnh chấn thương, ngừng tuần hoàn, phù nề thanh môn, hoặc bất thường giải phẫu đường thở. Tại Trung tâm Cấp cứu A9 – Bệnh viện Bạch Mai, các ca đường thở khó chiếm tỷ lệ đáng kể trong tổng số can thiệp cấp cứu, đòi hỏi phối hợp nhịp nhàng giữa kỹ thuật, phán đoán lâm sàng và chiến lược dự phòng.

Trung tâm Cấp cứu A9 đã phát triển mô hình FAST–AIRWAY, kết hợp các thiết bị hiện đại như video laryngoscope và mô phỏng tình huống thực tế, giúp bác sĩ xử trí nhanh và giảm biến chứng. Đây cũng là bài học quý cho cộng đồng: biết cách hỗ trợ đường thở đúng cách (mở miệng, nghiêng đầu, giữ thông khí) có thể cứu sống người bên cạnh.

“Sốc mất máu do chảy máu sau đẻ là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong mẹ. Những phút đầu cấp cứu sản phụ băng huyết là “thời gian vàng” quyết định sự sống còn”, ThS.BSNT Nguyễn Như Bình, Trung tâm Cấp cứu A9 chia sẻ.

Sản phụ sốc mất máu nặng được cứu thành công tại A9 - Ảnh BVCC

“Fast Track sản khoa cấp cứu” mô hình phối hợp liên khoa giữa Cấp cứu – Sản – Huyết học, giúp rút ngắn thời gian truyền máu và kiểm soát chảy máu. Phương pháp truyền máu cân bằng 1:1:1 và siêu âm tại giường giúp kiểm soát chảy máu hiệu quả.

“Mỗi nhân viên y tế, mỗi người chồng, người thân đều nên biết cách nhận diện sớm dấu hiệu băng huyết và gọi cấp cứu kịp thời”, ThS.BSNT Bình nhấn mạnh.

Viêm phổi cộng đồng nặng – căn bệnh chiếm tỷ lệ nhập viện cao nhất trong mùa lạnh. “Phương pháp đo khí máu không xâm lấn cho phép theo dõi tình trạng hô hấp của bệnh nhân liên tục mà không cần chọc kim. Đây là công cụ giúp bác sĩ phát hiện sớm nguy cơ suy hô hấp và can thiệp kịp thời”, tránh bệnh nhân rơi vào nguy kịch”, ThS.BSNT Nguyễn Văn Nghĩa trình bày nghiên cứu.

Phương pháp này giúp đo các chỉ số hô hấp chính xác mà không cần chọc kim, không chỉ hữu ích tại tuyến trung ương mà còn mở ra khả năng ứng dụng rộng rãi cho các bệnh viện tuyến tỉnh, tuyến huyện.

ThS.BSNT Trần Hồng Công khẳng định: Tại Trung tâm Cấp cứu A9, quy trình A9–POCUS–OHCA cho phép bác sĩ xác định nguyên nhân ngừng tim chỉ trong 15 giây nghỉ ép tim. Nhờ đó, nhiều ca được phát hiện kịp thời nguyên nhân có thể đảo ngược – như tràn dịch màng tim hay thuyên tắc phổi – và cứu sống bệnh nhân.

Kỹ năng này đang được đội ngũ trẻ của A9 phổ biến rộng rãi qua các khóa đào tạo thực hành cho bác sĩ tuyến dưới.

Bệnh nhân may mắn giữ được mạng sống nhờ được cấp cứu tim phổi đúng cách ngoài cộng đồng - Ảnh BVCC

Theo thống kê tại Bệnh viện Bạch Mai, có tới 4,2% bệnh nhân nguy kịch gặp ngừng tim trong hoặc sau khi đặt nội khí quản.

ThS.BS Đặng Tuấn Dũng nhấn mạnh tầm quan trọng của đánh giá khó thở, tối ưu oxy dự trữ, khởi mê tuần tự nhanh và theo dõi sát sau thủ thuật.

“Ngừng tim quanh đặt nội khí quản là biến cố không ai mong muốn, nhưng nếu được chuẩn bị tốt, chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa”, ThS.BS Dũng nói.

Cấp cứu – kỹ năng sinh tồn của toàn xã hội

PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn, Giám đốc Trung tâm Cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai – Chủ trì chuyên đề cấp cứu tại hội nghị chia sẻ: “Cấp cứu không chỉ là nhiệm vụ của bác sĩ, mà là kỹ năng sinh tồn của toàn xã hội. Mỗi người dân biết hô hấp nhân tạo, ép tim đúng cách, là thêm một cơ hội sống cho đồng bào mình. Bởi không phải lúc nào bác sĩ cũng có mặt kịp thời”.

Khi mỗi phút giây đều quý hơn vàng, kiến thức cấp cứu không còn là chuyên môn – đó là sợi dây nối giữa sự sống và cái chết.

Những nỗ lực của đội ngũ Bệnh viện Bạch Mai – Trung tâm Cấp cứu A9 không chỉ dừng ở việc giành giật sự sống trong phòng cấp cứu, mà còn là lời kêu gọi cộng đồng cùng học, hiểu và hành động – để mỗi sinh mạng, dù mong manh đến đâu, đều có thêm một cơ hội được hồi sinh.

Thúy Nga