Nỗi giày vò mang tên rụng tóc

"Nó thật kinh hoàng khi mới bắt đầu. Một ngày nọ, tôi tắm và phát hiện tóc rụng đầy hai tay. Đó là một trong những giây phút tôi run rẩy vì sợ hãi", Jada Pinkett Smith (50 tuổi) lần đầu nói về chứng rụng tóc (alopecia) vào năm 2018, theo The Wall Street Journal.

Kể từ đó đến nay, nữ diễn viên đã nỗ lực vận động, đấu tranh để nâng cao nhận thức của công chúng về căn bệnh này.

Thế nhưng, tất cả chỉ thực sự được chú ý sau màn xung đột giữa Will Smith, chồng Pinkett Smith, và Chris Rock tại lễ trao giải Oscar 2022. Smith đã tát Rock vì diễn viên hài nói Pinkett Smith nên đóng phần 2 của G.I Jane (phim có nữ chính cạo trọc đầu).

Mọi người bàn luận nhiều về chuyện Chris Rock thiếu tinh tế hay Will Smith thiếu kiềm chế. Tuy nhiên, ít người nói về cảm giác, nỗi đau của Pinkett Smith cũng như thực sự hiểu về căn bệnh đã hủy hoại sự tự tin của cô trong nhiều năm qua.

Jada Pinkett Smith tại lễ trao giải Oscar 2022. Ảnh: Mike Coppoloa/Getty.

Hiểu về chứng rụng tóc

Alopecia là tình trạng rụng tóc, lông tạm thời hoặc vĩnh viễn. Có 3 loại alopecia khác nhau về mức độ nghiêm trọng, từ rụng tóc từng mảng, các mảng hói nhỏ cho đến rụng tóc, lông toàn thân.

Theo The New York Times, rụng tóc có nhiều nguyên nhân từ rối loạn nội tiết tố cho đến suy yếu hệ miễn dịch. Hiện chưa có cách chữa trị dứt điểm chứng bệnh này, mặc dù tóc vẫn có thể mọc trở lại với sự trợ giúp của một số phương pháp trị liệu, thẩm mỹ.

Ở Mỹ, cứ 500-1.000 người thì có một người bị rụng tóc từng mảng. Còn theo Hiệp hội Da liễu Canada, khoảng 40% phụ nữ sẽ bị ảnh hưởng bởi một số dạng rụng tóc hoặc mỏng tóc.

Một nghiên cứu của ĐH Y khoa Harvard được CNN trích dẫn cho thấy 1/3 phụ nữ phải chịu đựng chứng rụng tóc trong đời. Khoảng 25% nam giới bắt đầu có biểu hiện hói đầu ở 21 tuổi.

Các nhà nghiên cứu nhận định chứng rụng tóc có ít tác hại về thể chất nhưng có thể dẫn đến hậu quả tâm lý nghiêm trọng, bao gồm lo lắng và trầm cảm.

Đầu tháng 3, một bé gái 12 tuổi ở Indiana (Mỹ) đã tự tử sau khi bị bạn bè ở trường bắt nạt, trêu chọc vì rụng tóc, hói đầu.

Pinkett Smith lần đầu công khai về chứng bệnh rụng tóc vào năm 2018. Ảnh: Getty.

Dưới đoạn video Will Smith tát Chris Rock trên sân khấu Oscar, một người đã bình luận: "Đó chỉ là tóc, đừng làm quá mọi chuyện". Nhưng có lẽ họ không hiểu được rằng tóc có liên quan đến sự tự tin, thậm chí là niềm tự tôn của một con người.

Phụ nữ hay đàn ông rụng tóc đều có thể bị trêu chọc. Họ đấu tranh với cái nhìn soi mói, những lời chế giễu mỗi ngày dù hoàn toàn mất kiểm soát, bất lực với căn bệnh đang đày đọa bản thân.

Ca sĩ Jesy Nelson bị bắt nạt ở trường vì chứng rụng tóc bắt đầu từ năm 13 tuổi. Người mẫu Tyra Banks nói rằng cô sẽ không kìm nổi nước mắt khi nhắc về chứng bệnh này.

Nữ diễn viên Ricki Lake mô tả rụng tóc là trải nghiệm "đau đớn, chán nản và đầy suy nhược". Còn nam diễn viên Matt Lucas nói rằng anh phải sống một cuộc đời "ngụy trang" vì không có tóc và râu.

"Nhiều người đã nói với tôi rằng tôi không đẹp. Nhưng gỡ bỏ bộ tóc giả giống như được giải phóng. Tôi cảm thấy cả thế giới và bản thân có thể nhìn thấy chính mình ngay bây giờ", người mẫu Jeana rơi nước mắt khi nói về chứng rụng tóc ám ảnh cô từ năm 10 tuổi.

Jeana được chẩn đoán mắc chứng rụng tóc từng mảng từ khi còn nhỏ. Ảnh: People.

Cạo đầu không phải lựa chọn mà là điều bắt buộc

Trước khi bị rụng tóc, Pinkett Smith từng rất tự hào về mái tóc dày, đen và xoăn tự nhiên, đặc trưng của phụ nữ da màu.

"Tóc là một phần quan trọng trong con người tôi. Tôi từng được lựa chọn để tóc hay không nhưng rồi đến một ngày, tôi không còn có thể chọn lựa nữa".

Như nhiều người bị alopecia nghiêm trọng khác, Pinkett Smith đã buộc phải cạo đầu. Đó là điều cô chưa bao giờ mong muốn hay có thể vui vẻ chấp nhận.

Nhưng thay vì để chứng rụng tóc hành hạ mỗi ngày, những người bị alopecia cố gắng lấy lại quyền kiểm soát bằng cách cạo sạch phần tóc còn sót lại.

Sau vụ việc ồn ào tại Oscar, nhóm nâng cao nhận thức về chứng rụng tóc The Bald Girls Do Lunch đăng tải trên Twitter: "Những câu chuyện cười về @jadapsmith hoặc bất kỳ phụ nữ nào bị #alopecia #alopeciaareata không ổn chút nào".

Hạ nghị sĩ Dân chủ Ayanna Pressley lần đầu tiên nói về chứng rụng tóc của mình vào năm 2020. "Tôi muốn thoát khỏi bí mật và sự xấu hổ mà bí mật đó mang lại", bà nói.

Hôm 28/3, bà Pressley một lần nữa đề cập đến căn bệnh của mình và nói rằng bà hoàn toàn đứng về phía Pinkett Smith.

"Cơ thể của chúng tôi không thuộc về công chúng. Đó cũng không phải là một câu thoại trong trò đùa, đặc biệt là khi sự biến đổi trên cơ thể này không phải do chúng tôi lựa chọn".

Hạ nghị sĩ Dân chủ Ayanna Pressley bày tỏ sự ủng hộ với Pinkett Smith. Ảnh: Tom Williams/AP.

Sanah Jivani, thuộc tổ chức phi lợi nhuận Love Your Natural Self Foundation, cho rằng sự cố tại lễ trao giải Oscar là một câu chuyện buồn nhưng có lẽ đã tạo ra cơ hội để nâng cao nhận thức về bệnh rụng tóc.

"Hói đầu phổ biến hơn chúng ta nghĩ. So với những gì mọi người trêu chọc, những người rụng tóc như tôi cảm thấy những điều mình nghĩ về bản thân còn tệ hại hơn. Đó là lý do mọi người ít khi công khai về bệnh lý của mình".

Thế nhưng, Jivani nói rằng đã đến lúc chấp nhận và có những cuộc nói chuyện công khai về chủ đề này.

"Một ngày, tôi bắt đầu nhìn vào gương và nói: 'Tôi hói, đẹp, mạnh mẽ và dũng cảm'. Đó là cách tôi xây dựng sự tự tin cho chính mình trong nhiều năm qua".

Gina Knight, người bị rụng tóc sau khi sinh con đầu lòng vào năm 2012, cũng cảm thấy dễ chịu hơn khi biết cách tự mình chấp nhận.

"Giờ đây, khi nhìn vào Pinkett Smith, tôi lại càng thấy đó là điều đúng đắn. Một nữ diễn viên nổi tiếng đang bình thường hóa chứng hói đầu. Thật mạnh mẽ. Tôi chỉ ước mình được thấy điều này sớm hơn".

Lê Vy