Nông nghiệp hữu cơ Việt Nam đang có tiềm năng bứt phá

Chia sẻ tại Hội nghị Khách hàng Hữu cơ với chủ đề “Đồng hành cùng Phan Nguyễn kiến tạo thị trường hữu cơ bền vững” mới đây, bà Đặng Thị Bích Hường cho hay, Việt Nam đang bước vào giai đoạn có nhiều tiềm năng thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng sản phẩm hữu cơ. Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng chú trọng đến sức khỏe và an toàn thực phẩm, đặc biệt sau đại dịch Covid-19, nhu cầu đối với các sản phẩm nông nghiệp sạch, có chứng nhận rõ ràng đang gia tăng nhanh chóng tại cả thị trường trong nước và quốc tế.

Theo bà Bích Hường, tiêu dùng hữu cơ tại Việt Nam hiện chủ yếu tập trung ở các đô thị lớn như Hà Nội, Tp.HCM nhờ mật độ dân số cao, thu nhập đa dạng, nhận thức tốt về sức khỏe và hệ thống phân phối hiện đại.

Bà Đặng Thị Bích Hường, Phó chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Nông nghiệp Hữu cơ Việt Nam (VOAA).

Bên cạnh đó, chính sách hỗ trợ từ trung ương và địa phương cũng góp phần thúc đẩy doanh nghiệp và nông dân tham gia chuỗi giá trị hữu cơ. Việt Nam hiện có nguồn lao động dồi dào, lợi thế khí hậu đa dạng, và hệ thống pháp lý liên quan đến nông nghiệp hữu cơ đang từng bước được hoàn thiện – là những yếu tố nền tảng để nâng cao năng lực sản xuất và hướng đến xuất khẩu trong tương lai.

Tuy nhiên, bên cạnh tiềm năng, ngành nông nghiệp hữu cơ trong nước vẫn còn đối mặt với một số thách thức như nguồn cung chưa ổn định, sản phẩm chưa đa dạng, giá thành còn cao và nhận thức thị trường, thiếu thông tin minh bạch. Hệ thống phân phối dù phát triển nhưng thiếu kiến thức chuyên sâu và truyền thông hiệu quả, trong khi sự liên kết giữa các khâu trong chuỗi cung ứng chưa chặt chẽ, gây ảnh hưởng đến tính minh bạch, hiệu quả và niềm tin của người tiêu dùng.

“Mặc dù vậy, đây cũng là thời điểm nhiều cơ hội đang mở ra khi nhu cầu tiêu dùng hữu cơ trên thế giới và trong nước không ngừng gia tăng, đặc biệt là sau đại dịch. Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sức khỏe, sẵn sàng chi trả cho các sản phẩm sạch, an toàn và có chứng nhận rõ ràng. Với lợi thế tự nhiên, nguồn lao động dồi dào và hệ thống pháp lý đang dần hoàn thiện, Việt Nam hoàn toàn có thể đẩy mạnh sản xuất và xuất khẩu sản phẩm hữu cơ trong tương lai gần. Nông nghiệp hữu cơ hoàn toàn có thể trở thành một trong những hướng đi chiến lược của Việt Nam trong giai đoạn phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và bền vững”, bà Hồng nhấn mạnh.

Theo ông Lê Quí Hòa Bình, Quản lý Bộ phận Chứng nhận Nông nghiệp, Control Union Việt Nam, hiện nay vẫn còn nhiều người nhầm lẫn giữa quá trình canh tác và thời điểm được chứng nhận hữu cơ. Một trong những hiểu lầm phổ biến là cho rằng việc áp dụng mô hình canh tác hữu cơ đồng nghĩa với việc có thể được chứng nhận ngay lập tức. Trên thực tế, theo quy định quốc tế, thời gian chuyển đổi bắt buộc để được công nhận là canh tác hữu cơ kéo dài từ hai đến ba năm, tùy theo loại cây trồng và quy chuẩn từng khu vực – như Mỹ yêu cầu tối thiểu ba năm, còn châu Âu từ hai đến ba năm.

Trong suốt giai đoạn chuyển đổi, dù sản phẩm chưa được dán nhãn hữu cơ, toàn bộ quy trình sản xuất vẫn phải tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc hữu cơ: không sử dụng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu tổng hợp hay giống biến đổi gen. Đây là giai đoạn có ý nghĩa quyết định đối với chất lượng đất và hệ sinh thái nông nghiệp. “Việc phục hồi đất, tái tạo hệ vi sinh vật có lợi chính là nền tảng giúp cây trồng phát triển bền vững, tăng sức đề kháng tự nhiên và giảm phụ thuộc vào hóa chất nông nghiệp”, ông Bình chia sẻ.

Bên cạnh đó, Transaction Certificate (Giấy chứng nhận giao dịch) là tài liệu do tổ chức chứng nhận cấp phát cho từng lô hàng, xác nhận sản phẩm đã được sản xuất, chế biến và vận chuyển theo đúng tiêu chuẩn hữu cơ. TC đóng vai trò như một “giấy thông hành” giúp sản phẩm hữu cơ được lưu thông hợp pháp và minh bạch trên thị trường quốc tế. Đây cũng là công cụ quan trọng giúp kiểm soát chất lượng và truy xuất nguồn gốc toàn bộ chuỗi cung ứng.

Vừa qua, Phan Nguyễn đã vinh dự nhận được Chứng nhận Hữu cơ Quốc tế do tổ chức Control Union cấp cho Xưởng Sản Xuất và Hệ thống Thương mại. Theo Tổng giám đốc Công ty Phan Nguyễn bà Phan Thị Thùy Linh, đồng hành cùng người tiêu dùng không chỉ là cung cấp sản phẩm hữu cơ chất lượng mà còn là tạo dựng sự tin tưởng thực sự. Khi người tiêu dùng hiểu rõ và tin tưởng vào sản phẩm, thị trường sẽ phát triển minh bạch và bền vững hơn.

Mai Lan