Nông thôn mới làm thay đổi diện mạo nhiều vùng quê xứ Thanh

Đây là con số thể hiện tinh thần “dân biết, dân bàn, dân làm, dân hưởng”, khẳng định vai trò chủ thể của người dân trong xây dựng NTM.

Từ năm 2021 – 2025, Thanh Hóa đạt được nhiều kết quả ấn tượng trên tất cả các tiêu chí, chỉ tiêu chủ yếu của Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng Nông thôn mới. Toàn tỉnh có 8 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn và hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM; 64 xã và 261 thôn, bản miền núi đạt chuẩn NTM; 4 huyện và 103 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 31 xã và 598 thôn, bản đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Đồng thời, toàn tỉnh đã có 582 sản phẩm OCOP được công nhận.

Lũy kế đến ngày 8/6/2025, Thanh Hóa đã có 15 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn và hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM; 374/449 xã (đạt tỷ lệ hơn 83%) cùng 831 thôn, bản miền núi đạt chuẩn NTM. Đáng chú ý, Thanh Hóa đã “xóa trắng” xã NTM trên địa bàn Mường Lát, một trong những địa phương khó khăn nhất của tỉnh. Ngoài ra, Thanh Hóa hiện có 4 huyện và 125 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 33 xã và 629 thôn, bản đạt chuẩn NTM kiểu mẫu.

Nông thôn mới làm thay đổi đời sống xã hội người dân xứ Thanh.

Trong lĩnh vực phát triển sản phẩm OCOP, đến nay tỉnh có 645 sản phẩm được công nhận, trong đó có 2 sản phẩm đạt 5 sao cấp quốc gia (Nước mắm Lê Gia và Mắm tôm Lê Gia), 59 sản phẩm 4 sao và 584 sản phẩm 3 sao, đưa Thanh Hóa nằm trong nhóm 3 địa phương dẫn đầu cả nước về số lượng sản phẩm OCOP. Sự đa dạng về chủng loại, phân bố đều ở các vùng ven biển, đồng bằng và miền núi, đã góp phần quảng bá hình ảnh, khẳng định thương hiệu nông sản xứ Thanh trên thị trường trong và ngoài nước.

Để có được những kết quả trên, ngay từ đầu giai đoạn, công tác lãnh đạo, chỉ đạo đã được triển khai bài bản, đồng bộ. Ban Chỉ đạo các cấp về thực hiện Chương trình được thành lập, kiện toàn thường xuyên, phân công rõ trách nhiệm từng thành viên, đảm bảo tính thống nhất, chặt chẽ trong điều hành. Các văn bản quy phạm pháp luật, cơ chế, chính sách và hướng dẫn triển khai được ban hành kịp thời, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho thực hiện chương trình.

Các địa phương chủ động lồng ghép nhiều nguồn lực, kết hợp đầu tư có trọng tâm, trọng điểm. Nhiều xã lựa chọn mô hình phù hợp với đặc thù từng vùng miền, kết hợp phát triển nông nghiệp hàng hóa, du lịch cộng đồng, chuyển đổi số trong nông nghiệp và phát triển sản phẩm OCOP gắn với liên kết chuỗi giá trị. Nhờ đó, chất lượng các tiêu chí đạt chuẩn được nâng lên rõ rệt, nhất là về hạ tầng, thu nhập, môi trường, văn hóa – xã hội và an ninh trật tự.

Thanh Hóa nằm trong nhóm 3 địa phương dẫn đầu cả nước về số lượng sản phẩm OCOP.

Cùng với đó, phong trào “Toàn dân chung sức xây dựng Nông thôn mới” được triển khai sâu rộng, tạo thành sức lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng. Nhiều mô hình kiểu mẫu do Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị – xã hội và đoàn thể cơ sở phát động, đã được nhân rộng như mô hình “Đường hoa nông thôn”, “Thôn không rác thải”, “Nhà sạch, vườn đẹp”, góp phần làm thay đổi diện mạo nông thôn, hình thành nhiều vùng quê đáng sống.

Đặc biệt, phong trào hiến đất, góp công, góp của xây dựng NTM tiếp tục được người dân đồng lòng ủng hộ. Hàng nghìn hộ dân đã tự nguyện hiến hàng chục héc-ta đất, hàng nghìn ngày công và vật tư để mở rộng đường giao thông, xây dựng các công trình công cộng. Những con đường bê tông thẳng tắp, những ngôi nhà khang trang, những hàng cây, bồn hoa rực rỡ… là minh chứng sinh động cho tinh thần đoàn kết, sáng tạo và niềm tin của người dân vào chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước.

Kết quả của NTM đã góp phần quan trọng làm thay đổi diện mạo nông thôn Thanh Hóa. Hạ tầng kinh tế – xã hội được tăng cường, giao thông, điện, nước sạch, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa… được đầu tư đồng bộ, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu sản xuất và đời sống của người dân. Thu nhập của cư dân nông thôn không ngừng tăng; tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh; các mô hình sản xuất theo chuỗi giá trị, nông nghiệp công nghệ cao, du lịch cộng đồng, kinh tế hợp tác phát triển mạnh mẽ. Nhiều mô hình nông dân sản xuất – kinh doanh giỏi, hợp tác xã kiểu mới, tổ hợp tác, trang trại hiện đại được hình thành, trở thành nhân tố nòng cốt thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn.

Các hoạt động văn hóa, thể thao, học tập cộng đồng được duy trì thường xuyên; y tế, giáo dục, an sinh xã hội tiếp tục được quan tâm. Môi trường nông thôn được cải thiện đáng kể; an ninh trật tự được giữ vững; người dân yên tâm sản xuất, gắn bó với quê hương. Thanh Hóa đang từng bước khẳng định vị thế là một trong những tỉnh có phong trào xây dựng NTM năng động, hiệu quả bậc nhất khu vực Bắc Trung Bộ.

Thanh Hóa đã “xóa trắng” xã NTM trên địa bàn Mường Lát, một trong những địa phương khó khăn nhất của tỉnh.

Bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình triển khai xây dựng NTM vẫn còn một số khó khăn, hạn chế. Số xã chưa đạt chuẩn NTM hiện nay chủ yếu tập trung tại khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa, chiếm tới 94,67% (71/75 xã), với điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, giao thông khó khăn, nguồn lực hạn chế, ảnh hưởng lớn đến khả năng hoàn thành các tiêu chí NTM trong giai đoạn tới. Một số địa phương sau khi được công nhận đạt chuẩn chưa thật sự chú trọng duy trì và nâng cao chất lượng tiêu chí. Việc phát triển sản phẩm OCOP tuy vượt kế hoạch, nhưng phần lớn vẫn dừng ở mức 3 sao; sản phẩm đạt 4 sao và 5 sao còn ít, chưa có nhiều sản phẩm vươn tầm quốc tế.

Ngoài ra, một số tiêu chí mới trong Bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2021 – 2025 có yêu cầu cao hơn giai đoạn trước, đòi hỏi nguồn lực và thời gian đầu tư lớn, trong khi cơ chế hỗ trợ và thủ tục triển khai mô hình phát triển sản xuất vẫn còn bất cập, nhỏ lẻ. Nguyên nhân của những hạn chế nêu trên là nền kinh tế cả nước và thế giới chịu ảnh hưởng nặng nề sau đại dịch Covid-19, cùng tình trạng suy thoái, lạm phát toàn cầu đã tác động tiêu cực đến việc huy động nguồn lực cho xây dựng NTM.

Việc ban hành khung văn bản hướng dẫn của Trung ương chậm so với kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội giai đoạn 2021 – 2025 cũng ảnh hưởng đến công tác chỉ đạo, điều hành. Bên cạnh đó, một số cấp ủy, chính quyền cơ sở chưa thật sự chủ động, thiếu quyết liệt và sáng tạo trong tháo gỡ khó khăn, còn trông chờ vào hỗ trợ cấp trên; công tác tuyên truyền, vận động nhân dân ở một số nơi chưa được thường xuyên, hiệu quả chưa cao.

Trên cơ sở mục tiêu Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về nông nghiệp, nông dân, nông thôn và Nghị quyết số 58-NQ/TW ngày 5/8/2020 của Bộ Chính trị về xây dựng, phát triển Thanh Hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045, tỉnh đề ra các mục tiêu cụ thể cho giai đoạn tiếp theo. Tỉnh Thanh Hóa phấn đấu đến năm 2030, có ít nhất 90% số xã đạt chuẩn NTM (tương đương 132 xã), trong đó 50% đạt chuẩn NTM nâng cao và 10% đạt chuẩn NTM kiểu mẫu.

Đồng thời, khoảng 50% số xã NTM nâng cao đạt 70% tiêu chí của xã NTM kiểu mẫu, không còn xã dưới 15 tiêu chí. Đến năm 2035, tỉnh phấn đấu có 95% số xã đạt chuẩn NTM, 70% đạt chuẩn NTM nâng cao, 25% đạt chuẩn NTM kiểu mẫu và 60% xã NTM nâng cao đạt từ 70% tiêu chí kiểu mẫu trở lên. Đây là những mục tiêu thể hiện quyết tâm cao của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thanh Hóa trong hành trình xây dựng nông thôn mới toàn diện, hiện đại và bền vững.

Nhìn lại chặng đường 2021 – 2025, có thể khẳng định: Chương trình xây dựng NTM của Thanh Hóa đã và đang góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, củng cố hệ thống chính trị cơ sở, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân. Những kết quả đạt được không chỉ tạo nền tảng vững chắc để Thanh Hóa tiến bước trong giai đoạn mới mà còn khơi dậy khát vọng vươn lên, hiện thực hóa mục tiêu “Nông thôn mới – Nông dân mới – Cuộc sống mới”, vì một Thanh Hóa giàu đẹp, văn minh và đáng sống.

Trần Thắng