Ninh Bình: Siết chặt quản lý, không để tàu cá vi phạm khai thác IUU

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Ninh Bình, trong thời gian qua, công tác phòng, chống khai thác IUU đã được tỉnh thực hiện quyết liệt với sự vào cuộc của các cấp, ngành và chính quyền địa phương.

Cảng cá Ninh Cơ được Bộ Nông nghiệp và Môi trường công bố cảng cá loại I.

Các văn bản chỉ đạo như Kế hoạch số 54/KH-UBND, Công văn số 61/UBND-VP3, Công văn số 210/UBND-VP3 được ban hành kịp thời, tạo hành lang pháp lý rõ ràng cho công tác quản lý tàu cá, cấp phép và xử lý vi phạm.

Cùng với đó, Sở đã ký kết Kế hoạch liên ngành số 2400/KH-SNNMT-BCHBĐBP với Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, triển khai đồng bộ các giải pháp giám sát, xử lý nghiêm các hành vi khai thác sai vùng, sai nghề, không báo cáo hoặc cố tình tắt thiết bị giám sát hành trình (VMS) khi hoạt động trên biển.

Tính đến nay, toàn tỉnh có 1.853 tàu cá khai thác thủy sản, trong đó 99,66% số tàu có chiều dài từ 15m trở lên đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình; 98,8% tàu đủ điều kiện được cấp Giấy phép khai thác thủy sản.

Lực lượng Kiểm ngư và Bộ đội Biên phòng tỉnh duy trì tổ trực giám sát dữ liệu 24/7, thường xuyên liên hệ, cảnh báo chủ tàu trước khi tàu mất tín hiệu VMS trên 6 giờ nhằm ngăn chặn vi phạm từ sớm, từ xa.

Theo thống kê, chỉ trong tháng 9/2025, Bộ đội Biên phòng tỉnh đã phối hợp với các cơ quan chức năng xử phạt hành chính 174 trường hợp vi phạm, với tổng số tiền gần 5 tỷ đồng.

Các trường hợp tàu mất kết nối thiết bị giám sát hành trình bị lập biên bản, yêu cầu cập bờ khắc phục và tạm dừng cấp phép ra khơi cho đến khi hoàn thiện hồ sơ, giấy tờ theo quy định.

Tàu kiểm ngư Ninh Bình luôn sẵn sàng tuần tra, kiểm tra, kiểm soát, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật.

Trao đổi với PV Báo Xây dựng, ông Lâm Văn Dương, Phó giám đốc Ban Quản lý Cảng cá Ninh Bình cho biết: "Hiện tại, chúng tôi kiểm soát nghiêm ngặt tàu ra vào cảng. Tàu cá không có giấy phép khai thác, không có tín hiệu thiết bị giám sát hành trình hoặc chưa đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm đều không được ra khơi.

Khi tàu cập cảng, chủ tàu bắt buộc phải khai báo sản lượng, nộp nhật ký khai thác và thực hiện thủ tục truy xuất nguồn gốc thủy sản điện tử. Đây là điều kiện bắt buộc để đảm bảo tính minh bạch và phục vụ công tác gỡ ‘thẻ vàng’ của Ủy ban châu Âu (EC)".

Từ đầu năm đến nay, Ban Quản lý Cảng đã tiếp nhận gần 7.000 lượt khai báo điện tử (eCDT), kiểm tra, giám sát hơn 1.400 tấn sản lượng thủy sản qua cảng.

"Không có trường hợp nào được xác nhận nguồn gốc nếu không có đầy đủ hồ sơ và dữ liệu từ thiết bị giám sát hành trình. Chúng tôi kiên định nguyên tắc ‘không kiểm soát, không xác nhận, không thông quan’ để siết chặt quy trình, đảm bảo sản phẩm khai thác hợp pháp, minh bạch", ông Dương nhấn mạnh.

Từ góc nhìn ngư dân, ông Nguyễn Văn Thảo, chủ tàu NB-92138TS, xã Kim Đông chia sẻ: "Trước đây, bà con đi biển còn chủ quan, ít chú trọng việc ghi nhật ký hay bật thiết bị VMS. Sau khi được tuyên truyền, chúng tôi hiểu rõ đây là quy định bắt buộc.

Tôi luôn yêu cầu thuyền viên bật VMS 24/24h và ghi đầy đủ sản lượng khai thác. Làm đúng thì không lo bị phạt, lại giúp hàng hóa được xác nhận hợp pháp, dễ tiêu thụ hơn".

Ngư dân chuẩn bị ngư cụ, lưới và các thiết bị chuẩn bị ra khơi.

Để nâng cao hiệu quả quản lý, UBND các xã, phường ven biển của tỉnh đã thành lập các tổ công tác liên ngành phối hợp giữa biên phòng, kiểm ngư, công an địa phương. Các tổ này có nhiệm vụ rà soát, lập danh sách tàu cá có nguy cơ cao vi phạm IUU, yêu cầu chủ tàu ký cam kết không xâm phạm vùng biển nước ngoài.

Đồng thời cập nhật dữ liệu tàu cá lên hệ thống VNFishbase quốc gia, những tàu chưa đủ điều kiện, hết hạn giấy phép, chưa đăng kiểm hoặc chưa lắp thiết bị VMS sẽ bị đình chỉ xuất bến cho đến khi hoàn thiện các thủ tục cần thiết.

Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật cũng được các ngành, các cấp đẩy mạnh, giúp ngư dân hiểu rõ quy định về khai thác hợp pháp, trách nhiệm trong bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

Các lực lượng chức năng còn hướng dẫn chủ tàu khai báo thủ tục xuất, nhập bến qua ứng dụng VNeID, từng bước chuyển đổi số trong quản lý tàu cá, góp phần minh bạch hóa thông tin, hạn chế tối đa việc tàu đi biển không phép.

Đại diện lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường Ninh Bình cho biết, thời gian tới, tỉnh sẽ tập trung kiểm soát chặt nhóm tàu có nguy cơ cao vi phạm IUU, đặc biệt là các tàu ngoại tỉnh thường xuyên neo đậu tại địa bàn.

Các cảng cá tư nhân, bến cá truyền thống sẽ bị đình chỉ hoạt động nếu không hợp tác trong việc khai báo, nộp nhật ký khai thác và báo cáo sản lượng.

Tỉnh đặt mục tiêu xử lý dứt điểm 100% trường hợp tàu cá mất kết nối VMS trên 6 giờ, đồng thời tăng cường công tác xác minh, truy xuất nguồn gốc hải sản đến từng chuyến biển.

Khuôn viên cảng cá Ninh cơ sức chứa 200 tàu, sức chứa hàng khoảng 25 nghìn tấn trên một năm.

Cùng với đó, các đơn vị viễn thông, nhà cung cấp thiết bị VMS trên địa bàn phải có trách nhiệm hướng dẫn, hỗ trợ ngư dân sử dụng thiết bị đúng quy trình, đảm bảo tín hiệu kết nối ổn định 24/24h.

Các cơ quan chức năng cũng sẽ tiếp tục kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện nhật ký khai thác điện tử, quản lý hồ sơ, giấy phép và quy trình xác nhận nguồn gốc thủy sản theo hướng hiện đại, thống nhất.

Việc gỡ bỏ "thẻ vàng" IUU không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan quản lý Nhà nước, mà còn là quyền lợi thiết thân của mỗi ngư dân. Khi sản phẩm hải sản được xác nhận khai thác hợp pháp, minh bạch, thị trường tiêu thụ mở rộng, thu nhập của người dân cũng được đảm bảo, góp phần phát triển kinh tế địa phương bền vững.

Tàu cập cảng, chủ tàu bắt buộc phải khai báo sản lượng, nộp nhật ký khai thác và thực hiện thủ tục truy xuất nguồn gốc thủy sản điện tử.

Với sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, sự đồng thuận của cộng đồng ngư dân và quyết tâm của lực lượng chức năng, Ninh Bình đang từng bước tiến tới mục tiêu "Không để tàu cá, ngư dân vi phạm khai thác IUU ở vùng biển nước ngoài".

Những nỗ lực này không chỉ góp phần cùng cả nước gỡ bỏ cảnh báo "thẻ vàng" của EC, mà còn khẳng định cam kết xây dựng nghề cá Việt Nam phát triển hiện đại, có trách nhiệm và hội nhập sâu rộng với quốc tế.

Nguyên Anh