Nông dân Ukraine 'liều mạng' tự tay rà phá bom mìn trên cánh đồng để gieo cấy

Lần đầu tiên trở lại trang trại của gia đình ở ngôi làng Valika Komyshuvaha, nằm gần thành phố Izium thuộc tỉnh Kharkiv, ông Oleksandr Havriluk đã rơi nước mắt khi nhìn thấy những gì còn sót lại sau khoảng thời gian giao tranh giữa quân đội Nga và Ukraine.

Những tòa nhà trong trang trại của ông đã gần như bị phá hủy hoàn toàn, máy móc nông nghiệp hạng nặng trị giá hàng triệu USD bị tàn phá, và vụ thu hoạch lúa mì năm ngoái cũng đã bị thiêu hủy.

Lão nông Oleksandr Havriluk dùng máy phát hiện kim loại để rà mìn trên cánh đồng. Ảnh: CNN

Vấn đề đáng quan ngại nhất hiện nay đối với ông Havriluk là các bãi mìn được chôn vùi quanh cánh đồng rộng 12 dặm vuông của gia đình.

Lão nông (69 tuổi) đang phải tự tay đi đào những quả mìn bị chôn lấp trên cánh đồng với hy vọng dọn quang để chuẩn bị cho vụ mùa bắt đầu vào tháng Tư tới.

“Tôi cảm thấy sợ. Nhưng tôi phải gieo cấy”, ông Havriluk nói với phóng viên CNN rằng, ông đã loại bỏ khoảng 20 quả mìn khỏi cánh đồng chỉ bằng chiếc máy dò kim loại tự mua.

“Bước đi và tìm mìn, lấy một cái que, chọc vào nó để xác định kích thước, rồi đào nó lên. Sau đó nhẹ nhàng nhặt nó lên”, ông Havriluk thừa nhận, dù nguy hiểm nhưng “không còn lựa chọn nào khác”.

Trang trại của ông Havriluk đã bị phá hủy gần như hoàn toàn. Ảnh: CNN

Nhiều nông dân trên khắp lãnh thổ Ukraine cũng đang phải liều mạng như ông Havriluk. Bởi họ chỉ có 2 lựa chọn: hoặc là dọn sạch cánh đồng bị cài thuốc nổ để chuẩn bị cho mùa trồng trọt, hoặc chấp nhận thêm một năm nữa không có thu nhập.

Biết nguy hiểm nhưng vẫn làm

Quân đội Ukraine ước tính khoảng 1/3 lãnh thổ quốc gia đang bị ô nhiễm bom đạn chưa phát nổ, tác động xấu cho vụ thu hoạch năm nay khi nhiều vùng đất màu mỡ rộng lớn không được canh tác bởi chiến sự vẫn đang diễn ra ác liệt. Trước khi xung đột giữa Nga và Ukraine bùng nổ, Ukraine là một trong những vựa lúa mì lớn nhất thế giới.

Trong những tháng gần đây, một số công nhân làm việc tại các nông trại cũng đã bị thương hoặc thiệt mạng như một người đàn ông (65 tuổi) đã chết ngay lập tức khi giẫm phải chất nổ gần làng Chervone ở miền nam Ukraine.

Các hoạt động rà phá bom mìn đã được Ukraine triển khai nhằm đảm bảo an toàn cho người nông dân làm việc trên các cánh đồng, nhưng công việc này đòi hỏi nhiều thời gian và tốn kém.

Trang trại của ông Havriluk chỉ còn là đống đổ nát do xung đột quân sự giữa Nga và Ukraine. Ảnh: CNN

Trung tâm truyền thông của quân đội Ukraine cho biết các đặc công đã vô hiệu hóa được 45.000 thiết bị nổ trong năm.

HALO Trust, tổ chức rà phá bom mìn lớn nhất thế giới, đã triển khai 700 nhân viên ở Ukraine, và con số này dự kiến sẽ tăng gần gấp đôi vào cuối năm nay.

Ông Mairi Cunningham, người điều hành lực lượng đặc nhiệm rà phá bom mìn của HALO Trust ở Ukraine, nói với CNN rằng “Quy mô ô nhiễm là rất lớn, và nó lan rộng khắp đất nước. Một tổ chức không thể giải quyết vấn đề, mà cần sự nỗ lực của cả quốc gia”.

Cũng theo ông Cunningham, ngoài việc đảm bảo an toàn cho người dân, đất nông nghiệp đang được ưu tiên hàng đầu để “đảm bảo Ukraine có thể đứng vững trở lại”.

Song ông Cunningham thừa nhận “thách thức lớn nhất” chính là sự xuất hiện của nhiều loại vũ khí và mật độ dày đặc trải rộng ở Ukraine, quốc gia có diện tích lớn thứ hai ở châu Âu chỉ sau Nga.

“Chúng tôi nhìn thấy mìn phá xe, cả kim loại và nhựa. Chúng tôi thấy mìn sát thương, mìn phân mảnh, lựu đạn và cả bom chùm”, ông Cunningham nói.

Tòa nhà đổ nát của lão nông Havriluk. Ảnh: CNN

Ông cho biết thêm để loại bỏ tất cả bom mìn sẽ mất nhiều năm, bởi theo ước tính, một ngày xung đột tương đương với vài tháng triển khai công việc rà phá.

Do cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine vẫn đang diễn ra, các hoạt động rà phá bom mìn chỉ có thể thực hiện ở khu vực cách xa tiền tuyến để bảo vệ an toàn cho các đặc công và nhân viên.

Các chuyên gia cũng đã kêu gọi nông dân Ukraine không nên tự giải quyết vấn đề. “Việc gỡ mìn chống tăng là cực kỳ nguy hiểm. Bởi nó có thiết kế đặc biệt để lấy mạng và làm bị thương những người cố gắng làm điều đó”, ông Cunningham nhấn mạnh.

Tuy nhiên, những cảnh báo an toàn đã không ngăn được ông Havriluk, người muốn tái thiết trang trại 25 năm tuổi của gia đình để sớm lấy lại thu nhập. “Điều quan trọng nhất là dọn sạch mìn trên các cánh đồng của tôi”, ông Havriluk quả quyết nói.

Minh Thu