Nóng ran vụ khí cầu với phản ứng cực gắt từ Trung Quốc và Mỹ

Vụ khinh khí cầu gây chú ý mấy ngày qua tiếp tục có diễn biến nóng. Nếu những ngày trước chủ yếu là động thái từ phía Mỹ thì lần này đáng chú ý là phản ứng cực gắt từ cả Trung Quốc (TQ).

Trung Quốc: Khí cầu Mỹ đi vào Tân Cương, Tây Tạng

Ngày 15-2, người phát ngôn Bộ Ngoại giao TQ Vương Văn Bân cho rằng “phản ứng thái quá” của Mỹ khi bắn khí cầu TQ “làm ảnh hưởng nghiêm trọng và gây tổn hại đến nỗ lực cũng như quá trình ổn định quan hệ Trung - Mỹ kể từ cuộc gặp ở Bali”, Global Times đưa tin. Ý ông Vương đề cập cuộc gặp giữa Chủ tịch TQ Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Joe Biden tại thượng đỉnh G20 hồi tháng 11-2022 ở Indonesia.

Ông Vương cũng tố rằng Mỹ đã thả một lượng lớn khí cầu tầm cao trên khắp nước Mỹ cũng như khắp thế giới kể từ tháng 5-2022. Những khí cầu này bay trái phép qua không phận TQ ít nhất 10 lần, cả ở Tân Cương và Tây Tạng.

Theo ông Vương, TQ xử lý khí cầu Mỹ xâm nhập trái phép không phận TQ với thái độ bình tĩnh và chuyên nghiệp, không như Mỹ “phản ứng thái quá” với khí cầu TQ được thiết kế cho mục đích dân sự bay vào không phận Mỹ vì lý do bất khả kháng. Ông Vương nói rằng Mỹ nên giải thích tình hình này với TQ và với cộng đồng quốc tế, khẳng định TQ có quyền thực hiện các hành động tiếp theo nếu cần thiết.

Ông Vương cảnh báo rằng TQ sẽ “thực hiện các biện pháp đáp trả” đối với các thực thể Mỹ có liên quan đến việc bắn hạ khí cầu TQ. Trước đó Mỹ liệt sáu công ty hàng không vũ trụ TQ liên quan chương trình khí cầu do thám của TQ vào danh sách đen.

Mỹ khẳng định không hành động như TQ

Theo The New York Times, Mỹ bác mọi cáo buộc từ TQ. Ngày 15-2, phát ngôn viên Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ Adrienne Watson khẳng định: “Bất kỳ tuyên bố nào cho rằng chính phủ Mỹ vận hành khí cầu giám sát đối với TQ là sai. Chính TQ có chương trình khí cầu giám sát tầm cao để thu thập thông tin tình báo, mà họ đã sử dụng để vi phạm chủ quyền của Mỹ và hơn 40 quốc gia trên khắp năm châu”.

Nhân viên FBI xử lý khí cầu Trung Quốc được thu thập sau khi bị bắn rơi ngoài khơi bang South Carolina, tại phòng thí nghiệm của FBI ở thị trấn Quantico thuộc bang Virginia (Mỹ). Ảnh: FBI

Ngày 15-2, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price cũng đề cập cáo buộc của phía TQ rằng Mỹ đưa khí cầu đến Tân Cương, Tây Tạng và khẳng định “đây không phải là loại chương trình mà Mỹ đang tiến hành đối với TQ”. Theo ông Price, TQ cố gắng buộc tội Mỹ làm điều tương tự nhưng đó chỉ là thông tin sai lệch, không đúng sự thật.

Ông Price vẫn tuyên bố rằng khí cầu của TQ mà Mỹ bắn hạ hôm 4-2 là khí cầu giám sát tầm cao và với việc cho khí cầu này xâm nhập không phận Mỹ thì TQ đã vi phạm chủ quyền của Mỹ, vi phạm luật quốc tế. Hành động của Mỹ là “có trách nhiệm, thận trọng và phù hợp để bảo vệ người dân, để bảo vệ lợi ích của Mỹ”.

Có thể thấy Mỹ vẫn chủ trương gìn giữ quan hệ với TQ. Ngày 15-2, Thứ trưởng bộ Ngoại giao Mỹ Wendy Sherman khẳng định Mỹ vẫn sẽ duy trì các đường dây liên lạc với TQ “để có thể quản lý một cách có trách nhiệm sự cạnh tranh giữa hai nước”, bất kể các rạn nứt liên quan vụ khí cầu, theo hãng tin AFP.

“Chúng tôi không thấy xung đột với CHND Trung Hoa. Chúng tôi tin vào sức mạnh của ngoại giao để ngăn chặn những tính toán sai lầm có thể dẫn đến xung đột” - bà Sherman phát biểu tại Viện Chính sách Brookings (Mỹ).

Khả năng Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken sẽ gặp Chủ nhiệm Văn phòng Ủy ban Công tác ngoại sự Trung ương TQ Vương Nghị tại hội nghị an ninh Munich bắt đầu vào ngày 17-2. Bà Sherman từ chối xác nhận hay phủ nhận song có lưu ý rằng chuyến đi của ông Blinken đến TQ bị hoãn lại sau vụ Mỹ bắn rơi khí cầu TQ chứ không phải bị hủy bỏ.

Quan hệ Mỹ và TQ gay gắt đáng ngại trong hơn hai tuần nay, sau khi Mỹ phát hiện khí cầu khổng lồ của TQ ở Bắc Mỹ và sau đó bắn hạ. Căng thẳng hiện tại đã chặn lại quá trình “tan băng” trong quan hệ Mỹ - Trung vốn bắt đầu sau cuộc gặp giữa Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch TQ Tập Cận Bình hồi tháng 11 -2022, theo The New York Times.•

ĐĂNG KHOA