Nỗi lo thuế quan 'cuốn phăng' 4 nghìn tỷ USD khỏi thị trường chứng khoán Mỹ

Ảnh minh họa - Ảnh: Reuters.

Rủi ro chiến tranh thương mại đẩy kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái đã dẫn tới một cuộc bán tháo cổ phiếu, “cuốn phăng” 4 nghìn tỷ USD vốn hóa khỏi chỉ số S&P 500 kể từ mức đỉnh thiết lập vào tháng trước - thời điểm Phố Wall còn đang trong cơn hưng phấn vì chương trình nghị sự của ông Trump.

Theo hãng tin Reuters, những quyết định thuế quan liên tiếp được công bố rồi bất ngờ trì hoãn đã làm gia tăng nỗi bất an đối với doanh nghiệp, người tiêu dùng và nhà đầu tư Mỹ. Trong bối cảnh như vậy, nhà đầu tư bán mạnh những tài sản bị xem là có độ rủi ro cao hơn như cổ phiếu và tìm đến những tài sản an toàn hơn như trái phiếu chính phủ, vàng, đồng yên Nhật, đồng franc Thụy Sỹ…

LẠC QUAN HÓA BI QUAN

“Chúng ta đang chứng kiến một sự dịch chuyển lớn về tâm lý. Nhiều yếu tố thuận lợi cho thị trường giờ không còn tác dụng”, chiến lược gia Ayako Yoshioka của công ty Wealth Enhancement nhận định.

Phiên giao dịch ngày 10/3 đẩy xu hướng bán tháo lên cao hơn, với cú giảm 2,7% của S&P 500 - đánh dấu phiên giảm mạnh nhất của chỉ số này từ đầu năm. Chỉ số Nasdaq sụt 4%, mạnh nhất kể từ tháng 9/2022.

Nếu so với mức cao kỷ lục thiết lập vào ngày 19/2, S&P 500 hiện đã giảm 8,6%, tương đương giảm 4 nghìn tỷ USD vốn hóa thị trường. Với mức giảm này, chỉ số đang sắp rơi vào trạng thái thị trường giá xuống - được định nghĩa bằng mức giảm 10% so với đỉnh gần nhất. Nasdaq đã rơi vào thị trường giá xuống từ hôm thứ Năm tuần trước do đã giảm hơn 10% kể từ mức đỉnh thiết lập vào tháng 12.

“Mức độ khó lường trong cuộc chiến thuế quan của Mỹ với Canada, Mexico và Trung Quốc đang khiến các doanh nghiệp đánh giá lại triển vọng”, CEO Peter Orszag của công ty Lazard nhận định. “Mọi người có thể hiểu được căng thẳng đang diễn ra với Trung Quốc, nhưng câu chuyện với Canada, Mexico và châu Âu ít nhiều gây khó hiểu. Trừ khi mọi chuyện được giải quyết trong khoảng 1 tháng tới đây, vấn đề này có thể gây thiệt hại thực sự đối với triển vọng kinh tế Mỹ và hoạt động M&A”.

Chịu ảnh hưởng từ phiên bán tháo của chứng khoán Mỹ, thị trường chứng khoán châu Á cũng giảm la liệt trong phiên sáng 11/3. Tại thời điểm hơn 11h theo giờ Việt Nam, chỉ số Nikkei 225 của chứng khoán Nhật Bản giảm hơn 16%, Hang Seng của Hồng Kông giảm gần 1%, Shanghai Composite Index của Trung Quốc giảm gần 0,5%, và ASX 200 của Australia giảm 0,8% - theo dữ liệu của hãng tin CNBC.

Trong một dấu hiệu bi quan về nền kinh tế, hãng hàng không Mỹ Delta Air Lines ngày 10/3 giảm một nửa dự báo lợi nhuận quý 1, với lý do mà CEO Ed Bastian của hãng đưa ra là tình trạng bấp bênh gia tăng của kinh tế Mỹ. Sau khi thị trường đóng cửa phiên chính thức, cổ phiếu Delta giảm 14%.

“Chính quyền Trump có vẻ đang chấp nhận hơn với sự sụt giảm của thị trường chứng khoán. Thậm chí, họ chấp nhận cả một cuộc suy thoái kinh tế miễn sao đạt được mục đích của họ. Tôi cho rằng đây là một hồi chuông thức tỉnh lớn đối với Phố Wall”, chiến lược gia Ross Mayfield của công ty Baird bình luận.

ĐỊNH GIÁ CỔ PHIẾU Ở PHỐ WALL VẪN CAO

Theo dữ liệu của chi nhánh St. Louis của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ ở thời điểm tháng 7/2024, 50% dân số nghèo nhất của Mỹ chỉ nắm khoảng 1% cổ phiếu doanh nghiệp và chứng chỉ quỹ tương hỗ trên thị trường chứng khoán nước này. Trong khi đó, nhóm 10% dân số giàu nhất năm 87% cổ phiếu và chứng chỉ quỹ. Bởi vậy, ảnh hưởng từ sự sụt giảm của thị trường sẽ rơi nhiều vào tầng lớp giàu.

S&P 500 đã có hai năm tăng liên tiếp với mức tăng hàng năm trên 20% vào năm 2023 và 2024. Dẫn đầu xu hướng thị trường giá lên này là các cổ phiếu công nghệ vốn hóa lớn, nhất là cổ phiếu trí tuệ nhân tạo (AI) như Nvidia. Tuy nhiên, các cổ phiếu này đều đang bị bán tháo, như Nvidia giảm 5% trong phiên ngày 10/3 và Tesla giảm 15%.

Hiện tại, S&P 500 đã để mất toàn bộ thành quả tăng có được sau khi ông Trump tái đắc cử trong cuộc bầu cử hôm 5/11 năm ngoái, thậm chí đang thấp hơn gần 3% so với mức điểm khi đó. Theo một báo cáo của ngân hàng Goldman Sachs, vào hôm thứ Sáu tuần trước, các quỹ phòng hộ cắt giảm nắm giữ cổ phiếu mạnh nhất trong hơn 2 năm.

Sau khi ông Trump thắng cử, nhà đầu tư đã lạc quan rằng các chính sách thân thiện với tăng trưởng của ông như cắt giảm thuế và nới lỏng quy chế giám sát sẽ mang lại lợi ích cho giá cổ phiếu. Nhưng gần đây, sự khó lường trong chính sách thuế quan và những thay đổi khác như giảm lực lượng công chức liên bang đã khiến tâm lý nhà đầu tư chuyển xấu. Loạt số liệu kinh tế ảm đạm càng khiến nỗi bi quan lớn thêm.

“Đã có một sự đồng thuận áp đảo rằng mọi thứ sẽ trở nên tuyệt vời một khi ông Trump nhậm chức”, chiến lược gia Michael O’Rourke của công ty JonesTrading phát biểu. “Nhưng mỗi khi có sự thay đổi mang tính cấu trúc, sự bất định sẽ tăng lên… Không có gì là khó hiểu khi nhà đầu tư lo lắng và bắt đầu hiện thực hóa lợi nhuận”.

Dù vậy, định giá cổ phiếu ở Phố Wall vẫn đang cao hơn nhiều so với bình quân lịch sử. Tại thời điểm ngày thứ Sáu tuần trước, hệ số giá cổ phiếu/thu nhập dự phóng (P/E) của chỉ số S&P 500 là 21 lần, so với mức bình quân dài hạn là 15,8 lần - theo dữ liệu từ công ty LSEG Datastream.

“Nhiều nhà đầu tư vốn dĩ đã lo ngại về định giá bị đẩy lên cao của cổ phiếu ở Mỹ, và chỉ chờ một lý do để thị trường điều chỉnh. Mối lo ngại về thuế quan, kết hợp với căng thẳng địa chính trị và triển vọng kinh tế bấp bênh, chính là chất xúc tác đó”, nhà phân tích Dan Coatsworth của công ty AJ Bell nhận định.

Tỷ trọng nắm giữ cổ phiếu của nhà đầu tư ở Mỹ đã giảm trong những tuần gần đây - theo một báo cáo của ngân hàng Deutsche Bank. Theo báo cáo này, S&P 500 có thể giảm tới 5.300 điểm, tức giảm thêm 5,5% từ mức hiện tại.

An Huy