Nông dân vùng lũ gượng dậy, 'hồi sinh' vựa hoa Tết

Ông Văn Đình Khá, Tổ trưởng tổ dân phố Vân Thê Thượng (phường Thanh Thủy, TP Huế) cho biết, trong các đợt mưa lũ lịch sử vừa qua, tổ dân phố Vân Thê Thượng có 45/47 hộ trồng hoa cúc bị ngập sâu, với gần 15.000 chậu. Không chỉ hoa bị hư hại, gần 3.000m² diện tích rau màu bị nước lũ cuốn trôi, tiêu điều. Đứng bên những chậu cúc héo rũ, ông Văn Bạc Tiến, người trồng hoa lâu năm ở Vân Thê Thượng, giọng trầm hẳn: “Lũ lên nhanh quá, kéo dài cả tuần. Tui kê chậu cao đến đâu nước cũng lên đến đó. Hơn 700 chậu cúc chết sạch. Vợ chồng tui vay tiền mua giống, phân bón, thuê đất, kéo điện… hàng chục triệu đồng. Giờ coi như mất trắng”.

Đối với nhiều hộ dân ở Thanh Thủy, vụ hoa Tết không chỉ là nguồn thu lớn nhất trong năm mà còn là khoản để trả nợ, trang trải chi phí sinh hoạt, lo cho con cái học hành. Mất mùa hoa đồng nghĩa với việc cả gia đình mất một nguồn sinh kế đáng kể.

Tương tự, có mặt tại tổ dân phố Vân Thê Trung (phường Thanh Thủy), chúng tôi chứng kiến hàng chục ngàn chậu cúc xác xơ, bị thối rễ. Trên những ruộng hoa còn đọng từng vũng nước nhỏ, người trồng tất bật xuống đồng. Người thì dựng lại giàn, người thay đất, người phun thuốc kích rễ, nâng từng chậu hoa lên để hong khô. Ban đêm, ánh đèn bật sáng khắp các khu ruộng để sưởi ấm cho hoa. Tất cả chỉ mong giữ lại được phần nào những chậu cúc còn sống sót.

Đang cố gắng nhặt nhạnh lại số hoa có thể sống được để tránh lây lan qua số hoa bị thối rễ, ông Phan Công Ty cho biết, để phục vụ thị trường hoa Tết Nguyên đán Bính Thìn 2026, từ cách nay hơn 3 tháng, vợ chồng ông đã đầu tư trồng hơn 1.100 chậu hoa cúc. “Kinh nghiệm qua nhiều lần mưa lũ, trước khi nước dâng, tôi đã kê cao hơn ngàn chậu cúc nhưng đợt lũ quá lớn khiến toàn bộ vẫn ngập trong nước. Hơn 200 chậu hoa của gia đình tôi bị mất trắng...”, ông Ty ngậm ngùi.

Ông Trần Trung, Phó Chủ tịch UBND phường Thanh Thủy cho biết, phường đang cố gắng hỗ trợ bà con sớm ổn định sản xuất, dù biết rằng thiệt hại lần này quá lớn. Không chỉ cố gắng khôi phục để cung cấp nguồn hoa cúc cho ngày Tết mà giúp dân gượng dậy để chuẩn bị cho những vụ sau.

Ở làng Thanh Vinh, phường Dương Nỗ, hơn trăm hộ nông dân trồng hoa và rau màu cũng bị thiệt hại nặng nề sau mưa lũ lịch sử. Nằm cuối dòng sông Hương trù phú, từ lâu, làng Thanh Vinh nổi tiếng là “vựa hoa” của xứ Huế với đa dạng các loại như: cúc vàng, vạn thọ, lay ơn, đồng tiền… Đợt mưa lũ lịch sử vừa qua, toàn phường Dương Nỗ có gần 54ha hoa màu bị ảnh hưởng, trong đó hơn 3.000 chậu hoa cúc và 6,2ha hoa ruộng bị thiệt hại nặng.

Ông Lê Ngọc Chất (trú phường Dương Nỗ, TP Huế) trồng lại hoa Tết.

Ông Lê Ngọc Chất, 60 tuổi, vừa bón phân vừa kể, cuối tháng 9/2025, gia đình ông xuống giống hơn 1.000m² hoa cúc, vạn thọ… Nhưng trải qua 4 đợt lũ nối tiếp khiến toàn bộ diện tích mất trắng, thiệt hại hơn 40 triệu đồng. “Nhiều luống hoa cúc sắp đến kỳ bán rồi, nhưng vẫn không trụ nổi qua những ngày nước lũ. Cúc mà ngâm nước là thối rễ, chết hết. Làm cả năm mong cái Tết ấm no mà giờ trắng tay. Cả nhà chỉ còn cách làm lại từ đầu, mong… trời thương để kịp vụ Tết”, ông Chất nói.

Theo ghi nhận của chúng tôi, những ngày qua, dù mưa vẫn nặng hạt nhưng nhiều nông dân ở làng Thanh Vinh vẫn khử phèn, khử mầm bệnh trên từng luống đất. Nhiều người trồng hoa ưu tiên xuống giống các loại hoa ngắn ngày như: cúc, mào gà, vạn thọ… để kịp thị trường hoa Tết.

Với các làng chuyên trồng hoa phục vụ thị trường Tết là vậy, tại những làng trồng rau lớn nhất Cố đô Huế, như ở phường Hóa Châu, bà con cũng hứng chịu thiệt hại nặng nề khi ruộng rau bị ngập sâu. Trên thửa ruộng rộng hơn 750m2, ông Lê Hải (60 tuổi, trú thôn Tây Thành, phường Hóa Châu) cặm cụi xới đất, phủ tấm nilon lên những luống rau mới gieo.

“Nghe dự báo thời tiết nói sắp có mưa kéo dài nữa nhưng tôi nóng ruột, đất để lâu không làm thấy bứt rứt trong người. Mấy ngày nay tranh thủ nước rút, tôi ra đồng làm lại”, ông Hải bày tỏ rồi chỉ tay vào luống cải gần đó cho biết vừa gieo được gần 1 tuần. “Nếu trời thuận, gần nửa tháng nữa là bán được. Rau chỉ mất trắng khi gặp lũ lớn, còn những ngày thời tiết ổn định, ruộng rau luôn mang lại nguồn thu để nuôi sống cả gia đình. Bao nhiêu năm qua, cả gia đình tôi sống được nhờ những luống rau này”, ông Hải chia sẻ thêm.

Theo nhiều người trồng rau ở Hóa Châu, thời điểm này giá rau rất đắt đỏ, hầu hết rau đều tăng giá đến 5 lần so với trước đợt mưa lũ đầu tiên (đầu tháng 10/2025), nhưng thị trường rau vẫn rất khan hiếm. Ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó Chủ tịch UBND phường Hóa Châu cho biết, phường đã họp các hợp tác xã để rà soát thiệt hại, thống nhất phương án hỗ trợ giống, vật tư, phục hồi hệ thống phun tưới, cải tạo đất và hỗ trợ nông dân khôi phục rau màu. Đồng thời, chính quyền hướng dẫn người trồng rau chọn giống ngắn ngày để gieo trồng với hy vọng sớm có thu nhập trở lại.

“Nhờ nghề trồng rau mà hơn 100 hộ dân ở Hóa Châu có thu nhập ổn định từ 9 đến 15 triệu đồng/hộ nhưng những đợt mưa lũ liên tiếp vừa qua khiến nhiều gia đình trắng tay. Hóa Châu là vùng rau truyền thống cung cấp cho các chợ, siêu thị, trường học... của thành phố. Việc khôi phục lại các diện tích rau màu bị hư hại do lũ vì thế không chỉ là chuyện sinh kế mà còn là đảm bảo nguồn cung rau xanh cho thị trường trong và ngoài thành phố”, ông Cường bày tỏ quan điểm.

Theo thống kê, 4 trận lũ lịch sử từ cuối tháng 10 đến giữa tháng 11/2025 ở TP Huế khiến ngô và rau màu các loại bị ngập úng hơn 600ha, hoa cây cảnh 12.400 chậu, cây ăn quả các loại bị ngập 255ha, giống lúa bị ngập ướt 326 tấn. Ngành Nông nghiệp TP Huế đang cố gắng cải tạo đất, vận động giống, phân bón và hướng dẫn kỹ thuật phục hồi hoa Tết sau ngập úng cho bà con với hy vọng phần nào phục hồi một phần số lượng hoa cúc Tết, đáp ứng nhu cầu thị trường, giúp người nông dân gượng dậy sau lũ.

Hải Lan