Nỗ lực kiềm chế đại dịch HIV/AIDS

Phần lớn phụ nữ và trẻ em ở huyện Mường Lát chưa có điều kiện xét nghiệm để phát hiện HIV/AIDS.

Con số đáng báo động

Theo số liệu thống kê của Công an huyện Mường Lát, trên địa bàn hiện có 396 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý, trong đó, có 374 người nghiện ma túy đang sống tại cộng đồng và 22 người đang cai nghiện ở Trung tâm Giáo dục Lao động xã hội tỉnh. Số người nghiện ma túy chưa được kiểm soát triệt để, vì thực tế số người sử dụng ma túy trên địa bàn toàn huyện còn lớn hơn nhiều so với số có hồ sơ quản lý. Để có tiền hút chích, nhiều người nghiện ở đây thường xuyên qua Lào mua ma túy mang về sử dụng và bán lẻ cho các đối tượng nghiện để kiếm lời. Có một bộ phận người dân nghèo đã tiếp tay cho tội phạm ma túy bằng cách vận chuyển ma túy thuê để lấy tiền công.

Nhìn vào số liệu thống kê của Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS huyện Mường Lát, tôi đã không khỏi giật mình vì con số người nhiễm HIV/AIDS quá nhiều đối với một huyện vùng cao. Hiện nay, Mường Lát có 416 người nhiễm HIV, số người chuyển sang giai đoạn AIDS là 207 người và đã có 59 người tử vong vì căn bệnh quái ác này. Số người nhiễm HIV/AIDS ở Mường Lát chủ yếu tập trung ở các bản: Bản Poọng, Na Tao và Lát của hai xã Tam Chung và Pù Nhi. Riêng tại xã Tam Chung có 57 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý, số nhiễm HIV là 82 người, số tử vong là 22 người, thì bản Poọng đã có đến 28 người nhiễm HIV, trong bản hiện có 27 trẻ em có bố mẹ chết do AIDS. Theo ông Hồ Văn Trọng, Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Mường Lát, trên thực tế, con số người nhiễm HIV/AIDS được quản lý và điều trị còn ít so với thực tế. Bởi vì, có một bộ phận người dân có chồng nghiện ngập, do nghèo túng và xấu hổ đã không tự nguyện đến khám và chữa bệnh. Đặc biệt, trên địa bàn, số trẻ em nhiễm HIV là rất lớn.

Cuộc chiến còn lắm chông gai

Mường Lát là huyện vùng cao cách trung tâm tỉnh Thanh Hóa 250km, cách khu vực Tam giác vàng không xa, lại tiếp giáp với các địa bàn trọng điểm về ma túy của nước bạn Lào. Huyện Mường Lát có hơn 100km đường biên giới giáp với Lào, khu vực biên giới có nhiều tuyến đường dân sinh tự mở qua lại nên khó kiểm soát. Từ lâu, huyện Mường Lát là địa bàn trung chuyển ma túy của bọn tội phạm. Trong những năm gần đây, 2 tỉnh Thanh Hóa và Hủa Phăn (Lào) đang mở rộng hoạt động du lịch và thương mại nên bọn tội phạm ma túy lợi dụng triệt để vấn đề này để mua bán, vận chuyển các chất ma túy vào địa bàn huyện Mường Lát, sau đó chuyển đi các địa phương khác tiêu thụ.

Bí thư Huyện ủy Lương Minh Thông trăn trở: "Do các đối tượng nghiện sử dụng chung bơm kim tiêm nên đối tượng bị nhiễm HIV có chiều hướng gia tăng. Những năm qua, huyện Mường Lát đã có nhiều cố gắng trong xóa bỏ diện tích trồng cây thuốc phiện, tăng cường phối hợp các lực lượng đấu tranh quyết liệt với tội phạm ma túy, nhưng tình hình vẫn chưa được cải thiện. Điều đáng lo ngại là, đối tượng nghiện hút trên địa bàn chủ yếu tập trung ở lứa tuổi từ 20 đến 40, đây là độ tuổi sung sức để cống hiến cho gia đình và xã hội thì lại chìm đắm trong nghiện hút. Ở khắp bản làng, đàn ông trai tráng ngày một ít đi do tù tội và chết vì HIV/AIDS, còn lại chỉ toàn người già, phụ nữ và trẻ em. Điều này đã ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương".

Một thực tế đang tồn tại trên địa bàn Mường Lát là, phần lớn người nghiện ma túy là dân tộc ít người, nhận thức pháp luật, về hiểm họa ma túy, lây nhiễm HIV/AIDS và các tệ nạn xã hội khác còn hạn chế. Đồng bào chủ yếu sinh sống rải rác ở các bản vùng sâu, vùng xa, vùng giáp biên giới, giao thông đi lại khó khăn, nên công tác truyền thông, giáo dục gặp rất nhiều khó khăn. Một bộ phận người dân, trong đó chủ yếu là những người bị nhiễm HIV, do tiêm chích ma túy và người thân trong gia đình họ chưa hiểu biết hoặc chưa được tiếp cận với các hoạt động tư vấn, can thiệp, trợ giúp về phòng lây nhiễm HIV/AIDS cho chính mình và người thân.

Ông Hồ Văn Trọng cho biết: "Công tác cai nghiện ma túy tại gia đình và cộng đồng gặp nhiều khó khăn, vì không có kinh phí và đội ngũ cán bộ làm công tác cai nghiện ma túy tại gia đình, cộng đồng; các hoạt động tư vấn, tham vấn, trợ giúp cho người nghiện ma túy, người nhiễm HIV/AIDS còn quá ít. Số người nghiện được đưa đi cai nghiện tại Trung tâm Giáo dục lao động xã hội của tỉnh quá ít so với số người nghiện trên địa bàn. Những người tái nghiện và những người nghiện chưa được cai nghiện không được quản lý chặt chẽ nên tệ nạn ma túy cùng với các tệ nạn xã hội khác tiếp tục làm gia tăng lây nhiễm HIV. Hằng năm số người, nghiện vẫn không giảm, dịch HIV/AIDS luôn có nguy cơ lây lan rộng ra cộng đồng...". Hiện nay, cuộc chiến phòng chống ma túy và đại dịch HIV/AIDS ở Mường Lát còn nhiều cam go và khốc liệt, rất cần sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của các cấp, các ngành và của toàn xã hội.

Hà Phương