Những trang sử sống động của đối ngoại Quốc hội

Từ trải nghiệm, tâm huyết…

“Nhà văn người Pháp, Anais Nin từng nói: Chúng ta viết để trải nghiệm cuộc sống hai lần, ngay trong khoảnh khắc và khi nhìn lại. Với tôi điều này hoàn toàn đúng. Những tháng ngày viết cuốn sách 80 năm đối ngoại Quốc hội - Từ lý luận đến thực tiễn cho tôi cơ hội sống lại những năm tháng công tác ở Quốc hội, với trải nghiệm quý báu, tham gia trực tiếp và chứng kiến nhiều sự kiện đối ngoại của Quốc hội và Nhà nước” - tác giả, TS. Ngô Đức Mạnh, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Liên bang Nga, chia sẻ tại Lễ ra mắt sách 80 năm đối ngoại Quốc hội - Từ lý luận đến thực tiễn ngày 18/10.

Lễ ra mắt sách "80 năm đối ngoại Quốc hội - Từ lý luận đến thực tiễn" Ảnh: Phạm Thắng

Theo TS. Ngô Đức Mạnh, kỷ niệm 80 năm ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu ra Quốc hội (6/1/1946 - 6/1/2026) là sự kiện trọng đại không chỉ của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, đại biểu Quốc hội, mà còn là dịp nhìn lại bước đường phát triển vẻ vang của Quốc hội, đặc biệt là thành tựu của đối ngoại Quốc hội đóng góp vào sự nghiệp bảo vệ, xây dựng Tổ quốc và công cuộc Đổi mới, hội nhập toàn diện đất nước. Ý tưởng một công trình tổng kết chặng đường 80 năm đối ngoại Quốc hội được nhen nhóm như vậy.

Tuy nhiên, hành trình ấy không dễ dàng. “Tôi tâm niệm cuốn sách về lý luận chính trị, chuyên khảo, phải có tính lịch sử nên không quản lặn lội, tìm tòi, nghiên cứu các nguồn lưu trữ. Nhưng tôi cũng muốn cuốn sách thú vị nên đã lồng ghép những dấu mốc, câu chuyện của các đại sứ, nhân chứng gắn với sự kiện lớn, như ngày đầu tiên có đoàn đại biểu Quốc hội đi nước ngoài, sự kiện tiếp chính khách đầu tiên tại Nhà Quốc hội… Từ đó, tổ chức mạch thông tin cho hấp dẫn”, tác giả bộc bạch.

Tác giả, TS. Ngô Đức Mạnh tặng sách các đại biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đánh giá cao nỗ lực này, cho rằng cuốn sách 80 năm đối ngoại Quốc hội - Từ lý luận đến thực tiễn là sản phẩm nghiên cứu chuyên sâu đầu tiên trình bày một cách tổng thể, đầy đủ nhất về đối ngoại Quốc hội từ những vấn đề lý luận cơ bản đến hoạt động đối ngoại từ khi ra đời đến nay.

“Từ trải nghiệm ở môi trường đối ngoại Quốc hội, rất nhiều nguồn thông tin, tư liệu, tài liệu lưu trữ đã được tác giả dày công tra cứu, hệ thống hóa, chọn lọc. Qua đó, trình bày, phân tích một cách đầy đủ về các hoạt động đối ngoại của Quốc hội, từ vị trí, vai trò, đặc điểm của đối ngoại Quốc hội, đến công tác đối ngoại song phương, đa phương và điều ước quốc tế với những minh chứng cụ thể và chia sẻ của người trong cuộc”, nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhận xét.

Nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại (Khóa XII) Nguyễn Văn Son chia sẻ: “Gần 50 năm công tác đối ngoại, tôi cho rằng ấn phẩm còn minh chứng cho sự nhạy cảm của tác giả đối với một lĩnh vực mênh mông đang đòi hỏi khai phá. Viết về đối ngoại không dễ, viết về đối ngoại Quốc hội thậm chí rất khó, không dày công, không tâm huyết không thể làm được”.

Soi chiếu quá khứ đến tương lai

Nguyên Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho biết ông đã dành một tuần đọc kỹ 80 năm đối ngoại Quốc hội - Từ lý luận đến thực tiễn và nhận thấy cuốn sách như cẩm nang cho các đại biểu hoạt động đối ngoại Quốc hội. “Hoạt động đối ngoại là hoạt động đặc thù của ngoại giao nghị viện trong nền ngoại giao toàn diện, hiện đại. Cái hay của tác giả không chỉ hệ thống lịch sử mà còn chắt lọc, đưa vào, phân tích những sự kiện để làm nổi bật hoạt động đối ngoại Quốc hội. Chẳng hạn, tác giả phân tích việc Việt Nam đăng cai tổ chức Liên minh Nghị viện Thế giới - IPU 2015 tại Hà Nội - sự kiện đến giờ vẫn được coi là hình mẫu về công tác ngoại giao nghị viện, làm cho cuốn sách không chỉ đồ sộ về học thuật mà còn có giá trị thực tiễn to lớn”.

Cuốn sách "80 năm đối ngoại Quốc hội - Từ lý luận đến thực tiễn" hệ thống hóa quá trình hình thành, phát triển, đổi mới và những đóng góp quan trọng của đối ngoại Quốc hội cho mặt trận đối ngoại của Việt Nam. Ảnh: Phạm Thắng

Điều đặc biệt, theo nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại (Khóa XIII), TS. Trần Văn Hằng, việc hệ thống hóa quá trình hình thành, phát triển, đổi mới và những đóng góp quan trọng của đối ngoại Quốc hội cho mặt trận đối ngoại của Việt Nam có ý nghĩa góp phần to lớn bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước. Từ nghiên cứu hoạt động đối ngoại của Quốc hội thực hiện tư tưởng Hồ Chí Minh về quan hệ quốc tế và đường lối đối ngoại của Đảng, tác giả đã khái quát thành lý luận và phương thức hoạt động đối ngoại linh hoạt, hiệu quả của đối ngoại Quốc hội. "Bởi vậy, công trình này là tư liệu quan trọng phục vụ công tác nghiên cứu, tra cứu, vận dụng kinh nghiệm hoạt động đối ngoại cho thời kỳ tới”.

Công trình có ý nghĩa to lớn đúc kết 80 năm lịch sử đối ngoại Quốc hội Việt Nam, cũng là công trình có ý nghĩa trong công tác đào tạo, bồi dưỡng thế hệ sau. Giám đốc Học viện Ngoại giao, TS. Nguyễn Hồng Sơn phân tích: “Đặc sắc của nền đối ngoại Việt Nam chính là sự kết hợp nhuần nhuyễn các kênh, các trụ cột khác nhau như đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước, ngoại giao Nhân dân… Trong đó, đối ngoại Quốc hội vừa là ngoại giao Nhà nước vừa là ngoại giao Nhân dân. Trong thời đại đẩy mạnh công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế được coi là trọng điểm, tương đương với vấn đề bảo vệ trị an đất nước, việc hiểu rõ lịch sử, ý nghĩa, những bài học của hoạt động đối ngoại Quốc hội thông qua cuốn sách chính là góp phần phục vụ công tác tham mưu đường lối đối ngoại của Đảng, Nhà nước”.

Khôi Nguyên