Nội dung tọa đàm 'Tự chủ bệnh viện: Nâng cao chất lượng khám chữa bệnh'

Các khách mời tham dự Tọa đàm - Ảnh: VGP/Đình Nam

Ngày 19/5, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 33/NQ-CP về thí điểm tự chủ của 4 bệnh viện thuộc Bộ Y tế, đó là các bệnh viện: Bạch Mai, Chợ Rẫy, Hữu nghị Việt Đức, K. Mục tiêu của việc tự chủ các bệnh viện là nhằm phát huy tính chủ động, sáng tạo, khai thác, sử dụng hợp lý, hiệu quả các nguồn lực của bệnh viện; nâng cao năng lực, chất lượng khám bệnh, chữa bệnh, chăm sóc, bảo vệ sửc khỏe cho người dân; duy trì và phát triển các trung tâm kỹ thuật cao, phục vụ không chỉ cho người Việt Nam mà cả người nước ngoài. Bên cạnh đó, bảo đảm quyền lợi cho đối tượng có thẻ bảo hiểm y tế, đối tượng chính sách, nhất là bệnh nhân nghèo, bệnh nhân thuộc diện khó khăn trong tiếp cận với dịch vụ y tế có chất lượng với chi phí hợp lý.

Tuy nhiên, hiện vẫn còn một số ý kiến cho rằng việc giao quyền tự chủ cho các bệnh viện sẽ gây ra tình trạng phá vỡ y tế tuyến dưới, chưa kể, về phía người bệnh, điều lo ngại nhất là khi các bệnh viện tự chủ toàn bộ thì liệu có dẫn tới tình trạng lạm thu hoặc tăng giá dịch vụ y tế hay không? Để giải đáp những vấn đề này, Cổng thông tin điện tử Chính phủ tổ chức tọa đàm: “Tự chủ bệnh viện: Nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh”

Xin trân trọng giới thiệu các vị khách mời tham gia cuộc Tọa đàm trực tuyến:

Ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội.

Ông Nguyễn Nam Liên, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch-Tài chính, Bộ Y tế.

Ông Nguyễn Ngọc Hiền, Phó Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai.

Ngày 19/5/2019 vừa qua, Chính phủ có ban hành Nghị quyết số 33/NQ-CP về thí điểm tự chủ, tự chịu trách nhiệm toàn diện của 4 bệnh viện thuộc Bộ Y tế, đó là các bệnh viện: Bạch Mai, Chợ Rẫy, Hữu nghị Việt Đức, K. Vậy theo Nghị quyết 33, các bệnh viện trong diện thí điểm sẽ có những thay đổi khác trước như thế nào thưa ông? Cụ thể người bệnh sẽ được hưởng những lợi ích gì từ cơ chế này?

Ông Nguyễn Nam Liên: Mục tiêu của Chính phủ khi ban hành Nghị quyết số 33/NQ-CP đó là: Phát huy tính năng động, chủ động, sáng tạo của các bệnh viện, cũng như huy động đội ngũ cán bộ, viên chức của các bệnh viện này, đây là những bệnh viện hạng đặc biệt có chuyên môn, kỹ thuật rất cao của ngành y tế để tham gia công tác khám chữa bệnh cho nhân dân tốt hơn. Giao quyền tự chủ cho các bệnh viện theo quy định hiện nay có 4 loại.

Ông Nguyễn Nam Liên, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch-Tài chính, Bộ Y tế - Ảnh: VGP/Đình Nam

Đối với nhiệm vụ chuyên môn: Chính phủ giao quyền để các bệnh viện quyết định quy mô của các bệnh viện, các chỉ tiêu kế hoạch hằng năm, các chuyên khoa mũi nhọn, các dịch vụ để đáp ứng các nhu cầu đa dạng của người dân. Các bệnh viện cũng phải thực hiện nhiệm vụ chỉ đạo tuyến và hỗ trợ cho tuyến dưới.

Đối với tổ chức nhân sự: Các bệnh viện này được thành lập Hội đồng quản lý và Ban Kiểm soát; quyết định số cán bộ, nhân viên y tế làm việc. Đáng chú ý, trong trường hợp đặc biệt nếu Hội đồng quản lý thống nhất thì bệnh viện có thể thuê giám đốc điều hành thay vì bổ nhiệm để tạo sự đổi mới trong công tác quản trị.

Đầu tư mua sắm trang thiết bị về tài chính: Các bệnh viện được áp dụng định mức sử dụng tài sản phù hợp với sự phát triển của bệnh viện mình. Được quyết định một số dự án đầu tư nhóm B, nhóm C. Một số nhiệm vụ trước đây phải có sự phê duyệt của Bộ Y tế sẽ được bàn giao và chuyển quyền này cho Hội đồng quản lý phê duyệt và được quyết định giá dịch vụ khám chữa bệnh theo yêu cầu trong một số trường hợp theo hướng dẫn của Bộ Y tế. Đặc biệt, khuyến khích các đơn vị vay vốn, sử dụng vốn xã hội hóa để đầu tư nâng cấp mở rộng cơ sở để cơ sở xanh-sạch-đẹp, đáp ứng được nhu cầu của người dân.

Về tài chính, các bệnh viện cũng được quyết định và sử dụng nguồn tài chính thu được để chủ động cho các hoạt động chuyên môn, hướng tới mục tiêu chăm sóc người bệnh tốt hơn, nâng cao chất lượng dịch vụ. Các bệnh viện tự chủ chi tiền lương theo kết quả hiệu suất lao động của cán bộ, nhân viên.

Tôi nghĩ, nếu thực hiện được Nghị quyết này, với quyền tự chủ mà bệnh viện thực hiện đúng, chắc chắn chất lượng khám chữa bệnh và dịch vụ sẽ được nâng lên.

Để chuẩn bị cho việc thực hiện thí điểm tự chủ, Bệnh viện Bạch Mai đã có những kế hoạch như thế nào về tài chính, nhân sự và cả vấn đề phát triển chuyên môn kỹ thuật cao?

Ông Nguyễn Ngọc Hiền: Với Bệnh viện Bạch Mai, đây là bước cao hơn về mặt tự chủ. Bệnh viện hiện đã tự chủ được nguồn kinh phí chi thường xuyên. Đến giờ được tự chủ cả chi đầu tư lẫn chi thường xuyên. Ngay khi có Nghị quyết 33 thì Đảng ủy, Ban Giám đốc bệnh viện đã họp và có kế hoạch triển khai.

Ông Nguyễn Ngọc Hiền, Phó Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai - Ảnh: VGP/Đình Nam

Trước hết, về cơ cấu tổ chức bộ máy, hiện bệnh viện cũng đã thành lập thêm một số đơn vị, ví dụ phòng quản lý chất lượng để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, rồi thành lập một số khoa mới để phát triển chuyên môn, ví dụ khoa phẫu thuật thần kinh sọ não, khoa phẫu thuật lồng ngực…

Về đào tạo, bệnh viện có kế hoạch gửi cán bộ đi đào tạo trong và ngoài nước, kể cả cán bộ chuyên môn lẫn cán bộ quản lý.

Về cơ sở hạ tầng, bệnh viện sắpđưa vào hoạt động một trung tâm khám chữa bệnh với công suất 6.000 bệnh nhân/ngày, chuẩn bị công tác tiếp nhận cơ sở 2 ở thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam với công suất 1.000 bệnh nhân nội trú và 5.000 bệnh nhân ngoại trú.

Quan điểm của ông như thế nào về việc thí điểm tự chủ tại 4 bệnh viện lớn lần này?

Ông Bùi Sỹ Lợi: Tự chủ bệnh viện là chúng ta thực hiện theo tinh thần Nghị quyết 19 về đổi mới các đơn vị sự nghiệp công lập, trong đó có ngành y tế. Tự chủ bệnh viện phải giải quyết được 2 vấn đề.

Ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội - Ảnh: VGP/Đình Nam

Một là bảo đảm việc chăm sóc sức khỏe nhân dân tốt hơn và ngày càng nâng cao chất lượng. Để cho đơn vị tự chủ hoàn toàn quyết định chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức bộ máy, vấn đề tài chính. Mục tiêu là nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân.

Chúng ta phải làm cho người dân hiểu rõ, tự chủ không có nghĩa gây khó khăn cho người bệnh, giá cả tăng lên. Mục tiêu của chúng ta là tạo ra cơ chế rất thông thoáng, cởi mở và chất lượng chăm sóc sức khỏe cho người bệnh phải tốt hơn rất nhiều so với không tự chủ. Đấy là yêu cầu trong Nghị quyết 19 và yêu cầu đổi mới.

Thứ hai, tự chủ là để cho các bệnh viện quyết định phương hướng và xây dựng đội ngũ cán bộ chất lượng cao hơn, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, không bị ràng buộc bởi các cơ quan quản lý nhà nước mà gây khó khăn cho các đơn vị tự chủ. Tôi cho rằng đây là một trong những cách thức mà Chính phủ quyết định cho 4 đơn vị bệnh viện ở hạng đặc biệt đi trước thí điểm. Qua quá trình tổ chức triển khai thực hiện, chúng ta sẽ tổng kết đánh giá rút kinh nghiệm và nhân rộng ra các cơ sở khám chữa bệnh công lập trên cả nước.

Xin ông cho biết, đâu là khó khăn thách thức lớn nhất khi áp dụng cơ chế tự chủ với các bệnh viện công lập hiện nay?

Ông Nguyễn Nam Liên: Nghị quyết đã nêu rõ là các bệnh viện cần sớm ban hành quy chế hoạt động của Hội đồng quản lý, Ban Kiểm soát, tránh trường hợp khi nhà nước giao quyền, các bệnh viện lại làm không đúng quy định.
Ví dụ, vấn đề đầu tư mua sắm, chủ trương đầu tư, các dự án khi được tự chủ, bệnh viện phải tổ chức đấu thầu, mời chuyên gia thẩm định… theo đúng quy trình, thủ tục trước khi ra quyết định đầu tư, chỉ khác là không phải gửi và chờ Bộ Y tế phê duyệt.

Ông Nguyễn Ngọc Hiền: Về phía bệnh viện, khó khăn, thách thức là làm thế nào để đạt được mục tiêu nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, mở rộng dịch vụ, phát triển kỹ thuật cao với chi phí hợp lý. Mọi hoạt động của bệnh viện phải đúng quy định của pháp luật. Vì thế, chúng tôi đã cơ bản xây dựng xong đề án tự chủ, và chuẩn bị một loạt văn bản quy chế chi tiêu, quy định nội bộ. Tất cả những văn bản này không được trái với quy định của pháp luật như Luật Lao động, Luật Khám chữa bệnh, Luật Ngân sách, Luật Quản lý tài sản công… Điều này đòi hỏi cán bộ, đặc biệt lãnh đạo phải tăng cường hiểu biết pháp luật, trách nghiệm, làm thế nào vừa đạt được mục tiêu đề ra, lại đúng quy định của pháp luật.

Ông Bùi Sỹ Lợi: Thách thức đầu tiên quan trọng nhất là hàng rào về mặt cơ chế chính sách. Chúng ta phải hoàn thiện cơ chế chính sách bảo đảm yêu cầu, để các bệnh viện thực hiện theo đúng quy định của nhà nước, tránh vi phạm pháp luật, hoặc tổ chức triển khai không đúng quy định gây khó khăn cho việc khám chữa bệnh, có thể dễ dẫn đến sai phạm, kỷ luật. Bộ Y tế cần nghiên cứu đề xuất. Chúng tôi đang rà soát lại các hệ thống pháp luật để tạo cơ hội cho các đơn vị tự chủ hoàn toàn hoạt động trên cơ chế nhà nước. Thứ hai, chúng ta phải làm cho người dân hiểu được khi bệnh viện tự chủ, thì chắc chắn chi phí sẽ tăng lên nhưng với yêu cầu là tăng hợp lý, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh. Khi tự chủ, bệnh viện phải tính đúng, tính đủ các chi phí, kể cả tiền lương. Sự hài lòng, chấp nhận của người dân sẽ tốt hơn nếu bệnh viên làm tốt hơn việc của mình

Thứ ba, nếu bệnh viện làm không tốt, không có quy chế, quy định rành mạch có thể dẫn đến bộ phận cán bộ nào đó trong bệnh viện lạm dụng, trục lợi, làm suy giảm niềm tin, chất lượng phục vụ của bệnh viện không đem lại sự hài lòng cho người dân. Các bệnh viện tự chủ trước hết là bệnh viện công, phục vụ nhân dân là chính, không đặt lợi nhuận lên đầu. Phải giải quyết đồng bộ 3 vấn đề này, tạo cơ chế cho chính sách tự chủ đi vào cuộc sống.

Bộ Y tế đang dự thảo Thông tư hướng dẫn xây dựng giá dịch vụ chăm sóc sức khỏe, khám bệnh, chữa bệnh theo yêu cầu do cơ sở y tế công lập cung cấp. Theo đó, các đơn vị phải tự xây dựng, ban hành nhiều mức giá theo khả năng cung cấp đáp ứng cho người bệnh. Tuy nhiên, có nhiều ý kiến lo ngại giá dịch vụ quá cao, đơn cử giường bệnh điều trị theo yêu cầu có thể lên đến 4 triệu đồng/ngày. Ông lý giải như thế nào về điều này? Việc xây dựng mức giá căn cứ vào đâu và đã thực sự phù hợp với các đối tượng chưa thưa ông?

Ông Nguyễn Nam Liên: Các bệnh viện tự chủ trước hết là phải thực hiện tốt các quy định của pháp luật, nhưng không phải cứ bệnh viện tự chủ là được phép làm mọi thứ. Liên quan đến giá dịch vụ, đúng là người dân lo ngại với việc tăng giá, tôi xin khẳng định các bệnh viện này là được Nhà nước đầu tư ban đầu nên vẫn là bệnh viện công, phải hoàn thành nhiệm vụ được giao như khám chữa bệnh cho người có thẻ BHYT theo mức giá quy định chứ không được thu cao hơn, trừ trường hợp khám theo yêu cầu thì bệnh viện mới được quyết định mức giá.

Bộ Y tế đã ban hành dự thảo thông tư hướng dẫn khung xây dựng giá, còn quyết định cụ thể thuộc các bệnh viện.

Có một số giá dịch vụ được quy định tối đa để phù hợp với nhiều loại hình bệnh viện và các loại hình dịch vụ khác. Ví dụ giá giường bệnh có nhiều mức, loại một phòng, một giường tối đa giá 4 triệu đồng/ngày, hoặc những buồng bệnh có phòng khách, phòng giường bệnh, để đáp ứng với nhu cầu của những người có thu nhập cao. Nhưng tôi khẳng định phần lớn bệnh viện sẽ xây dựng các gói dịch vụ có mức giá khác nhau để phù hợp khả năng chi trả của mọi tầng lớp, đối tượng.

Trước đây một bộ phận người Việt Nam có điều kiện thường phải ra nước ngoài khám chữa bệnh mặc dù họ không muốn, thì bây giờ với việc cho phép các bệnh viện vay vốn, huy động vốn để đầu tư khu vực khám chữa bệnh theo yêu cầu, mời chuyên gia nước ngoài thì sẽ "giữ chân" những đối tượng này ở trong nước.

Tôi xin thêm bình luận từ đại diện bệnh viện Bạch Mai về vấn đề này?

Ông Nguyễn Ngọc Hiền: Mọi hoạt động của bệnh viện Bạch Mai phải tôn trọng và tuân thủ quy định của pháp luật. Bệnh viện phải căn cứ vào khung giá do Bộ Y tế ban hành, nhu cầu đa dạng của tầng lớp nhân dân, quy luật giá trị, bù đắp được chi phí...

Hiện nay, người có thẻ BHYT khám chữa bệnh ở bệnh viện Bạch Mai chiếm tỷ lệ lớn nhất nên bệnh viện phải chăm lo và đảm bảo đủ nhu cầu cho những bệnh nhân này. Còn đối với những đối tượng có thu nhập cao, có khả năng chi trả, Việt kiều ở nước ngoài về chữa bệnh và cả người nước ngoài chúng tôi sẽ xây dựng khung giá khám chữa bệnh theo yêu cầu phù hợp.

Sắp tới chúng tôi sẽ đưa cơ sở, trung tâm khám bệnh với công suất 6.000 bệnh nhân/ngày, ký hợp tác với một đơn vị của Nhật Bản, vận hành cơ sở 2 ở thành phố Phủ Lý (Hà Nam) với quy mô 1.000 giường bệnh,... là cơ sở ban đầu để phát triển cho nhu cầu khám chữa bệnh theo yêu cầu.

Tôi xin ý kiến thêm của Bộ Y tế về vấn đề này?

Ông Nguyễn Nam Liên: Một số ý kiến lo ngại rằng nếu cho phép các đơn vị phát triển các khu điều trị theo yêu cầu thì ảnh hưởng đến các đối tượng khác. Tôi xin nói thêm về vấn đề này.

Thứ nhất, giả sử các bệnh viện, đơn vị tự vay vốn để đầu tư một khu điều trị mới, theo tôi, chúng ta nên khuyến khích, vì hiện nay số lượng giường bệnh và cơ sở khám chữa bệnh chưa đáp ứng được yêu cầu người dân, đặc biệt là diện tích buồng bệnh chưa đáp ứng được yêu cầu khám chữa bệnh.

Thứ hai, đối với các đơn vị sử dụng cơ sở vật chất được Nhà nước đầu tư để khám bệnh theo yêu cầu phải tuân theo Luật Quản lý sử dụng tài sản công. Trong đó quy định rất rõ, chỉ trong trường hợp các đơn vị đã hoàn thành được nhiệm vụ nhà nước giao mà còn tài sản không sử dụng đến, dư thừa thì mới được đưa vào hoạt động dịch vụ. Dự thảo Thông tư hướng dẫn xây dựng giá dịch vụ chăm sóc sức khỏe, khám bệnh, chữa bệnh theo yêu cầu do cơ sở y tế công lập cung cấp sắp tới sẽ siết chặt quản lý về vấn đề này.

Phải quy định rất rõ phải hoàn thành được nhiệm vụ khám chữa bệnh, đặc biệt đối với bệnh viện khám chữa bệnh BHYT. Chúng tôi đang nghiên cứu, báo cáo Bộ ban hành những quy định chi tiết như một phòng khám tiêu chuẩn là bao nhiêu mét vuông, gồm những trang thiết bị gì, một ngày khám tối đa bao nhiêu người.

Đối với giường bệnh cũng phải quy định một giường bệnh được đặt ở khu vực tối thiểu bao nhiêu mét vuông để còn có chỗ đi lại. Các đơn vị phải bảo đảm tối thiểu điều kiện diện tích này, còn thừa diện tích mới được làm khu vực điều trị theo yêu cầu.

Dịch vụ theo yêu cầu không phải đơn vị nào muốn cũng mở được bởi phải theo nhu cầu và khả năng chi trả của người dân. Có những bệnh viện mở hằng trăm phòng nhưng không có bệnh nhân. Có những bệnh viện chỉ có vài chục phòng nhưng đông bệnh nhân, bệnh viện có quyền huy động vốn, vay vốn mở thêm phòng yêu cầu để đáp ứng nhu cầu của người dân.

Chúng ta đang xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, cung ứng dịch vụ của ngành y tế phải đa dạng để đáp ứng nhu cầu của người dân.

Quan điểm của ông như thế nào về dự thảo Thông tư hướng dẫn xây dựng giá dịch vụ chăm sóc sức khỏe, khám bệnh, chữa bệnh theo yêu cầu do cơ sở y tế công lập cung cấp lần này?

Ông Bùi Sỹ Lợi: Thông tư rất cần thiết và phải đáp ứng yêu cầu phục vụ nhân dân, có gói dịch vụ y tế cơ bản để dù có xã hội hóa hay tự chủ thì quyền lợi của người dân phải luôn được bảo đảm.

Bốn bệnh viện tự chủ là "chim đầu đàn" của ngành y tế, vì vậy, dù tự chủ nhưng vẫn phải là hạt nhân chuyển giao kỹ thuật cho tuyến dưới. Không vì tự chủ mà chỉ tập trung vào vấn đề lợi nhuận, phúc lợi, như vậy không đáp ứng được yêu cầu chăm sóc sức khỏe cho người dân, không đúng với tinh thần của Nghị quyết Trung ương.

Chúng ta cũng nên nghiên cứu nhiều gói dịch vụ BHYT khác nhau. Người dân nào có nguyện vọng được chăm sóc tốt hơn thì trả dịch vụ cao hơn. Đồng thời cân đối với thu nhập của người dân Việt Nam, chứ không phải vì tự chủ mà mở ra những dịch vụ quá hiện đại, quá sức của người dân.

Vừa rồi, tôi cũng nghe một số dư luận nói rằng, một số bệnh viện có những phòng nghỉ, giường bệnh giá rất cao. Tôi đề nghị chúng ta có nghiên cứu rất kỹ. Chúng ta phải làm đúng, làm có cơ sở. Đối tượng nào hưởng dịch vụ cơ bản cũng phải được quan tâm chu đáo.

Đối với y tế, giáo dục, xã hội hóa cần phải nghiên cứu, nếu chỉ tập trung chạy theo xã hội hóa và vấn đề tự chủ, không chăm lo nâng cao chăm sóc sức khỏe của người dân là điều không đúng với định hướng, quan điểm của Đảng, Nhà nước.

Trên thực tế, các bệnh viện đã huy động vốn xã hội hóa để mua sắm trang thiết bị, và có tình trạng lạm dụng các chỉ định xét nghiệm, điều trị không cần thiết. Khi tự chủ, vấn đề này có được quản lí tốt hơn không, thưa ông?

Ông Nguyễn Ngọc Hiền: Ngay từ năm 2006, Chính phủ ban hành Nghị định 43/2006/NĐ-CP quy định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập trong đó có xã hội hóa về trang thiết bị y tế. Qua hơn 10 năm, bệnh viện đã tiến hành xã hội hóa với mức giá phù hợp với khả năng chi trả của người dân.

Những trang thiết bị được đầu tư từ nguồn xã hội hóa luôn hiện đại, được thay mới nhanh hơn máy móc do ngân sách đầu tư.

Tôi xin thêm bình luận từ Bộ Y tế và ông Bùi Sỹ Lợi về vấn đề này?

Ông Nguyễn Nam Liên: Thời gian vừa qua, nhà nước đầu tư rất nhiều nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu của bệnh viện trong vấn đề đặc biệt là trang thiết bị cũng như cơ sở hạ tầng.

Chính vì vậy, một số bệnh viện đã thực hiện hình thức như vay vốn, liên doan liên kết, hợp tác để đầu tư. Ưu điểm lớn nhất là bệnh viện có trang thiết bị, có những buồng bệnh để phục vụ người bệnh tốt hơn, phát triển được các kỹ thuật điều trị cao.

Tuy nhiên, có một vướng mắc ở giá dịch vụ. Giá khám chữa bệnh BHYT và giá do nhà nước quy định hiện nay, chúng ta đang trên lộ trình tính đúng, tính đủ. Hiện nay chỉ mới tính chi phí trực tiếp vào tiền lương, chưa tính khấu hao. Chính vì thế, đối với khu vực xã hội hóa bắt buộc phải tính cả khấu hao và chi phí khác giá cao hơn nên tạo ra sự chênh lệch giá.
Với lộ trình tính đầy đủ các chi phí, khấu hao vào giá dịch vụ y tế thì vấn đề xã hội hóa rất thuận lợi và tạo hành lang pháp lý rất tốt để cho các bệnh viện thực hiện. Nhà nước không cần phải đầu tư tranh thiết bị mà sẽ hỗ trợ cho người dân mua thẻ BHYT, nâng mệnh giá BHYT, quỹ BHYT lớn hơn để chi trả giá dịch vụ đầy đủ, đúng với thị trường hơn.

Ông Bùi Sỹ Lợi: Tôi chia sẻ thêm phần anh Liên và anh Hiền đã nói. Chúng ta phải rất lưu ý điều này.

Xã hội hóa đầu tư máy móc, thiết bị hiện đại mà nhà nước không có khả năng để đầu tư là điều rất đúng, rất trúng và rất cần thiết. Nhưng có một điểm phải lưu ý, khi xã hội hóa đầu tư, người ta quan tâm đến vấn đề lợi nhuận và quan tâm đến vấn đề thu hồi vốn, cho nên việc phân bổ khấu hao tài sản cố định làm thế nào để đảm bảo không đẩy giá dịch vụ tăng lên. Đây là vấn đề quan trọng.

Như chia sẻ của anh Hiền, có những máy móc, thiết bị sử dụng 3 năm phải thay, phải khấu hao thì tiết kiệm, giữ gìn, làm bảo đảm và kéo dài được 5 năm để giá phân bổ đều cho 3 năm khác 5 năm. Đây chính là mục tiêu để giảm sức ép về chi phí BHYT, chi phí y tế cho người dân. Điều này rất quan trọng, tôi nghĩ rằng ngành y tế phải nghiên cứu trong xã hội hóa, khắc phục được tình trạng này.

Tôi đi giám sát, rất nhiều người có ý kiến về vấn đề này. Có ý kiến cho rằng vì xã hội hóa đầu tư máy móc, thiết bị hiện đại và chỉ có bệnh viện đấy có cho nên giá dịch vụ của bệnh viện nâng lên, không ai kiểm soát, không ai kiểm tra, dẫn đến chi phí cho người khám chữa bệnh cao lên. Đây không phải là điều mong muốn của người dân. Tôi mong rằng ngành y tế phải nghiên cứu xử lý vấn đề này.

Để thực hiện Nghị quyết 33 thì Bộ chủ quản phải rốt ráo có những hướng dẫn, quy định về tài chính, về chuyên môn, về nhân sự cho phù hợp, thời gian tới, có những điều chỉnh chính sách như thế nào cho phù hợp, thưa ông?

Ông Nguyễn Nam Liên: Nghị quyết 33 là khung, bên cạnh đó, mỗi bệnh viện phải xây dựng một đề án thực hiện cụ thể và sẽ được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Hiện nay, Bộ Y tế cũng đang hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về chuyên môn, tổ chức bộ máy nhân sự. Tới đây, Chính phủ đang chỉ đạo sửa Nghị định 16 quy định về tự chủ tài chính của các đơn vị sự nghiệp công lập để áp dụng cho phù hợp; sửa Nghị định 41 về số lượng người làm việc của các đơn vị sự nghiệp công lập; sửa Nghị định 55 của Chính phủ về sáp nhập và giải thể đơn vị sự nghiệp công lập cũng như các tổ chức thuộc đơn vị sự nghiệp công lập.

Trong thời gian tới, các bộ cần khẩn trương hoàn thiện văn bản này để làm hành lang pháp lý cho các đơn vị thực hiện. Bản thân các bệnh viện tự chủ phải xem lại các quy chế của bệnh viện mình để thực hiện được tốt hơn.

Với giá dịch vụ y tế theo yêu cầu khá là cao khi các bệnh viện thực hiện tự chủ, trong thời gian tới, Theo ông, ngành BHXH Việt Nam cần có những gói BHYT như thế nào để tạo điều kiện cho người dân tham gia khám chữa bệnh, vừa được hưởng chất lượng dịch vụ y tế tốt, vừa được hỗ trợ một phần chi phí?

Ông Bùi Sĩ Lợi: Cơ chế chính sách của chúng ta hiện nay đang có vấn đề mâu thuẫn, đóng thì ít hưởng thì cao, không có trần. Quỹ BHYT sẽ không chịu đựng được nếu như chúng ta cứ theo cơ chế như thế này. Bộ Y tế cần nghiên cứu trình Chính phủ để khuyến khích các tổ chức quỹ bảo hiểm tư nhân, BHXH mở rộng các gói dịch vụ y tế cao hơn của gói dịch vụ y tế cơ bản của nhà nước cung cấp đáp ứng yêu cầu tối thiểu cần thiết để không một người nào rơi xuống dưới mức chăm sóc y tế cơ bản. Còn lại, người có thu nhập cao, người có điều kiện người ta có thể đóng cao hơn để khi vào bệnh viện được hưởng gói dịch vụ cao hơn, được chăm sóc tốt hơn, được điều kiện tốt hơn. Tôi nghĩ rằng chúng ta cần nghiên cứu và sớm thực hiện cơ chế này.

Một trong những giải pháp giúp các bệnh viện tự chủ bền vững chính là từ thanh toán BHYT. Vì vậy, cần thay đổi phương thức thanh toán bảo hiểm y tế, điều chỉnh giá dịch vụ y tế phù hợp với từng hạng bệnh viện. Quan điểm của ông như thế nào về vấn đề này?

Ông Bùi Sĩ Lợi: Phần mà bệnh viện tự chủ, người ta nâng cao chất lượng khám thì phần chênh lệch đó phải ưu tiên cho bệnh viện.

Thứ hai, khi đã tự chủ thì cơ chế thanh toán kiểm tra, giám sát của BHXH phải hết sức thông thoáng nếu không nó cũng sẽ bị ách tắc và phải hạch toán một cách rõ ràng, công khai, minh bạch.

Tôi nghĩ rằng BHXH Việt Nam cần đi cùng với tự chủ bệnh viện, phải thay đổi cơ chế thanh toán, quyết toán và mở rộng gói dịch vụ y tế cao hơn để hưởng cao hơn.

Xin thêm ý kiến về vấn đề này với đại diện bệnh viện Bạch Mai?

Ông Nguyễn Ngọc Hiền: Chúng tôi đề nghị cơ quan nhà nước thực hiện lộ trình tính đúng tính đủ. Hiện nay, giá BHYT vẫn chưa bao gồm các khấu hao cơ sở hạ tầng, khấu hao cơ sở máy móc, chưa có các chi phí về quản lý, chưa có chi phí về đào tạo, vì thế, trên thực tế giá này còn dưới giá thành. Đối với cơ quan bảo hiểm, chúng tôi cũng muốn đa dạng các hình thức thanh toán. Hiện nay, chủ yếu dựa vào thực thanh, thực chi, sau này phải phát triển thêm các hình thức theo ca bệnh thì lúc đấy sẽ khuyến khích bệnh viện làm tốt hơn, tiết kiệm chi phí hơn. Mặt khác, phải có một cơ quan làm trọng tài giữa bệnh viện và bảo hiểm để khi có vướng mắc xảy ra thì cơ quan đấy đứng ra giải quyết để hướng đến mục tiêu cuối cùng là phục vụ bệnh nhân BHYT một cách tốt nhất, đúng chủ chương chính sách của Đảng và Nhà nước.

Khi tự chủ, với nhiều mức giá khác nhau, các bệnh viện sẽ có cơ hội phát triển, vậy chất lượng dịch vụ y tế đối với các đối tượng chịu mức giá cao và mức giá thấp hơn có sự khác nhau hay không?

Ông Nguyễn Nam Liên: Chúng ta đang thực hiện mục tiêu BHYT toàn dân, đi khám chữa bệnh là BHYT chi trả. Thực hiện luật BHYT, Bộ Y tế đang xây dựng gói dịch vụ y tế cơ bản bao gồm: Danh mục các dịch vụ được BHYT thanh toán và một số dịch vụ cao hơn thì BHYT thanh toán một phần vì nó liên quan đến mức hưởng và mức đóng, danh mục thuốc, vật tư được BHYT thanh toán,… Ngoài ra, chúng ta phải có mức điều trị cao hơn với mức giá dịch vụ khác hơn phù hợp với cơ chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Việc tự chủ hoàn toàn có gây ra tình trạng phá vỡ y tế tuyến dưới hay không thưa ông? Giải pháp nào được đặt ra trong thời gian tới để giải quyết vấn đề này?

Ông Nguyễn Nam Liên: Chúng ta hiện nay có 4 tuyến y tế, tuy nhiên theo Nghị quyết 19 và Nghị quyết 20, Bộ Y tế đang quy hoạch lại hệ thống y tế theo 3 cấp là cấp chăm sóc ban đầu, chăm sóc cấp 2 và chăm sóc cấp 3. Tự chủ bệnh viện hay hoạt động bệnh viện chỉ là cái ngọn, cái gốc của chúng ta là y tế cơ sở, làm sao người dân phải được chăm sóc sức khỏe thường xuyên, được khám sàng lọc phát hiện sớm bệnh tật,…

Trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ tăng cường phát triển mô hình trạm y tế xã, làm sao chăm sóc sức khỏe cho người dân được tốt hơn, quản lý sức khỏe người dân, thực hiện các hoạt đông dự phòng. Khi làm tốt vấn đề này, nó sẽ giúp giảm tải cho tuyến trên chứ không lo đến vấn đề phá vỡ tuyến.

Có ý kiến cho rằng, trong quá trình thực hiện tự chủ tài chính, vẫn chưa rạch ròi công - tư, nên việc huy động vốn đầu tư từ nguồn xã hội hóa để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh tại một số bệnh viện gặp phải khó khăn, theo ông các bệnh viện cần làm gì để giải quyết vấn đề trên?

Ông Nguyễn Ngọc Hiền: Việc phân định công tư hiện nay đã có văn bản pháp luật quy định nên nói chưa rạch ròi công tư là chưa chính xác. Đối với chúng tôi, những gì đã xã hội hóa đều có theo dõi riêng, hạch toán riêng và nộp nghĩa vụ ngân sách riêng; hàng năm đều có báo cáo Bộ Y tế.

Đối với bệnh viện Bạch Mai, năm nào cũng có thanh tra, kiểm toán. Sắp tới, Nhà nước sẽ ban hành các văn bản sửa đổi để phù hợp với tình hình thực tiễn để tránh những mặt trái của xã hội hóa về y tế.

Ông Nguyễn Nam Liên: Đã gọi là huy động xã hội hóa thì phải có đóng góp của tư nhân hoặc ngoài nhà nước, quan trọng là làm sao chúng ta phải công khai, minh bạch được. Ví dụ như dịch vụ theo yêu cầu, bệnh viện phải đăng công khai hiện nay bệnh viện đang có những loại dịch vụ nào để người bệnh biết và lựa chọn. Hiện nay, bệnh viện nào cũng có cổng thông tin của bệnh viện thì nên công khai trên đó.

Đối với việc thu, chi của bệnh viện, những khu vực nào vay vốn liên doanh liên kết xã hội hóa cần có hạch toán riêng. Hiện nay, có rất nhiều hình thức xã hội hóa, tùy theo điều kiện các bệnh viện. Tôi cho rằng các bệnh viện nên vay vốn ngân hàng để đầu tư, còn liên doanh, liên kết trong bệnh viện chỉ ở một mức độ nào đó, liên doanh, liên kết ngoài bệnh viện là rất cần thiết và cần khuyến khích.

Người dân lo ngại khi tự chủ tài chính, sẽ xuất hiện các hiện tượng tiêu cực như bệnh viện trục lợi BHYT, “tận thu” của bệnh nhân để tăng thu, tăng lợi nhuận. Theo ông ngành BHXH Việt Nam cùng các cơ quan liên quan cần phối hợp tăng cường công tác quản lý ra sao?

Ông Bùi Sĩ Lợi: Công tác phối hợp liên ngành, xử lý các sự việc diễn ra ở các cơ sở khám chữa bệnh BHTY rất cần thiết. BHXH cần vào cuộc với BHYT để nghiên cứu các cơ chế chính sách. Tuy nhiên, cơ chế chính sách phải do cơ quan quản lý nhà nước ban hành chứ không phải BHXH Việt Nam nhưng cần có sự thống nhất đóng góp để khi ban hành nó không bị ách tắc ở dưới cơ sở. Tôi nghĩ rằng gói BHYT cơ bản của chúng ta do BHXH quản lý đã tốt rồi nhưng quan trọng chúng ta phải công khai, minh bạch để người dân an tâm, tin tưởng. Tôi xin khuyến cáo người dân trước khi nghĩ đến quyền lợi thì phải nghĩ đến nghĩa vụ thực hiện của bản thân mình. Đây là vấn đề cần hết sức lưu ý khi mà chúng ta giao tự chủ cho các cơ sở khám chữa bệnh.

Từ phía đại diện Bộ Y tế xin ông cho biết những giải pháp được đặt ra trong thời tới để tăng cường công tác quản lý vấn đề này?

Ông Nguyễn Nam Liên: Để quản lý xã hội hóa, hiện nay chúng tôi đang gấp rút hoàn thành văn bản hướng dẫn các đơn vị vay vốn, hợp tác công tư.

Theo ông, làm thế nào để bệnh viện tự chủ phận định rõ ràng công ra công, tư ra tư?

Ông Bùi Sĩ Lợi: Quan điểm của Đảng và Nhà nước là phải bảo đảm hết sức công bằng việc chăm sóc sức khỏe cho nhân dân. Tuy nhiên, hiện nay, bệnh tật cũng đang phát triển theo chiều hướng phức tạp hơn, nếu chúng ta chỉ trông chờ vào phần hỗ trợ của Nhà nước hay phần đóng góp tối thiểu của người dân thì công tác khám chữa bệnh và nâng cao sức khỏe của người dân không đạt được mục tiêu. Chất lượng nâng lên, trách nhiệm nâng lên thì mức đóng góp của người dân phải nâng lên.

Chính phủ phải có lộ trình nâng mức đóng BHYT lên, mở thêm các gói dịch vụ của BHYT tạo cơ hội cho người dân có điều kiện tốt nhất để chăm sóc sức khỏe. Vấn đề cuối cùng, chúng ta phải công khai, minh bạch phần tài chính y tế để người ta thấy được trách nhiệm của chúng ta với nhân dân.

Ông Nguyễn Ngọc Hiền: Để bảo đảm tính minh bạch trong khám chữa bệnh cũng như để mọi người dân tiếp cận dịch vụ khám y tế dễ dàng và công bằng, việc điều hành quản lý xã hội phải thực hiện thông qua hệ thông pháp luật, đòi hỏi Quốc hội liên tục cập nhật tình hình và sửa đổi những bộ luật liên quan, Chính phủ cũng sẽ có những Nghị định phù hợp và Bộ Y tế sẽ có những thông tư hướng dẫn. Quan điểm của tôi là làm thế nào để khuyến khích mọi nguồn lực đầu tư vào y tế để tăng khả năng cung ứng dịch vụ. Khi nào nhu cầu của người bệnh và khả năng cung cấp của toàn bộ xã hội cân bằng nhau thì sẽ đảm bảo tính công bằng, minh bạch.

Ông Nguyễn Nam Liên: Công bằng không phải là cào bằng. Nhờ quyết liệt của Quốc hội, luật BHYT đã được ban hành. 90% người dân đã tham gia BHYT. Word Bank mới đây cũng có đánh giá về y tế Việt Nam, tỷ lệ người nghèo mắc bệnh không được điều trị y tế thấp hơn rất nhiều so với các nước trên thế giới, nó nhờ vào lưới BHYT này. Đại đa số người dân thuộc đồng bào dân tộc thiểu số, thuộc diện chính sách xã hội đều được nhà nước hỗ trợ mua thẻ BHYT để đi khám chữa bệnh. Đây là một thành tựu rất lớn trong đảm bảo an sinh xã hội.

Tuy nhiên, để bảo đảm chất lượng y tế cao hơn thì mức đóng phải cao hơn. Cần phải xây dựng gói dịch vụ y tế phù hợp với mức đóng và cần có gói dịch vụ bổ sung. Nhà nước cần tiếp tục đầu tư cho y tế cơ sở, đặc biệt là các cơ sở thuộc vùng khó khăn để phục vụ người dân và thu hút nhân viên y tế cơ sở.

Nhóm PV