Nông nghiệp Thủ đô chuyển mình: Hướng đi xanh, thông minh và đa giá trị

Từ những mô hình sản xuất ứng dụng công nghệ cao đến việc gắn kết với du lịch sinh thái, nông nghiệp Thủ đô đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ, tạo ra giá trị kinh tế cao hơn và một không gian sống xanh hơn cho cư dân. Đây được xem là chiến lược dài hạn và là con đường tất yếu để nông nghiệp Hà Nội phát triển.

Nhân rộng mô hình công nghệ cao: Chìa khóa nâng cao năng suất và chất lượng

Trong những năm qua, Hà Nội đã đẩy mạnh phát triển nông nghiệp theo hướng ứng dụng công nghệ cao. Theo số liệu từ Trung tâm Khuyến nông Hà Nội, hiện có 406 mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao trên địa bàn. Trong đó, lĩnh vực trồng trọt chiếm ưu thế với 262 mô hình, theo sau là chăn nuôi với 119 mô hình và thủy sản với 25 mô hình.

Trung tâm Khuyến nông Hà Nội là đơn vị đóng vai trò quan trọng trong việc nhân rộng các mô hình này. Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Hà Nội Nguyễn Thị Kim Quế cho biết, với vai trò là cầu nối, Trung tâm đã triển khai nhiều mô hình hiệu quả, góp phần chuyển đổi cơ cấu sản xuất theo hướng đa giá trị và nâng cao thu nhập cho nông dân.

Hà Nội đẩy mạnh triển khai các mô hình trồng trọt, chăn nuôi và thủy sản theo hướng hữu cơ, VietGAP, ứng dụng công nghệ cao. Ảnh: T.L

Bên cạnh việc hỗ trợ các mô hình trình diễn, Trung tâm còn tăng cường hướng dẫn nông dân sử dụng các chế phẩm sinh học, thuốc có nguồn gốc sinh học và thảo mộc, khuyến khích ứng dụng khoa học kỹ thuật để giảm chi phí đầu vào. Tất cả nhằm hướng tới một nền nông nghiệp xanh, an toàn và bền vững. Mục tiêu trọng tâm của Chương trình khuyến nông giai đoạn 2026-2030 là chuyển giao, truyền bá kiến thức, khuyến khích áp dụng tiến bộ kỹ thuật để nâng cao năng lực sản xuất, kinh doanh nông nghiệp, góp phần phát triển nông thôn mới thông minh, hiện đại.

Để đạt được mục tiêu đó, các địa phương cần xây dựng cơ chế hỗ trợ tài chính, tín dụng, hoàn thiện chính sách bảo vệ môi trường, và đặc biệt là đào tạo đội ngũ cán bộ khuyến nông chuyên nghiệp, thành thạo công nghệ số. Mục tiêu là tập huấn chuyên sâu cho 100% cán bộ khuyến nông, từ đó lan tỏa kiến thức đến cộng đồng.

Tái cấu trúc sản xuất và tầm nhìn đô thị xanh toàn diện

Dù chỉ chiếm khoảng 2% trong cơ cấu kinh tế của Thủ đô, nhưng nông nghiệp luôn đứng top đầu cả nước về quy mô và giá trị sản xuất. Tuy nhiên, thay vì chỉ tập trung vào sản lượng, Hà Nội đang chuyển hướng mạnh mẽ sang mô hình xanh - tuần hoàn, phục vụ những người tiêu dùng có yêu cầu cao về chất lượng và truy xuất nguồn gốc.

Thay vì tập trung tăng năng suất và sản lượng, Hà Nội chú trọng phát triển nông nghiệp sinh thái - hữu cơ - kết hợp du lịch trải nghiệm để gia tăng giá trị. Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Xuân Đại nhận định: “Đây là lựa chọn phù hợp cho đô thị đặc biệt như Hà Nội - nơi người dân nội đô và du khách có nhu cầu rất lớn về du lịch nghỉ dưỡng cuối tuần. Hà Nội phấn đấu, nông nghiệp không chỉ là nơi sản xuất lương thực, thực phẩm mà còn tạo không gian sống chất lượng cao, gia tăng giá trị và góp phần định hình bản sắc sống xanh cho Thủ đô”.

Hà Nội chú trọng phát triển nông nghiệp sinh thái - hữu cơ - kết hợp du lịch trải nghiệm để gia tăng giá trị. Ảnh: P.Nhung

Hà Nội đặt mục tiêu đến hết năm 2025, tỷ lệ sản phẩm nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao sẽ chiếm khoảng 70% tổng sản phẩm nông nghiệp toàn thành phố. Tuy nhiên, với quan điểm thận trọng, thành phố đã điều chỉnh hướng đi, tập trung cân bằng giữa hiệu quả kinh tế và bảo vệ môi trường, coi trọng giá trị sinh thái và cảnh quan.

Chiến lược này còn bao gồm việc phát triển các mô hình nông nghiệp tuần hoàn, sử dụng phụ phẩm làm phân hữu cơ, giảm phát thải carbon và tái sử dụng tài nguyên, phù hợp với mục tiêu phát triển bền vững đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050. Thành phố cũng đã quy hoạch 7 vùng trồng lúa với diện tích từ 200 - 500ha mỗi vùng, phục vụ nghiên cứu và phát triển giống lúa đặc sản. Đặc biệt, Hà Nội đang phối hợp với Học viện Nông nghiệp Việt Nam để nghiên cứu giống lúa cho hạt gạo không làm tăng cân, không ảnh hưởng đến đường huyết, hướng đến phân khúc tiêu dùng cao cấp.

Tái cơ cấu ngành nông nghiệp Hà Nội gắn với quy hoạch vùng sản xuất xanh và chiến lược đô thị sinh thái là con đường tất yếu. Điều này giúp Thủ đô vừa phát triển kinh tế nông nghiệp, vừa duy trì cảnh quan sinh thái và nâng cao chất lượng sống. Theo ông Nguyễn Xuân Đại, thành phố sẽ thực hiện cơ cấu lại sản xuất trên tất cả các lĩnh vực. Trong trồng trọt, Hà Nội sẽ nâng cao hiệu quả sử dụng đất, ứng dụng công nghệ hiện đại, hình thành các sản phẩm chất lượng cao. Diện tích sản xuất lúa tại các vùng khó khăn về tưới tiêu sẽ được chuyển đổi sang cây trồng phù hợp hơn để nâng cao giá trị kinh tế.

Giai đoạn 2030 - 2045, Hà Nội đặt mục tiêu trở thành một đô thị xanh toàn diện, với nông nghiệp sinh thái đóng vai trò xương sống cho hệ sinh thái đô thị, kết nối đất đai, con người và thiên nhiên một cách bền vững. Điều này không chỉ giúp nông nghiệp Thủ đô phát triển mà còn nâng cao chất lượng sống, khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu, đưa Hà Nội trở thành một hình mẫu đô thị phát triển bền vững.

Bài biết có sự phối hợp của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội

Việt Anh