Nội bộ chính quyền Mỹ bất đồng về tiến trình mở cửa nền kinh tế
Tổng thống Trump và Tiến sĩ Fauci vẫn còn nhiều bất đồng - Ảnh: Reuters
Tổng thống Mỹ Donald Trump đang có những bất đồng sâu sắc với Giám đốc Trung tâm Các bệnh truyền nhiễm và dị ứng quốc gia Anthony Fauci về lộ trình nới lỏng các biện pháp hạn chế cũng như kế hoạch tiếp tục đóng cửa trường học.
Phát biểu với báo giới tại Nhà Trắng ngày 13/5, Tổng thống Trump cho rằng việc ông Fauci kêu gọi chính quyền thận trọng trong việc mở cửa trở lại các hoạt động kinh tế-xã hội là không thể chấp nhận được. Ông khẳng định: "Chúng ta sẽ mở cửa đất nước, người dân muốn như vậy và các trường học sẽ mở cửa”.
Tổng thống Trump nhấn mạnh, kế hoạch này sẽ được thực hiện một cách an toàn và nhanh chóng nhất có thể. Hiện vấn đề khả năng cho phép học sinh, sinh viên trở lại trường học vào tháng Chín tới vẫn là điểm gây tranh cãi lớn nhất giữa Nhà Trắng và giới chức y tế.
Là cố vấn đặc biệt của Nhà Trắng về phòng chống dịch bệnh, ông Fauci lập luận rằng việc chấm dứt lệnh phong tỏa quá sớm có thể gây ra những hệ lụy rất nghiêm trọng, thậm chí là nguy cơ dịch bệnh tái bùng phát và không thể kiểm soát. Nếu điều này xảy ra, tiến trình phục hồi kinh tế của Mỹ sẽ càng trở nên khó khăn hơn.
Trong khi đó, Chủ tịch Ngân hàng Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) Jerome Powell đã cảnh báo về nguy cơ suy thoái kéo dài do dịch bệnh COVID-19. Ông Powell kêu gọi chính phủ chuẩn bị các kế hoạch tài chính và tiền tệ bổ sung để ngăn chặn kịch bản xấu này.
Ông Powell hoan nghênh các biện pháp đối phó kinh tế đã được triển khai nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực từ việc đóng cửa nền kinh tế. Tuy nhiên, Chủ tịch FED nhấn mạnh rằng đây chưa thể là "giai đoạn kết" do nhiều yếu tố bất lợi vẫn tiềm ẩn, ví dụ như nguy cơ dịch bệnh có thể bùng phát trở lại khi các bang thực hiện nới lỏng giãn cách xã hội.
Ngoài những đánh giá kém lạc quan về sự phục hồi kinh tế Mỹ, các quan chức FED cho biết tỉ lệ thất nghiệp của nền kinh tế hàng đầu thế giới có thể tăng lên 20%, thậm chí cao hơn. Tốc độ phục hồi kinh tế sẽ phụ thuộc rất nhiều vào mức độ an toàn của người dân Mỹ, và tiến trình phục hồi sẽ diễn ra không đồng đều, không chỉ giữa các khu vực mà còn giữa các lĩnh vực của nền kinh tế.
Bởi vậy, theo giới chức FED, việc nới lỏng các biện pháp phong tỏa xã hội mà không giữ lại một số quy định về hạn chế tiếp xúc vẫn có thể gây ra các đợt bùng phát mới. Tuy nhiên, việc để nền kinh tế “đóng băng” trong 18 tháng tới, thời điểm giới khoa học dự kiến điều chế được vắcxin phòng dịch COVID-19, cũng không phải là một lựa chọn có thể chấp nhận.
Trong khi đó, những tác động của đại dịch COVID-19 đang tạo ra nguy cơ mới đe dọa nền kinh tế Mỹ, đó là làn sóng phá sản lớn. Tuy nhiên các biện pháp hỗ trợ tài chính có thể góp phần ngăn chặn làn sóng này.
Mặc dù nhận được sự hỗ trợ rất lớn của chính phủ, nhưng nhiều công ty Mỹ, đặc biệt là các hãng hàng không, các chuỗi cửa hàng bán lẻ, các công ty dầu mỏ và những doanh nghiệp bị ảnh hưởng nặng nề khác vẫn gặp nhiều khó khăn trong thời gian từ nay cho đến khi kinh tế nước này hoàn toàn hồi phục. Điều này làm gia tăng quan ngại về một làn sóng phá sản lớn ở Mỹ.
Phát biểu tại Viện Nghiên cứu kinh tế quốc tế Peterson ngày 13/5, Chủ tịch Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell đã cảnh báo khả năng xuất hiện một làn sóng phá sản có thể khiến kinh tế Mỹ thiệt hại lâu dài.
Giới chuyên gia cho rằng ngay cả gói chi tiêu gần 3.000 tỉ USD đã được Quốc hội Mỹ thông qua trước đó nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ, các ngành công nghiệp lớn và người lao động, cũng chỉ có khả năng “trì hoãn” làn sóng này. Ông David Kotok, người đồng sáng lập công ty tư vấn đầu tư Cumberland Advisors, dự báo kinh tế Mỹ phải mất năm năm mới có thể phục hồi hoàn toàn.
Cùng chung ý kiến với ông Kotok, Giám đốc điều hành hãng chế tạo máy bay Boeing David Calhoun cho rằng nhiều khả năng sẽ có một hãng hàng không lớn phá sản bởi việc di chuyển bằng máy bay sẽ phải mất năm năm mới trở lại các xu hướng trước đại dịch COVID-19.
Công ty bán lẻ Neiman Marcus and J. Crew đã nộp đơn xin bảo hộ phá sản, trong khi các công ty cùng ngành khác phải vật lộn với nhiều khó khăn để cố gắng tồn tại. Các hãng hàng không Mỹ đã ám chỉ đến việc sa thải nhân viên để giảm chi phí, khi hàng nghìn máy bay không thể cất cánh.
Công ty khoan dầu Nabors Industries đang có kế hoạch hoãn trả cổ tức sau khi đã phải cắt giảm chi phí và giảm ngân sách vốn. Các công ty gặp khó khăn về tài chính đang buộc phải chấp nhận lãi suất tiền vay cao hơn, lên đến hơn 12%, khi phát hành cổ phiếu.
Tuy nhiên các nhà phân tích cho rằng chi phí đi vay cao hơn không phải là quan ngại duy nhất và các công ty sẽ rất khó làm ăn có lãi ngay cả khi chính phủ dỡ bỏ mọi quy định phong tỏa. Nếu vẫn chưa có vắcxin phòng COVID-19, nhiều doanh nghiệp vẫn phải tuân thủ các biện pháp giãn cách xã hội.
Các cửa hàng vẫn cần hạn chế số lượng khách vào mua hàng, các rạp chiếu phim phải để ra các ghế trống, các khách sạn và tàu du lịch phải giãn cách khách thuê. Ngoài ra, các công ty sẽ vẫn cần đảm bảo việc vệ sinh sát khuẩn và cung cấp cho nhân viên các thiết bị bảo hộ cá nhân, làm tăng chi phí.
Cùng ngày 13/5, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin tuyên bố chính quyền Tổng thống Donald Trump đã sẵn sàng chi thêm tiền trong tương lai để hỗ trợ nền kinh tế.
Trong diễn biến khác, Bộ Lao động Mỹ mới đây công bố số liệu điều chỉnh cho thấy nền kinh tế nước này để mất lượng việc làm cao kỷ lục lên tới 20,537 triệu trong tháng 4, cao hơn con số 20,5 triệu được công bố vào ngày 8/5.
Cục Thống kê Lao động thuộc Bộ Lao động Mỹ (BLS) cũng điều chỉnh tăng số lượng việc làm bị mất đi trong tháng Ba nhằm phản ánh số lượng việc làm trong lĩnh vực phi nông nghiệp giảm 881.000, thay vì 870.000 như ước tính trước đó. Tháng 2, thị trường lao động Mỹ được bổ sung 251.000 việc làm, thay vì mức 230.000 việc làm như được báo cáo trước đó.
Tỉ lệ thất nghiệp tại Mỹ tăng từ mức 4,4% trong tháng Ba lên 14,7% trong tháng 4. Một khảo sát hàng tháng của tờ Phố Wall cho biết, tỉ lệ thất nghiệp ở Mỹ dự kiến sẽ lên tới 17% trong tháng Sáu khi nền kinh tế bị sụt giảm do những nỗ lực ngăn chặn COVID-19.
H.N (tổng hợp từ TTXVN, Vietnam+)
