Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao - Hướng đi tất yếu

Sản xuất hoa ứng dụng công nghệ cao tại phường Vị Khê.

Thực tiễn sinh động

Thời gian qua, tỉnh ta xác định rõ phát triển nông nghiệp CNC là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành Nông nghiệp. Trên nền tảng của nền nông nghiệp xanh - sạch - hiệu quả, nhiều chính sách hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX) và hộ nông dân mạnh dạn đầu tư, ứng dụng công nghệ mới vào sản xuất đã được ban hành. Nhờ đó, sản xuất nông nghiệp của tỉnh có bước chuyển rõ nét.

Ở lĩnh vực trồng trọt, công nghệ tưới nhỏ giọt, cảm biến môi trường, phun sương tự động đã được ứng dụng phổ biến tại các vùng rau màu và cây ăn quả. Trong canh tác lúa, máy bay không người lái được sử dụng để gieo hạt, bón phân, phun thuốc bảo vệ thực vật. Đối với chăn nuôi, các trang trại hiện đại áp dụng hệ thống máng ăn, máng uống và làm mát tự động, giúp kiểm soát tốt quy trình chăn nuôi và giảm đáng kể chi phí nhân công…

Theo đại diện Trung tâm Khuyến nông và Xúc tiến thương mại Ninh Bình, việc chuyển từ phương thức sản xuất truyền thống sang sản xuất nông nghiệp CNC giúp người dân làm chủ mùa vụ, tăng năng suất, nâng thu nhập và tạo thêm nhiều việc làm tại địa phương.

Trên địa bàn tỉnh, nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp CNC đang phát huy hiệu quả. Tiêu biểu là HTX Sản xuất và Dịch vụ nông nghiệp Thanh Hà đơn vị tiên phong đầu tư phát triển nông nghiệp CNC tại Khu nông nghiệp ứng dụng CNC Đồng Du (xã Bình Lục). Trên diện tích 19,5ha, HTX đã đầu tư hàng chục tỷ đồng xây dựng hệ thống nhà kính khép kín, điều tiết nhiệt độ, độ ẩm tự động, hệ thống tưới nhỏ giọt theo công nghệ Israel, phun sương thông minh giúp cây trồng luôn được cung cấp dinh dưỡng và nước tưới phù hợp. Các loại rau mầm, rau lá baby, rau gia vị, rau thảo dược được trồng, chăm sóc và thu hoạch theo quy trình VietGAP, bảo đảm an toàn và truy xuất được nguồn gốc.

Nhờ chất lượng vượt trội, sản phẩm của HTX Thanh Hà đã có mặt tại nhiều siêu thị từ miền Bắc tới Thừa Thiên Huế. Mỗi ngày, HTX cung ứng ra thị trường khoảng 600 kg rau các loại, tạo việc làm ổn định cho hơn 20 lao động địa phương với thu nhập bình quân 7 triệu đồng/người/tháng.

Hay như ở Công ty TNHH Toản Xuân (xã Vạn Thắng), với định hướng phát triển nông nghiệp hữu cơ, an toàn, Công ty đã đầu tư hệ thống nhà kính, nhà lưới, hồ chứa nước và hệ thống tưới tự động, sử dụng hoàn toàn phân bón hữu cơ cho các loại rau, củ, quả… Ông Trần Quốc Toản, Giám đốc Công ty cho biết: “Ứng dụng CNC giúp chúng tôi kiểm soát tốt quy trình trồng trọt, giảm phụ thuộc vào thời tiết; đảm bảo các sản phẩm sạch có thể cung ứng ổn định cho thị trường quanh năm. Mỗi ngày, chúng tôi đưa ra thị trường khoảng 300kg rau, củ, quả, đảm bảo chất lượng và được người tiêu dùng tin tưởng”.

Bà Bùi Thị Thu, một người dân xóm Tử Vinh, xã Vạn Thắng cho biết: “Trồng rau an toàn, rau hữu cơ trong hệ thống nhà kính, nhà lưới có thể kiểm soát được nhiệt độ, ánh sáng và độ ẩm, cây phát triển ổn định hơn, một số loại rau cũng có thể trồng trái vụ. Cách làm này cũng giúp ổn định đầu ra, giảm đáng kể việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, bảo đảm an toàn cho người tiêu dùng và sức khỏe của người trồng”.

Trên địa bàn tỉnh còn có các mô hình nông nghiệp CNC như: trồng rau trong nhà lưới ở xã Yên Mô; mô hình sản xuất rau, củ, quả ứng dụng CNC, an toàn trong nhà kính tại xã Bình Lục cho hiệu quả vượt trội; mô hình trồng dưa trong nhà màng ở phường Yên Thắng; trồng nho và dưa lưới trong nhà màng, nhà lưới tại xã Yên Từ; trồng nho mẫu đơn, nho hạ đen trong nhà màng theo công nghệ Nhật Bản, đạt tiêu chuẩn VietGAP, cho thu nhập cao ở HTX Nông nghiệp ứng dụng CNC Đồng Du (xã Bình Lục); Công ty CP Nông nghiệp công nghệ cao Phù Vân (phường Phù Vân) và HTX Hoa cây cảnh Nam Phong (phường Vị Khê) áp dụng hệ thống nhà kính, hệ thống điều khiển tự động ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, giúp hoa lan Hồ điệp ra hoa đúng thời điểm theo nhu cầu thị trường…

Hướng đi tất yếu

Thực tế cho thấy, ứng dụng khoa học - công nghệ trong sản xuất nông nghiệp đang là hướng đi tất yếu nhằm tạo bước đột phá về năng suất và chất lượng nông sản. Thời gian qua, để hỗ trợ phát triển nông nghiệp CNC, ngoài các cơ chế, chính sách về đầu tư hệ thống hạ tầng về điện, nước, giao thông phục vụ các vùng sản xuất tập trung, tỉnh cũng lồng ghép các chương trình hỗ trợ để khuyến khích doanh nghiệp, HTX và nông dân ứng dụng công nghệ tiên tiến, chế biến và nâng cao giá trị sản phẩm.

Sản xuất rau hữu cơ, rau an toàn tại Công ty TNHH Toản Xuân (xã Vạn Thắng).

Đến nay, toàn tỉnh đã hình thành 42 chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ nông sản, trong đó có các ngành hàng chủ lực như: lúa, rau củ, thịt lợn, thủy sản nước lợ, ngao và muối. Bên cạnh đó, có 97 cơ sở được cấp chứng nhận VietGAP, HACCP, ISO và hơn 170 doanh nghiệp sử dụng mã QR truy xuất nguồn gốc cho 230 dòng sản phẩm.

Hoạt động xúc tiến thương mại cũng được mở rộng, hỗ trợ hàng trăm sản phẩm nông nghiệp của gần 200 cơ sở lên các sàn thương mại điện tử như: Voso.vn, Posmart, Shopee… Các chương trình OCOP được triển khai hiệu quả, đến nay, toàn tỉnh có hơn 600 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, trong đó 3 sản phẩm nông sản được công nhận OCOP 5 sao cấp quốc gia...

Mặc dù vậy, nông nghiệp CNC ở tỉnh ta vẫn đối diện với nhiều khó khăn như: số lượng doanh nghiệp ứng dụng CNC còn ít; mô hình nhà màng, nhà kính mới tập trung ở một số khu vực; hạ tầng kỹ thuật tại các vùng quy hoạch chưa đồng bộ; việc tiếp cận nguồn vốn ưu đãi còn hạn chế; nhiều HTX và hộ nông dân có nhu cầu mở rộng quy mô sản xuất, song vướng về quỹ đất, thủ tục thuê đất hoặc khả năng huy động vốn; việc chuyển giao công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực phục vụ sản xuất CNC vẫn cần được tăng cường hơn nữa…

Theo ngành Nông nghiệp và Môi trường tỉnh, trước thực tế đó, Ninh Bình đang tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách cho phát triển nông nghiệp CNC; hỗ trợ doanh nghiệp, HTX và nông dân tiếp cận vốn ưu đãi, ứng dụng chuyển đổi số trong sản xuất và tiêu thụ nông sản. Đặc biệt, khuyến khích liên kết “4 nhà” (Nhà nước, nhà khoa học, doanh nghiệp và nông dân) để tạo nền tảng cho phát triển nông nghiệp CNC; giúp nâng cao năng suất, tăng lợi nhuận, gắn với mục tiêu xanh - sạch - an toàn, thích ứng với biến đổi khí hậu, góp phần xây dựng nền nông nghiệp bền vững.

Từ những luống rau an toàn ở Đồng Du, giàn dưa vân lưới ở Yên Từ đến các vườn hoa công nghệ cao ở Phù Vân, Vị Khê, các mô hình sản xuất ứng dụng CNC này đang góp phần hình thành một nền nông nghiệp thông minh, nơi con người và công nghệ cùng làm chủ tư liệu đất đai. Đồng thời, những mô hình kinh tế nông nghiệp ứng dụng CNC đã lan tỏa tư duy sản xuất mới: có kế hoạch, có kiểm soát, gắn kết thị trường và thân thiện với môi trường. Từ đó thúc đẩy nông nghiệp tỉnh chuyển mình từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất hiện đại, có thương hiệu và bền vững.

Bài, ảnh: Minh Thuận