Nỗ lực tiếp cận các nhóm dân tộc thiểu số với việc chăm sóc sức khỏe bà mẹ

Nguồn: UNFPA

Xác định những nhóm dân số đang bị bỏ lỡ hoặc bỏ lại phía sau

Ông Matt Jackson chia sẻ về công việc của bà Lê Thị Hoa (tại xã Đông Phú, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hοá), một tình nguyện viên chăm sóc tại nhà chuyên hỗ trợ chăm sóc người cao tuổi trong cộng đồng. Bà Hoa đã được đào tạo thông qua Câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp nhau do UNFPA tài trợ. Bà Hoa đã học cách tắm rửa và chăm sóc những người không có khả năng tự chăm sóc bản thân và cả cách thay quần áo cho người bị liệt. Bà dự định sẽ tiếp tục giúp đỡ người cao tuổi trong cộng đồng của mình cho đến khi nào bà còn có thể.

Tiếp đó là Hnhach, một phụ nữ dân tộc Ba Na ở xã Ɖê Ar, tỉnh Gia Lai với vai trò là cô đỡ thôn bản cung cấp thông tin và cách chăm sóc sức khỏe, đảm bảo dinh dưỡng và lợi ích của việc sinh con tại bệnh viện cho những người trong cộng đồng.

Hnhach, một phụ nữ dân tộc Ba Na ở xã Ɖê Ar, tỉnh Gia Lai (bìa phải)

Ở tỉnh Lai Châu, ông Matt Jackson kể, ông đã đến thăm một bản dân tộc Mông ở xã Mù Sang và lắng nghe câu chuyện về lý do vì sao người dân chưa muốn sinh con tại các cơ sở y tế. Đó có thể là do khoảng cách từ nhà tới bệnh viện quá xa hoặc do phong tục địa phương là không sinh con trước mặt người lạ.

"Chính những câu chuyện này đã chỉ ra tầm quan trọng của dữ liệu dân số đáng tin cậy và toàn diện đối với tương lai của Việt Nam" - ông Matt Jackson nhận định.

Ông Matt Jackson cho biết, những cải tiến tích cực về công nghệ và phân tích dữ liệu cho phép chúng ta hiểu rõ hơn về những thành công và xác định những nhóm dân số đang bị bỏ lỡ hoặc bỏ lại phía sau.

Thống kê không chỉ là những con số, thống kê là những câu chuyện về con người…

Trong 30 năm qua, tử vong mẹ trên toàn cầu đã giảm 34%. Việt Nam thậm chí đã đạt được tiến bộ tốt hơn khi giảm tử vong mẹ đạt 75%, nhưng tỷ lệ này vẫn cao gấp ba lần tại các nhóm dân tộc thiểu số so với mức trung bình của cả nước.

Trong khi 96% trẻ sơ sinh được sinh ra tại bệnh viện ở Việt Nam với tiếp cận dịch vụ chăm sóc y tế và thiết bị, thì con số này chỉ là 30% đối với các bà mẹ dân tộc thiểu số. Điều này cho thấy sự chênh lệch lớn trong việc tiếp cận với dịch vụ chăm sóc sức khỏe.

Trên toàn cầu, số lượng phụ nữ sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại đã tăng gấp đôi lên tới 77% nhưng vẫn còn hơn 250 triệu phụ nữ muốn tránh thai nhưng không sử dụng các biện pháp kế hoạch hóa gia đình. Tại Việt Nam, tỷ lệ sử dụng biện pháp tránh thai là 60%, trong đó nhu cầu sử dụng các biện pháp tránh thai chưa được đáp ứng của phụ nữ chưa kết hôn cao gấp bốn lần so với phụ nữ đã kết hôn.

162 quốc gia đã thông qua luật chống bạo lực gia đình, trong đó có Việt Nam với Luật Phòng, chống bạo lực gia đình được sửa đổi và thông qua năm 2022. Tuy nhiên, trên toàn cầu, cứ 3 phụ nữ thì có 1 người, hay tại Việt Nam cứ 3 phụ nữ thì có gần 2 phụ nữ bị bạo lực do bạn đời trong suốt cuộc đời và phần lớn trong số họ không bao giờ tìm kiếm sự giúp đỡ.

Ông Matt Jackson, Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam

Dữ liệu định hướng trọng tâm cho các nỗ lực

Theo Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam, dữ liệu được phân tách theo giới tính, dân tộc, độ tuổi, địa điểm và các yếu tố khác là vô cùng cần thiết để không để ai bị bỏ lại phía sau và chuẩn bị tốt nhất cho những sự thay đổi về nhân khẩu học như già hóa dân số nhanh chóng tại Việt Nam hoặc rủi ro từ biến đổi khí hậu.

Dữ liệu cho chúng ta biết nơi mà hệ thống y tế không hoạt động, nêu bật tình trạng thiếu hụt hộ sinh có tay nghề cao hoặc rào cản trong việc tiếp cận các biện pháp tránh thai, dẫn đến tỷ lệ mang thai ngoài ý muốn vẫn còn cao.

Dữ liệu cũng đo lường mức độ phổ biến của bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em và mang đến tiếng nói cho nhóm dân số già đang ngày càng tăng nhanh tại Việt Nam.

"Và điều quan trọng, dữ liệu cũng định hướng trọng tâm cho các nỗ lực của chúng ta", ông Matt Jackson nhấn mạnh. Đối với Việt Nam, những nỗ lực ấy bao gồm: Tiếp cận các nhóm dân tộc thiểu số với dịch vụ chăm sóc sức khỏe bà mẹ, đảm bảo rằng những người chưa lập gia đình và những người trẻ tuổi có thể tiếp cận với các biện pháp tránh thai, cải thiện các dịch vụ hỗ trợ người bị bạo lực và phá vỡ sự kỳ thị xung quanh bạo lực gia đình, lắng nghe và hỗ trợ tốt hơn cho những người khuyết tật, cộng đồng LGBTQI+, người cao tuổi, người di cư và tất cả các nhóm bị gạt ra ngoài lề.

Năm nay chúng ta kỷ niệm tròn 30 năm Hội nghị Quốc tế về Dân số và Phát triển (ICPD) – một thỏa thuận mang tính bước ngoặt của 179 quốc gia trong đó có Việt Nam, đặt bình đẳng giới, trao quyền cho phụ nữ và quyền con người làm trung tâm của sự phát triển. Hãy cùng cam kết tận dụng dữ liệu đáng tin cậy để giải quyết những thay đổi về nhân khẩu học và thách thức xã hội của Việt Nam, phấn đấu vì một tương lai mà mọi tiếng nói đều được lắng nghe và cuộc sống của mỗi người đều được trân trọng"

Ông Matt Jackson, Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam

H.Yến (ghi)