Nỗ lực kéo giảm nhiễm HIV trong giới MSM

Một buổi tư vấn, hướng dẫn về phòng chống HIV/AIDS cho thành viên đồng đẳng MSM, do Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh tỉnh tổ chức. Ảnh: Phương Liễu

Theo chia sẻ của một số MSM ngụ TP.Biên Hòa, mặc dù biết sinh hoạt tình dục đồng tính có khả năng lây nhiễm HIV/AIDS khá cao, nhưng lại rất khó tránh. Vì có một số trường hợp do không thích hoặc chiều bạn tình nên đã không sử dụng bao cao su khi quan hệ dẫn đến nguy cơ lây nhiễm HIV tăng cao.

* Góc khuất của giới đồng tính nam

Nhập cụm từ “tìm bạn tình đồng giới nam” trên Google, chỉ trong 0,39 giây đã có 359 triệu kết quả hiện ra. Điều này cho thấy nhu cầu kết bạn của các MSM trên mạng xã hội (MXH) là rất lớn. Chúng tôi đã thử vào một ứng dụng chat của trang Cộng đồng LGBT thông qua một tài khoản MXH có hình một “manly” 6 múi, chỉ ít phút sau đã có nhiều MSM “nhảy” vào làm quen. Sau vài lời giới thiệu, tâm sự đã có người gạ gẫm đề nghị gặp và... quan hệ, thậm chí còn yêu cầu chat riêng để tiện gửi ảnh cho xem “hàng”.

Qua thâm nhập vào thế giới của những MSM, chúng tôi biết, trên MXH có khá nhiều cách để giúp những MSM kết nối với nhau, để từ đó họ có những buổi gặp gỡ ngoài đời thực khi thấy... ưng ý.

Anh V.T. (ngụ P.Hiệp Hòa, TP.Biên Hòa) cho biết, nhóm MSM của anh khoảng 20 người, phần lớn là quen biết trên MXH và thường xuyên họp mặt, cùng nhau đi chơi, quan hệ tình dục, thậm chí là “đổi” bạn tình với nhau một cách thoải mái. Để được vào nhóm, trước hết mỗi thành viên phải “công khai” kết quả xét nghiệm HIV, ai “sạch” mới được kết nạp vào nhóm.

Tuy nhiên, anh T. cũng như các thành viên vẫn băn khoăn, không ai dám nói ra và cũng không ai đủ can đảm đi xét nghiệm lại sau những lần quan hệ, đổi hay dùng chung bạn tình trong nhóm. Bởi anh biết rằng, không lấy gì bảo đảm được các MSM trong nhóm không quan hệ tình dục đồng tính với những MSM ngoài nhóm. Cho nên, chỉ cần một thành viên có HIV, có thể sẽ nhanh chóng lây nhiễm cho cả nhóm.

Nhu cầu kết bạn của những MSM trên MXH sôi nổi bao nhiêu thì ngoài đời thực, nhu cầu này cũng khá lớn và thường kết nối theo nhóm. Hiện nay, trên địa bàn Đồng Nai có nhiều nhóm MSM. Trong đó nhóm đông nhất, hoạt động sôi động nhất là nhóm MSM G.net (ở TP.Biên Hòa). Qua giới thiệu của Trung tâm Life - một tổ chức xã hội tiên phong trong lĩnh vực phòng HIV (có trụ sở tại TP.HCM), chúng tôi tiếp cận với anh T.M., Trưởng nhóm MSM G.net.

Anh M. cho biết, hiện nhóm đã tiếp cận được khoảng 2 ngàn đối tượng MSM. Nhiệm vụ của trưởng nhóm và cộng sự là tiếp cận các đối tượng này để tư vấn, trang bị kiến thức phòng chống HIV/AIDS, cũng như hỗ trợ, cung cấp các vật phẩm dự phòng y tế miễn phí hoặc giới thiệu thành viên đến các điểm xét nghiệm để sàng lọc nguy cơ nhiễm HIV và điều trị sớm khi nhiễm HIV.

“Tỷ lệ lây nhiễm HIV đối tượng MSM khá cao, trong đó có những sinh viên, công nhân còn rất trẻ. Điều đáng lo là có nhiều MSM khác đã từng quan hệ tình dục đồng giới với các MSM đã được khẳng định dương tính với HIV - vì ngại nên chưa đi hoặc không muốn đi làm xét nghiệm, dù biết bạn tình của mình đã nhiễm HIV” - anh M. bày tỏ lo lắng.

* Nâng cao ý thức dự phòng HIV trong giới MSM

Theo nhận định của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, trên địa bàn có khoảng 7 ngàn đối tượng MSM. Tuy nhiên, đây có thể chỉ là phần nổi của “tảng băng” chìm, trong khi đối tượng nhiễm mới HIV trong nhóm MSM đang gia tăng nhanh và phức tạp, với tỷ lệ nhiễm cao gấp 20 lần so với quan hệ tình dục khác giới. Mới đây, trong số 726 trường hợp được khẳng định dương tính với HIV, thì có đến 317 đối tượng thuộc nhóm MSM, chiếm gần 44%.

TS-BS Trần Minh Hòa, Phó giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết, quan hệ tình dục đồng tính nam luôn tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm HIV, trong đó quan hệ tình dục qua đường hậu môn mang đến khả năng lây nhiễm HIV rất cao. Do niêm mạc hậu môn mỏng, niêm mạc trực tràng dễ bị tổn thương và hậu môn không phải là cơ quan sinh dục, không có các tuyến tiết chất nhờn để bôi trơn nên dễ bị trầy xước. Qua những vết thương hở này, virus HIV sẽ xâm nhập từ người nhiễm sang người lành. Chưa kể, những đối tượng MSM thường có tiêm chích ma túy, không thích dùng bao cao su, lại hay thay đổi bạn tình và quan hệ không an toàn theo nhóm... nên dễ dẫn đến nhiễm HIV từ người khác.

“Qua chia sẻ tâm lý với những đối tượng MSM, chúng tôi được biết các MSM rất thoải mái trong quan hệ tình dục với bạn tình mới quen và cũng biết rõ nguy cơ lây nhiễm HIV từ bạn tình rất cao, nhưng lại thường từ chối khi được vận động đi xét nghiệm, tầm soát HIV hằng tháng vì sợ phát hiện ra bệnh. Trong khi đó, việc tiếp cận, kết nối cũng như “quản lý” những đối tượng MSM rất khó. Hiện nay, ngành chủ yếu “quản lý” đối tượng này qua các nhóm đồng đẳng như: G.net, Xuân Hợp, Ánh Bình Minh, Thanh niên Long Khánh..., còn những nhóm hoạt động tự phát, kín đáo khác hầu như không tiếp cận được” - TS-BS Hòa nói.

Để tiếp cận những đối tượng này nhằm tuyên truyền và hỗ trợ phòng chống lây nhiễm HIV/AIDS, ngoài sự nỗ lực của đơn vị chuyên môn, Đồng Nai còn có sự hỗ trợ khá hiệu quả của Trung tâm Life qua dự án Kết nối cộng đồng phòng chống HIV với các hoạt động chủ yếu trong dự án tập trung vào công tác cung cấp dịch vụ y tế cho các MSM để phòng chống lây nhiễm HIV và bệnh lây truyền qua đường tình dục; đồng thời tuyên truyền đến các thành viên MSM trong cộng đồng LGBT nên có biện pháp dự phòng, đều đặn xét nghiệm máu định kỳ 3-6 tháng/lần. Trong trường hợp phát hiện MSM dương tính HIV thì hỗ trợ, giới thiệu để được điều trị thuốc ARV sớm nhất có thể, nhằm giảm nguy cơ lây nhiễm cho bạn tình và người thân.

ThS-BS Nguyễn Hữu Tài, Phó giám đốc Sở Y tế cho biết thêm, thời gian tới, ngành sẽ tiếp tục tận dụng nguồn lực của các dự án hiện nay can thiệp vào đối tượng MSM như: cấp bao cao su miễn phí; xây dựng mạng lưới tiếp cận viên tuyên truyền cho các MSM, mở rộng địa bàn hoạt động của tiếp cận viên đến các huyện còn lại, tăng cường công tác xét nghiệm tại cộng đồng...

Phương Liễu