Nỗ lực xác định thông tin liệt sĩ qua di vật tìm thấy

Cán bộ Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh khôi phục di vật liệt sĩ bằng kỹ thuật chuyên môn và máy móc hiện đại - Ảnh: T.L

Ông Trần Đình Thường, ở xã Cẩm Quang, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh là em ruột của liệt sĩ Trần Đình Cửu, hy sinh ngày 12/6/1974 tại huyện Cam Lộ, cho biết, đã gần 2 năm sau ngày ông cùng gia đình đón hài cốt anh trai về quê nhà, ông vẫn chưa nguôi được giây phút vào Quảng Trị, xúc động dâng trào khi tận tay đón nhận hài cốt anh ruột của mình. Ông như đang ôm anh vào lòng, âu yếm để thỏa nỗi nhớ thương ruột thịt xa cách mấy mươi năm.

“Suốt 52 năm kể từ ngày anh tôi khoác ba lô từ biệt bố mẹ và các em lên đường chiến đấu, hẹn ngày đất nước thống nhất trở về sum họp, vậy mà anh đi biền biệt. Gia đình trông ngóng anh từng phút, từng giờ. Đồng đội trở về nói anh hy sinh ở Cam Lộ, gia đình nhiều lần vào tìm kiếm mà không có kết quả, nhưng chúng tôi vẫn không nguôi hy vọng sẽ sớm đón được anh về với gia đình. Chúng tôi rất biết ơn tỉnh Quảng Trị, Sư đoàn 968, Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Quảng Trị rất nhiều, đã giúp tìm được anh tôi để anh được về sum họp cùng gia đình, thỏa ước nguyện bấy lâu nay”, ông Thường chia sẻ.

Tháng 5/2020, sau khi nhận được thông tin từ người dân cung cấp, phát hiện di vật của liệt sĩ ở khu đất sản xuất nông nghiệp tại thôn Tân Định, xã Cam Thành, Đội Tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ Sư đoàn 968 phối hợp với các cơ quan chức năng tiến hành rà soát, xác minh, kết nối nguồn tin và triển khai tìm kiếm, cất bốc được 18 hài cốt liệt sĩ, trong đó, có 1 hài cốt kèm theo lọ penicillin đựng mảnh giấy bị nhòe. Sư đoàn 968 phối hợp với Công an tỉnh Quảng Trị khôi phục được thông tin quý giá ghi trên mảnh giấy với nội dung: Trần Đình Cửu, Cẩm Quang, Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh; hy sinh ngày 12/6/1974.

Phó trưởng Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh, Thượng tá Lê Phước Quang cho biết, mỗi khi được giao nhiệm vụ giải mã, khôi phục thông tin trên các di vật của liệt sĩ, cán bộ, chiến sĩ phòng hiểu rằng, thân nhân liệt sĩ đang mòn mỏi đợi chờ thông tin. Các di vật chôn theo liệt sĩ có nhiều dạng, như là mảnh giấy, lá thư, bức ảnh, thông tin ghi sau ảnh; ngòi bút, bi đông đựng nước, mảnh kim loại có khắc chữ… Hầu hết các di vật do bị tác động của thời gian, môi trường làm biến dạng, mục nát, gây rất nhiều khó khăn trong công tác xác minh, giám định. Tuy nhiên, xác định đây là nhiệm vụ quan trọng, phòng đã huy động kiến thức, kinh nghiệm cùng với các biện pháp nghiệp vụ và lòng quyết tâm, trách nhiệm cao nhất để khẩn trương tiến hành xác định danh tính cho liệt sĩ một cách cẩn thận, tỉ mỉ, hiệu quả nhất. Đối với liệt sĩ Trần Đình Cửu, sau khi có đầy đủ thông tin, các cơ quan chức năng đã liên hệ với thân nhân liệt sĩ và thể theo nguyện vọng của gia đình được bàn giao hài cốt con em để địa phương và gia đình tổ chức lễ đón nhận, đưa về an táng tại quê nhà.

Phó Đội trưởng, giám định viên kỹ thuật hình sự, Đại úy Nguyễn Tiến Thịnh cho biết, kỷ niệm khó quên nhất đối với cán bộ, chiến sĩ đơn vị là việc phục dựng lại bức ảnh cô gái được tìm thấy cùng hài cốt liệt sĩ ở chiến khu xưa Ba Lòng (nay thuộc xã Ba Lòng, huyện Đakrông). Vào cuối tháng 3 đến cuối tháng 5/2021, ở thôn Tân Xá, xã Ba Lòng, các lực lượng chức năng đã cất bốc được 40 hài cốt liệt sĩ cùng nhiều di vật của bộ đội kèm theo.

Trong đó có một bao nilon nhỏ chôn cùng hài cốt liệt sĩ. Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh được yêu cầu tiếp nhận di vật để tiến hành phục dựng. Di vật được đựng trong một bao nilon, bên trên buộc cẩn thận. Do bị vùi lấp lâu ngày dưới lòng đất nên di vật rất dễ bị mục, nhất là khi tiếp xúc với oxy nên bằng kinh nghiệm dày dặn, các cán bộ, chiến sĩ đơn vị đưa di vật này vào chỗ kín gió, cùng sự hỗ trợ của máy móc sấy khô một cách tự nhiên. Di vật được phát hiện là một tấm giấy cỡ nhỏ đã ố vàng, mục nát vì ẩm ướt lâu ngày, hoàn toàn không nhận ra bất kỳ thông tin nào trên đó. Sau đó, di vật được đưa vào máy chuyên dụng, sử dụng các bước sóng và nguồn sáng thích hợp trên cơ chế vật lý để xử lý phục dựng. Kết quả, với thời gian hơn nửa ngày, đã ghi lại được thông tin trên tấm giấy là hình ảnh chân dung một cô gái khoảng 18 - 20 tuổi có đôi mắt rất đẹp, đã khiến cán bộ, chiến sĩ bồi hồi xúc động. Thông tin liên quan kèm theo bức ảnh cô gái sau đó được phát đi, đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng và các trang mạng xã hội, chỉ sau một thời gian ngắn, đã có một gia đình ở Đức Thọ, Hà Tĩnh đã kết nối được với cô gái.

Theo Thượng tá Lê Phước Quang, để hoàn thành tốt nhiệm vụ, Phòng Kỹ thuật hình sự luôn xác định công việc giám định, kiểm tra, khôi phục, giải mã những thông tin trên các di vật liệt sĩ sau khi được phát hiện, quy tập là nhiệm vụ thiêng liêng để tri ân công lao to lớn của các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh để giành lấy độc lập tự do cho Tổ quốc, cũng như đáp ứng tình cảm, nguyện vọng tha thiết của thân nhân liệt sĩ và Nhân dân cả nước. Thời gian qua, bằng trình độ chuyên môn cao, tinh thần, trách nhiệm và kinh nghiệm, đơn vị đã khôi phục được hàng trăm di vật, tìm lại tên cho nhiều liệt sĩ.

Luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đơn vị đã nhiều năm liền được Bộ trưởng Bộ Công an, Chủ tịch UBND tỉnh, Quân khu 4 và Giám đốc Công an tỉnh tặng nhiều bằng khen, giấy khen. Năm 2021, được Chủ tịch UBND tỉnh tặng bằng khen vì đã có thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập, xác định hài cốt liệt sĩ chưa rõ thông tin giai đoạn 2013 - 2020 trên địa bàn tỉnh và nước bạn Lào.

Tú Linh