Nỗ lực 'tháo ngòi nổ'

Tham dự hội nghị an ninh ba bên tại Jerusalem, có Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ J.Bolton, Thư ký Hội đồng an ninh liên bang Nga N.Patrushev và Cố vấn an ninh quốc gia Israel M.Shabbat. Tại đây, Nga khẳng định, Iran đang đóng góp cho cuộc chiến chống khủng bố tại Syria, đồng thời khuyến khích tất cả các bên có những bước đi nhằm giảm căng thẳng. Về tình hình Syria, đại diện của Nga nêu rõ, giải pháp để làm dịu tình trạng xung đột không phải là quân sự. Trong khi đó, Mỹ cho rằng, trong bối cảnh căng thẳng tại Trung Đông leo thang, Tổng thống D.Trump dù đã áp đặt các lệnh trừng phạt mới đối với Iran, song vẫn để ngỏ các cuộc đàm phán thật sự, để xóa bỏ hoàn toàn và có thể kiểm chứng chương trình vũ khí hạt nhân của Iran. Trước thềm hội nghị, Thủ tướng Israel B.Netanyahu nhấn mạnh, đây là cuộc gặp nhằm tìm kiếm cơ hội giúp đạt được sự ổn định trong khu vực, nhất là tại Syria.

Là quốc gia láng giềng của Syria và có quan hệ đối đầu dai dẳng với Iran, Israel lo ngại xảy ra xung đột quân sự giữa Mỹ và Iran sẽ lan sang biên giới miền bắc của nước này, giáp Lebanon và Syria. Trong những năm gần đây, Israel đã tiến hành hàng trăm cuộc không kích nhằm vào các mục tiêu của Iran và Phong trào Hezbollah tại Syria. Tel Aviv luôn cáo buộc Iran cùng lực lượng Hezbollah tại Lebanon ủng hộ Tổng thống Syria B.Assad trong cuộc chiến tại Syria, biến Syria thành mặt trận mới chống Israel và đe dọa an ninh quốc gia của Nhà nước Do thái. Trong khi đó, Nga và Mỹ luôn cạnh tranh ảnh hưởng ở khu vực Trung Đông, thông qua cuộc chiến chống tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS) ở Syria. Ủng hộ hai phía đối địch ở Syria, Nga và Mỹ có những toan tính riêng trong các “nước cờ” tại quốc gia Trung Đông này.

Việc Nga hỗ trợ quân đội chính phủ Syria giành thắng lợi trong cuộc chiến chống IS đem lại vị thế mới cho Moscow. Trong khi đó, phe nổi dậy được Mỹ hậu thuẫn ngày càng thất thế. Để tìm một giải pháp chính trị toàn diện cho Syria không thể thiếu sự hợp tác của Nga và Mỹ. Đặc phái viên Liên hợp quốc về Syria G.Pedersen dự định thăm Nga đầu tháng 7 tới để thảo luận về ổn định tình hình chính trị ở Syria. Đặc phái viên Pedersen cho rằng, hợp tác Nga - Mỹ có thể làm sâu sắc thêm đối thoại ở cấp cao nhất, dựa trên nền tảng là những thành quả tích cực từ các cuộc đàm phán gần đây. Ông cho rằng, hợp tác Nga - Mỹ là nhân tố then chốt nhất đối với bất kỳ nỗ lực điều phối quốc tế nào trong xử lý khủng hoảng Syria.

Cán cân sức mạnh trên thực địa nghiêng về quân đội chính phủ Syria đã khiến Mỹ phải “bắt tay” với Nga trong giải quyết cuộc khủng hoảng này. Đặc phái viên Mỹ về Syria, ông J.Jeffrey cho biết, Mỹ và Nga đã tiến hành đàm phán về khả năng đưa Syria thoát khỏi tình trạng bị quốc tế cô lập hiện nay, nếu Damascus đồng ý với một số điều kiện, trong đó có thỏa thuận ngừng bắn tại tỉnh Idlib. Mỹ cho biết nước này với Nga đang tìm kiếm “cách thức tiếp cận từng bước” để chấm dứt cuộc chiến kéo dài tám năm qua tại Syria.

Washington thừa nhận một sự thỏa hiệp giữa Nga và Mỹ liên quan cuộc khủng hoảng Syria đòi hỏi các quyết định khó khăn, song “sự bắt tay” giữa hai cường quốc mở ra tia hy vọng có thể tìm lối thoát cho cuộc khủng hoảng. Là đồng minh của Mỹ, song Israel cũng có quan hệ lợi ích gắn liền với Nga, nên việc ba bên có thể ngồi với nhau là một tín hiệu tích cực trong nỗ lực xây dựng lòng tin, nhằm tìm giải pháp hạ nhiệt căng thẳng, giúp tháo “ngòi nổ” trong các cuộc khủng hoảng ở Trung Đông.

ANH THƯ