Những ưu tiên hợp tác giữa ASEAN với các đối tác trong thời gian tới

Trong khuôn khổ chuỗi Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế ASEAN lần thứ 57 (AEM57), từ ngày 25-26/9/2025, các hội nghị tham vấn giữa Bộ trưởng Kinh tế ASEAN với các đối tác diễn ra dưới sự chủ tọa của Bộ trưởng Bộ Đầu tư, Thương mại và Công nghiệp Malaysia Tengku Datuk Seri Utama Zafrul Aziz.

Bên cạnh đó, theo Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương), cũng trong sáng 25/9, Hội nghị Bộ trưởng Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) đã diễn ra dưới sự đồng chủ trì của Bộ trưởng Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản Yoji Muto và Thứ trưởng Bộ Thương mại Indonesia Dyah Roro Esti Widya Putri.

Đoàn Việt Nam tham dự các hội nghị trên do Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân dẫn đầu, với sự tham gia của đại diện Bộ Công Thương và Bộ Ngoại giao.

Hội nghị tham vấn Bộ trưởng Kinh tế ASEAN - Australia - New Zealand (AEM-CER) lần thứ 30

Hội nghị hoan nghênh Nghị định thư thứ hai sửa đổi Hiệp định thành lập Khu vực thương mại tự do ASEAN - Australia - New Zealand (AANZFTA) có hiệu lực từ ngày 21/4/2025 sau khi Brunei, Lào, Malaysia, Singapore, New Zealand và Australia hoàn tất nộp văn kiện phê chuẩn. Hội nghị cũng ghi nhận Việt Nam, Thái Lan và Myanmar đã hoàn thành thủ tục phê chuẩn/phê duyệt, với thời điểm Nghị định thư có hiệu lực lần lượt là 22/8/2025, 01/10/2025 và 12/10/2025, đồng thời khuyến khích các bên chưa phê chuẩn nhanh chóng hoàn tất để tối ưu hóa lợi ích của Hiệp định. Bên cạnh đó, các Bộ trưởng ghi nhận tình hình thực thi Hiệp định AANZFTA và việc triển khai các hoạt động hợp tác, hỗ trợ kỹ thuật, nâng cao năng lực trong thời gian qua.

Nhân dịp này, các Bộ trưởng Kinh tế ASEAN trân trọng cảm ơn sự hỗ trợ của Chính phủ Australia và New Zealand, đặc biệt là việc Australia sẽ bổ sung khoảng 5 triệu đô la Australia cho các chương trình hợp tác kinh tế nhằm hỗ trợ việc thực thi hiệu quả Hiệp định AANZFTA và Hiệp định RCEP.

Hội nghị tham vấn Bộ trưởng Kinh tế ASEAN - Vương quốc Anh (AEM-UK) lần thứ 5

Hội nghị AEM - UK ghi nhận tiến độ triển khai Chương trình hội nhập kinh tế ASEAN - Vương quốc Anh (AEIP) giai đoạn 2024-2025 và thông qua kế hoạch triển khai chương trình này trong giai đoạn 2025-2026. Các Bộ trưởng cũng ghi nhận Kế hoạch công tác cập nhật để triển khai Tuyên bố chung của Bộ trưởng ASEAN - Vương quốc Anh về hợp tác kinh tế trong tương lai và nhất trí sẽ rà soát Kế hoạch này để bảo đảm phù hợp với các ưu tiên trong Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045.

Các Trưởng đoàn tham dự Hội nghị tham vấn Bộ trưởng Kinh tế ASEAN - Vương quốc Anh (AEM-UK) lần thứ 5

Hội nghị tham vấn Bộ trưởng Kinh tế ASEAN - Liên minh châu Âu (AEM-EU) lần thứ 21

Tại Hội nghị, các Bộ trưởng hoan nghênh tình hình triển khai Chương trình làm việc về Thương mại và Đầu tư (TIWP) trong giai đoạn 2024 - 2025 và thông qua Chương trình TIWP giai đoạn 2026-2027.

Với tư cách là nước điều phối quan hệ kinh tế ASEAN - EU, Việt Nam đã trình bày báo cáo của Nhóm công tác về Thương mại và Đầu tư ASEAN - EU trong đó đáng chú ý là việc thực hiện Nghiên cứu về tiềm năng hợp tác giữa ASEAN và EU trong lĩnh vực thương mại số cũng như việc tổ chức thành công các hội thảo cấp kỹ thuật về khả năng chống chịu của chuỗi cung ứng.

Các Bộ trưởng cũng thảo luận và đánh giá cao các chương trình hợp tác kinh tế như Công cụ Đối thoại khu vực ASEAN - EU (E-READI), Gói kết nối bền vững EU - ASEAN (SCOPE), và Sáng kiến xanh ASEAN - EU (Green Initiative) nhằm hỗ trợ chuyển đổi xanh và kinh tế tuần hoàn trong khu vực.

Hội nghị tham vấn Bộ trưởng Kinh tế các nước tham gia Hội nghị Cấp cao Đông Á (AEM-EAS)

Tại Hội nghị tham vấn Bộ trưởng Kinh tế các nước tham gia Hội nghị Cấp cao Đông Á (AEM-EAS), các Bộ trưởng đã ghi nhận và trao đổi quan điểm về triển vọng kinh tế khu vực, thế giới, cũng như các khuyến nghị được nêu tại Tài liệu chính sách “Khai phá lĩnh vực hội nhập kinh tế mới: Kế hoạch chiến lược Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) 2026-2030 lấy Môi trường, Xã hội và Quản trị (ESG) làm động lực” do Viện Nghiên cứu kinh tế ASEAN và Đông Á (ERIA) thực hiện.

Hội nghị Bộ trưởng Hiệp định RCEP lần thứ 4

Hội nghị ghi nhận vai trò quan trọng của Hiệp định RCEP trong việc thúc đẩy hội nhập khu vực, ủng hộ hệ thống thương mại đa phương dựa trên luật lệ, loại bỏ các rào cản không cần thiết để tạo thuận lợi thương mại và đầu tư.

Các Bộ trưởng ghi nhận tình hình thực thi Hiệp định RCEP và khẳng định cam kết thực hiện hiệu quả hiệp định này trong thời gian tới, hướng tới việc rà soát tổng thể Hiệp định vào năm 2027 nhằm bảo đảm sự phù hợp của Hiệp định RCEP trong bối cảnh kinh tế thế giới và khu vực thay đổi. Hội nghị cũng ghi nhận Bộ phận hỗ trợ thực thi Hiệp định RCEP (RSU) đã đi vào vận hành đầy đủ, qua đó hỗ trợ Ủy ban hỗn hợp thực thi Hiệp định RCEP và các Ủy ban trực thuộc triển khai công việc trong khuôn khổ hiệp định này.

Hội nghị cũng hoan nghênh việc Ủy ban hỗn hợp thực thi Hiệp định RCEP hoàn tất xây dựng và thông qua Tài liệu Điều khoản tham chiếu (TOR) của Nhóm Công tác về việc gia nhập Hiệp định RCEP và khuyến khích việc thúc đẩy quy trình gia nhập Hiệp định. Bên cạnh đó, các hoạt động hợp tác kinh tế kỹ thuật được triển khai trong khuôn khổ Hiệp định RCEP được các Bộ trưởng đánh giá cao.

Trong khuôn khổ các hội nghị này, các Bộ trưởng tham gia đối thoại với các Hội đồng kinh doanh liên quan (Hội đồng Kinh doanh ASEAN - Liên minh châu Âu, Hội đồng Kinh doanh ASEAN - Vương quốc Anh, Phòng Thương mại ASEAN - Australia, Hội đồng Kinh doanh ASEAN - New Zealand) để trao đổi về các hoạt động hợp tác liên quan cũng như khuyến nghị của các Hội đồng kinh doanh nhằm thúc đẩy thương mại và đầu tư trong khu vực.

Đoàn Việt Nam tiếp tục tham gia tích cực, đóng góp cho các khuôn khổ hợp tác kinh tế giữa ASEAN và đối tác, điều phối hợp tác kinh tế ASEAN - Liên minh châu Âu, khẳng định cam kết của Việt Nam trong hội nhập kinh tế quốc tế vì mục tiêu phát triển kinh tế và mang lại lợi ích, thịnh vượng cho người dân cũng như cộng đồng doanh nghiệp.

Hội nghị tham vấn Bộ trưởng Kinh tế ASEAN - Ấn Độ lần thứ 22

Hội nghị tham vấn Bộ trưởng Kinh tế ASEAN - Ấn Độ lần thứ 22 nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hoàn tất đàm phán rà soát, nâng cấp Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN - Ấn Độ (AITIGA) trong năm 2025 (đây cũng là ưu tiên của Malaysia trong năm Chủ tịch ASEAN 2025).

Trên cơ sở đó, các Bộ trưởng giao Ủy ban đàm phán rà soát, nâng cấp Hiệp định AITIGA đẩy nhanh quá trình thảo luận, đề xuất các giải pháp cho các vấn đề tồn đọng trên tinh thần xây dựng, hướng tới một kết quả cân bằng và cùng đem lại lợi ích cho các bên. Hội nghị cũng ghi nhận đề xuất của Ấn Độ về việc bắt đầu thảo luận rà soát Hiệp định Thương mại Dịch vụ ASEAN - Ấn Độ.

Các Trưởng đoàn tham dự Hội nghị tham vấn Bộ trưởng Kinh tế ASEAN - Ấn Độ lần thứ 22

Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế ASEAN - Canada lần thứ 14

Các Bộ trưởng hoan nghênh việc hoàn tất Kế hoạch công tác 2021-2025 thực hiện Tuyên bố chung về Thương mại và Đầu tư ASEAN - Canada (JDTI) và thông qua Kế hoạch công tác JDTI 2026-2030, hướng tới thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực như kinh tế số, công nghệ sạch, nông nghiệp, hàng không vũ trụ, tài nguyên thiên nhiên và dịch vụ tài chính. Hội nghị ghi nhận tiến độ đàm phán Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN- Canada (ACaFTA) và tái khẳng định cam kết hoàn tất một hiệp định chất lượng cao, toàn diện và cùng có lợi vào năm 2026. Hội nghị cũng đánh giá cao hỗ trợ tài chính và kỹ thuật của Canada để hỗ trợ các nước thành viên ASEAN trong đàm phán ACaFTA.

Tại tất cả các hội nghị, các Bộ trưởng đã trao đổi quan điểm về các thách thức kinh tế khu vực và toàn cầu. Các Bộ trưởng tái khẳng định cam kết duy trì hệ thống thương mại đa phương minh bạch, công bằng, bền vững và dựa trên luật lệ, với Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) là trung tâm.

Đoàn Việt Nam tiếp tục tham gia tích cực, đóng góp cho các khuôn khổ hợp tác kinh tế giữa ASEAN và đối tác, đồng thời khẳng định sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bên để hoàn tất đàm phán Hiệp định AcaFTa và đàm phán rà soát, nâng cấp Hiệp định AITIGA.

Hội nghị tham vấn Bộ trưởng Kinh tế ASEAN - Nga lần thứ 14

Tại Hội nghị tham vấn Bộ trưởng Kinh tế ASEAN - Nga lần thứ 14, các Bộ trưởng hoan nghênh tiến độ triển khai Chương trình hợp tác Thương mại và Đầu tư ASEAN - Nga giai đoạn 2021-2025, đặc biệt trong các lĩnh vực như kinh tế số, doanh nghiệp vừa và nhỏ (MSMEs), nông nghiệp, năng lượng và biến đổi khí hậu. Hội nghị đánh giá cao tiến độ hoàn thiện Chương trình Chiến lược ASEAN - Nga về Hợp tác Thương mại và Đầu tư giai đoạn 2026 - 2035.

Hội nghị cũng ghi nhận các hoạt động hợp tác trong khuôn khổ Bản ghi nhớ về Hợp tác Kinh tế giữa ASEAN giữa ASEAN và Ủy ban Kinh tế Á-Âu (EEC), bao gồm các hội thảo về vận tải, chính sách cạnh tranh, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và sở hữu trí tuệ.

Hội nghị tham vấn Bộ trưởng Kinh tế ASEAN - Hồng Kông (Trung Quốc)

Tại Hội nghị, các Bộ trưởng hoan nghênh việc hoàn tất đàm phán Nghị định thư thứ nhất sửa đổi Hiệp định Đầu tư ASEAN-Hồng Kông, Trung Quốc (AHKIA) và kêu gọi các bên sớm ký Hiệp định này. Hội nghị đánh giá cao đóng góp 6 triệu HKD của Hồng Kông cho Chương trình Hợp tác kinh tế và Kỹ thuật (ECOTECH) của Hiệp định thương mại dự to ASEAN - Hồng Kông, Trung Quốc (AHKFTA) năm 2025, đồng thời khuyến khích các bên tận dụng chương trình này để thúc đẩy các sáng kiến nhằm củng cố chuỗi cung ứng bền vững, kết nối và an toàn trong khu vực.

Hội nghị cũng ghi nhận nguyện vọng của Hồng Kông gia nhập Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) và khuyến khích Ủy ban thực thi Hiệp định RCEP sớm thành lập các Nhóm công tác về đàm phán gia nhập đối với các nền kinh tế có quan tâm.

Hội nghị Đối thoại ba bên mở rộng cấp Bộ trưởng Kinh tế ASEAN- Thụy Sĩ lần thứ 4

Hội nghị hoan nghênh tiến độ xây dựng Kế hoạch công tác triển khai Tuyên bố chung Hợp tác kinh tế ASEAN-EFTA, khuyến khích các bên hoàn thiện một kế hoạch toàn diện, định hướng hành động và mang lại lợi ích chung, phù hợp với Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 và các ưu tiên kinh tế của EFTA.

Các Bộ trưởng nhấn mạnh cam kết thúc đẩy hợp tác kinh tế chặt chẽ hơn giữa ASEAN và Thụy Sĩ để giảm thiểu tác động của các căng thẳng thương mại toàn cầu và tránh áp dụng các biện pháp đơn phương làm gia tăng bất ổn kinh tế.

Việt Hằng