NSMO họp các đơn vị phát điện về tình hình huy động công suất

Cuộc họp theo hình thức trực tiếp và trực tuyến với sự tham dự của của lãnh đạo NSMO, đại diện các phòng, ban chuyên môn, các trung tâm điều độ hệ thống điện miền; đại diện Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia (KTTV); đại diện các đơn vị phát điện và nhà máy năng lượng tái tạo.

Lũ nhiều, gió lớn và áp lực lên hệ thống điện

Thông tin về tình hình diễn biến thời tiết trong năm 2025, ông Nguyễn Văn Hưởng, Trưởng phòng Dự báo thời tiết, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cho biết, thời tiết trong nước đã chứng kiến những bất thường chưa từng có những tháng vừa qua.

Ông Nguyễn Văn Hưởng (thứ 2 từ phải sang) chia sẻ thông tin tại cuộc họp

“Riêng năm 2025, số lượng hình thái nhiệt đới đã lên tới 20 cơn bão và áp thấp nhiệt đới, cao hơn rất nhiều so với mức trung bình, cho thấy một năm mưa bão dị thường”- ông Hưởng cho hay.

Mưa lũ khốc liệt trong năm 2025 đã dẫn đến nước về các hồ thủy điện tăng cao, tại nhiều lưu vực sông, ghi nhận đỉnh lũ kỷ lục so với nhiều năm.

Đại diện Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cho biết: Cơ quan khí tượng thủy văn liên tục ghi nhận giá trị lịch sử lưu lượng nước về các hồ thủy điện và trên các lưu vực sông lớn như trên sông Gâm (Tuyên Quang), sông Chảy với lưu lượng hơn 4.000m3/s, sông Cả, các sông trên lưu vực sông Đà và gần đây nhất là trên sông Ba...

Do ảnh hưởng liên tiếp của các cơn bão từ đầu tháng 10/2025 đến nay khiến số lượng các hồ chứa xả điều tiết vẫn tiếp tục duy trì ở mức cao, đặc biệt thời điểm đầu tháng 11/2025, số lượng hồ xả tăng lên mức 82 - 91/122 hồ, với tổng công suất các hồ thủy điện xả tăng lên 15.940 - 17.040 MW (trên tổng số 19.600 MW thủy điện toàn hệ thống, chiếm 81-87%), trong đó có nhiều hồ lớn khu vực miền bắc đã phải liên tục mở cửa xả nhiều lần như Sơn La, Hòa Bình, Lai Châu (tổng công suất các hồ thủy điện dãy Sông Đà ~ 5.760 MW).

Toàn cảnh cuộc họp

Theo đại diện NSMO, công suất nguồn điện gió tăng cao khi bão ảnh hưởng vào đất liền, công suất khả phát lên tới ~ 3.400 - 4.000 MW, tăng 3-4 lần so với những ngày trước đó đồng thời có sự biến động công suất phụ tải rất lớn.

“Chênh lệch giữa phụ tải miền Bắc giữa thấp điểm và cao điểm tối lên tới 10.000 - 11.500 MW, đồng thời trong khung giờ cao điểm có thể tăng/giảm 2.500 - 2.800 MW trong vòng 30 - 40 phút”- ông Phạm Minh Đức - Phó Trưởng phòng Điều độ, NSMO cho hay.

Những yếu tố này đã dẫn đến tình trạng thừa nguồn đột biến trên toàn hệ thống, đặc biệt là thấp điểm đêm và trưa (khoảng tư 10h – 14h) khi nhu cầu sử dụng điện giảm thấp, hệ thống thừa công suất toàn quốc. NSMO đã buộc phải thực hiện điều chỉnh huy động tất cả các nguồn điện kể cả nguồn năng lượng tái tạo và thủy điện đang xả, nhưng vẫn phải đảm bảo các điều kiện kỹ thuật, ưu tiên huy động các nhà máy thủy điện đang xả.

Tuy nhiên theo ông Đức, tình trạng thừa nguồn diễn ra trong thời gian ngắn, cục bộ do các yếu tố xếp chồng, đồng thời phụ tải từ đầu năm 2025 đến nay chỉ tăng trung bình khoảng 4%, thấp hơn nhiều so với dự báo nhu cầu trước đó.

Đại diện NSMO nhấn mạnh: “Sự bất định rất lớn của thời tiết đã làm sai lệch đáng kể các mô hình dự báo truyền thống. Đây là nguyên nhân khách quan chính dẫn đến việc kế hoạch huy động và thực tế vận hành có sự chênh lệch, gây khó khăn cho cả đơn vị chịu trách nhiệm vận hành hệ thống điện là NSMO và các đơn vị phát điện. NSMO thấu hiểu và chia sẻ những khó khăn của các đơn vị phát điện khi phải thực hiện việc giảm huy động công suất, gây ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sản xuất kinh doanh của đơn vị”.

Cần sự chia sẻ, phối hợp nhịp nhàng, đồng bộ

Ông Đức khẳng định, với vai trò là đơn vị điều độ hệ thống điện quốc gia, NSMO luôn đặt mục tiêu vận hành hệ thống điện đảm bảo an toàn, ổn định và tin cậy cao nhất. Tất cả các nguồn điện đều được huy động theo đúng quy định, quy trình vận hành và bảo đảm nguyên tắc công bằng, minh bạch trên toàn hệ thống.

Tình hình thừa nguồn cục bộ được đánh giá sẽ diễn ra trong thời gian ngắn do ảnh hưởng của yếu tố thời tiết và nhu cầu phụ tải giảm trong một số thời điểm nhất định

Ngay từ đầu tháng 10/2025, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Công Thương tại các Công điện về chủ động ứng phó với bão số 11 (MATMO), bão số 12 (FENGSHEN) và bão số 13 (KALMAEGI), NSMO đã và đang tập trung vận hành an toàn hồ chứa, hạ du công trình thủy điện, huy động hợp lý các nguồn điện trong hệ thống điện quốc gia, bảo đảm cung cấp đủ điện và có dự phòng, kịp thời ứng phó với các tình huống bất thường do ảnh hưởng của bão.

NSMO cũng đã và đang phối hợp với các đơn vị phát điện, các đơn vị quản lý lưới điện để vận hành đảm bảo an toàn tuyệt đối cho hệ thống điện, an toàn công trình đập thủy điện cũng như tăng cường huy động tối đa có thể nguồn năng lượng tái tạo, thủy điện đang xả.

Các giải pháp có thể kể đến như: Phối hợp chặt chẽ với các đơn vị quản lý vận hành hồ chứa và các đơn vị liên quan đảm bảo an toàn công trình hồ chứa thủy điện; tính toán huy động hợp lý các tổ máy nhiệt điện than; khởi động/ngừng máy trong ngày đối với các tổ máy tuabin khí chu trình hỗn hợp đảm bảo đáp ứng công suất phụ tải cao điểm tối (tăng/giảm lên tới 2.500 - 2.800 MW trong vòng 30 - 40 phút) đồng thời nhường chỗ cho các nguồn điện như thủy điện, năng lượng tái tạo vào các thời điểm khác trong ngày; Tận dụng tối đa khả năng truyền tải trên các đường dây liên kết để giải tỏa công suất các nguồn điện.

Những biện pháp này đã và đang tiếp tục được triển khai tích cực để cải thiện tình hình, trên nguyên tắc thực hiện đúng quy định pháp luật hiện hành, công khai minh bạch thông tin, đảm bảo vận hành hệ thống an toàn, ổn định, an toàn hồ chứa thủy điện đồng thời ứng phó với bất ổn về thiên tai.

Hiện công tác điều độ được tuân thủ nghiêm các quy định đảm bảo vận hành an toàn hệ thống điện quốc gia, minh bạch và công bằng đối với các đơn vị phát điện

Tại buổi làm việc, các đơn vị phát điện và NSMO đã trao đổi thẳng thắn các vấn đề kỹ thuật trong quá trình phối hợp vận hành. Đại diện các đơn vị phát điện ghi nhận những nỗ lực của NSMO thời gian qua, đồng thời bày tỏ mong muốn tiếp tục phối hợp chắc chẽ giữa các đơn vị trong việc vận hành hệ thống điện, nhà máy điện, chia sẻ thông tin chi tiết, thường xuyên. Bên cạnh đó, các đơn vị cũng đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác phối hợp giữa các bên, đảm bảo huy động công suất của các nhà máy điện với tỷ lệ hợp lý trên cơ sở hướng đến mục tiêu chung cao nhất là vận hành hệ thống điện an toàn, ổn định, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Các bên thống nhất, trong một hệ thống điện có tỷ trọng năng lượng tái tạo cao và chịu tác động mạnh của biến đổi khí hậu, sự phối hợp và chia sẻ rủi ro, nhất là trong các giai đoạn ngắn hạn do các yếu tố thời tiết cực đoan là tất yếu.

Thu Hường