NSND Đặng Thái Sơn ngạc nhiên vì có gần 8 triệu clip mẹ mình chơi đàn được phát tán trên không gian mạng
Nghệ sĩ, Nhà giáo Nhân dân - Thái Thị Liên được biết đến là người mẹ của những nghệ sĩ lớn, người thầy của những người thầy. Gần 2 năm kể từ sau khi bà ra đi ở tuổi 106, gia đình bà quyết định phối hợp cùng Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam tổ chức buổi hòa nhạc đặc biệt 'Tiếng đàn còn mãi ngân vang' vào tối 28-12 tới để tưởng nhớ nữ nghệ sĩ tài ba gạo cội.
Nghệ sĩ, NGND Thái Thị Liên bên ba người con: Kiến trúc sư Trần Thanh Bình, NSND Trần Bạch Thu Hà và NSND Đặng Thái Sơn
Kiến trúc sư Trần Thanh Bình - người con trai cả của NGND Thái Thị Liên nhớ lại, cách đây 7 năm mẹ mình từng có buổi trình diễn trước khán giả trong dịp kỷ niệm tròn 100 tuổi. Đó cũng là lần cuối cùng bà có thể bước lên sân khấu lớn. Bức ảnh ghi lại khoảnh khắc bà bên cây đàn piano trong đêm nhạc này cũng được chọn làm poster cho chương trình hòa nhạc tưởng nhớ bà diễn ra vào tối 28-12 sắp tới.
Cũng theo kiến trúc sư Trần Thanh Bình, người em trai của ông là NSND Đặng Thái Sơn đang sửa soạn trở về từ nước ngoài để tham gia trình diễn trong chương trình. Từ xa, người em tài năng nhắn ông thống kê các clip mẹ mình chơi trong đêm nhạc được phát tán trên không gian mạng theo cách không chính thức và kết quả là có tới gần 8 triệu clip. Khi thông báo điều này với em trai, ông nhận được câu trả lời ngạc nhiên từ Đặng Thái Sơn rằng: "Đấy là con số theo dõi rất lớn với một nghệ sĩ nhạc cổ điển mà đến em cũng chưa có clip nào được nhiều người theo dõi đến thế đâu".
Chia sẻ về đêm hòa nhạc "Tiếng đàn con mãi ngân vang", kiến trúc sư Trần Thanh Bình kể, thật ra ý tưởng làm chương trình này đã được gia đình suy ngẫm và cân nhắc từ khi người mẹ đáng kính của mình qua đời cách đây gần 2 năm. Tuy nhiên thời điểm đó, mấy anh chị em trong nhà vẫn bảo nhau xem có khoảng thời gian nào phù hợp nhất - không quá gần, cũng không quá xa kể từ khi bà ra đi, đủ để mọi người lắng lại, bình tĩnh hơn, không bị quá xúc động khi nhắc lại những ký ức về bà. Cho tới gần đây gia đình đã thống nhất sẽ cùng với Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam tổ chức buổi hòa nhạc này vào dịp cuối năm 2024, sau khi có sự cân nhắc và sắp xếp lịch của một người rất quan trọng, không thể thiếu, đó là em trai ông - NSND Đặng Thái Sơn. NSND Đặng Thái Sơn không chỉ là người con út được NGND Thái Thị Liên hết mực yêu thương mà còn được biết đến là người học trò ưu tú và xuất sắc nhất của bà.
Kiến trúc sư Trần Thanh Bình - con trai cả của NGND Thái Thị Liên
Về tên gọi của chương trình, người con cả của NGND Thái Thị Liên cho biết, chủ đề xuyên suốt buổi hòa nhạc là muốn thể hiện một điều rằng tiếng đàn của bà còn mãi ngân vang. Ông bảo, mọi người vẫn nói vui với nhau rằng, nếu lập ra phả hệ của piano (như lời của một nhà báo quốc tế từng nói là "gia tộc piano" của Việt Nam) thì có lẽ sẽ có rất nhiều nhánh, không chỉ có những người trong gia tộc theo nghĩa đen, mà cả những người ngoài nhưng có mối quan hệ thân thiết, vô cùng tài năng và tên tuổi gắn bó với cây đàn piano. Như Tiến sĩ- nghệ sĩ piano Đào Trọng Tuyên - Trưởng khoa Piano, Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam - cũng là một nhánh trong phả hệ đó vì ông không những là học trò đời thứ 2 của bà và GS Trần Bạch Thu Hà, mà quãng thời gian khi ra nước ngoài tu nghiệp, anh cũng học cùng Đặng Thái Sơn ở Canada. Rồi còn rất nhiều thế hệ nghệ sĩ piano tài năng được giải thưởng danh giá khi thi quốc tế.
Khi được hỏi về sự xuất hiện của NSND Đặng Thái Sơn trong chương trình, kiến trúc sư Trần Thanh Bình chia sẻ, em trai mình sẽ đóng vai trò người kể chuyện bằng piano và sẽ tặng người mẹ - người thầy vĩ đại của mình những bản nhạc "không đề và bí mật". Dự kiến NSND Đặng Thái Sơn sẽ trình diễn khoảng 40 phút thời lượng của đêm nhạc.
"Sơn bảo em ấy sẽ chơi những bản nhạc mà mẹ thích nhất và có ý nghĩa với mẹ. Trước khi về nước, Sơn cũng nhắn tin cho tôi thông báo rằng: 'em lại có quà cho má đây!'. Em ấy kể người học trò của mình vừa đạt được giải Nhất một cuộc thi piano ở TP Boston, Mỹ." - kiến trúc sư Trần Thanh Bình hào hứng tiết lộ.
NSND Trần Bạch Thu Hà - con gái NGND Thái Thị Liên và NSND Quốc Hưng - Phó Giám đốc Phụ trách Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam
Chương trình hòa nhạc “Tiếng đàn còn mãi ngân vang” với sự tham gia của các giảng viên – nghệ sĩ khoa Piano Học viện Âm nhạc Việt Nam, đại diện cho các thế hệ giảng viên – học trò của Khoa. Từ những lứa học trò đầu tiên được học bà trực tiếp, nay đã ở tuổi 80 như: NGƯT Kim Dung và NSƯT Tuyết Minh, đến những thế hệ trẻ - giảng viên chủ chốt của Khoa hôm nay, những học trò của học trò như: TS Đào Trọng Tuyên - Trưởng Khoa Piano, PGS TS Nguyễn Huy Phương - Chủ tịch Hội đồng Học viện...Từ những học trò - con như GS NGND Trần Thu Hà đến cháu, chắt của bà như những tiếng đàn được ngân vang bất tận. Đặc biệt, phần II của chương trình là món quà đặc biệt của NSND Đặng Thái Sơn dành tặng cho mẹ với những bản nhạc ưa thích của bà.
NSND Quốc Hưng - Phó Giám đốc Phụ trách Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam cho biết, chương trình hòa nhạc "Tiếng đàn còn mãi ngân vang" là sự kiện đặc biệt của Học viện, là dịp để mọi người tưởng nhớ đến NGND Thái Thị Liên - một người bà, người cô, người thầy, một cây đại thụ trong nền âm nhạc Việt Nam.
NGND Thái Thị Liên và con trai út mà mọi người trong gia đình vẫn nói vui là "ngoại lệ" của bà - NSND Đặng Thái Sơn
Lúc còn sống, những năm tháng cuối đời, NGND Thái Thị Liên từng tâm sự, bà thấy mình là người mẹ rất hạnh phúc với tài sản duy nhất trong đời chính là mấy người con. Ngoài NSND Đặng Thái Sơn còn có con gái, một “cựu học trò” nổi tiếng nữa của bà: GS TS NGND Trần Thu Hà - nguyên Chủ nhiệm Khoa Piano, nguyên Giám đốc Học viện Âm nhạc, Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới; và kiến trúc sư Trần Thanh Bình, tuy không theo nghiệp âm nhạc, nhưng vẫn để lại dấu ấn của mình tại Học viện Âm nhạc với vai trò kiến trúc sư, tác giả thiết kế toàn bộ cơ ngơi mới và phòng hòa nhạc hiện đại.
Nghệ sĩ, NGND Thái Thị Liên là một trong 7 người tham gia thành lập Trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam), người thầy đứng đầu ngành Piano đầu tiên và lâu nhất của nhà trường. Bà sinh năm 1918 trong một gia đình trí thức danh giá ở Sài Gòn, cha là kỹ sư Thái Văn Lân - một trong những kỹ sư người Việt đầu tiên tốt nghiệp tại Pháp. Chị gái bà là Thái Thị Lang, nhà soạn nhạc - nghệ sĩ piano Việt Nam đầu tiên tốt nghiệp Nhạc viện Paris ở cả hai chuyên ngành biểu diễn và sáng tác. Anh trai bà là luật sư Thái Văn Lung, Đại biểu Quốc Hội khóa I, liệt sỹ hy sinh năm 1946 và tên ông được đặt cho một con đường giữa trung tâm TP.HCM.
Trong suốt hơn 20 năm gắn bó kể cả trong những năm tháng chiến tranh, khó khăn thiếu thốn nơi sơ tán, bà đã biên soạn chương trình, giáo trình, bồi dưỡng, huấn luyện những giảng viên đầu tiên, trực tiếp đào tạo nhiều thế hệ giảng viên, nghệ sỹ piano. Nhiều người trong số đó đã trở thành những nghệ sỹ, nhạc sỹ, nhà giáo nổi tiếng như: Nguyễn Hữu Tuấn, Hoàng My, Phương Chi, Tuyết Minh, Kim Dung, Trần Thu Hà và Đỗ Hồng Quân. Nổi bật nhất trong số đó là Đặng Thái Sơn, con trai út của bà, là người châu Á đầu tiên giành giải nhất cuộc thi Piano quốc tế Chopin.
Bên cạnh sự nghiệp đào tạo, bà đã có những hoạt động biểu diễn không ngừng nghỉ. Bà là người đầu tiên đã biểu diễn chương trình recital từ cuối những năm 50 ở Hà Nội, tham gia các chương trình hòa tấu với các chuyên gia từ Liên Xô cũ như Giáo sư Khódjaev (violon) và Fedoshénko (violoncelle) tại Nhà hát Lớn Hà Nội và Hải Phòng. Bà đã biểu diễn không chỉ trong các khán phòng lớn đầy ánh sáng, mà còn cả trong những đêm nhạc chỉ có ánh trăng trên sân kho hợp tác xã nơi sơ tán, như những đêm chuyên đề với các tác phẩm của Chopin hay đêm hòa tấu Trio Weber với các giáo sư Vũ Hướng (violoncelle) và Lê Bích (flute).
