NSƯT Lê Thiện U80: Từ cô bé văn công đến 'bà nội quốc dân' triệu người mê

Hơn 50 năm gắn bó với sân khấu cải lương

NSƯT Lê Thiện tên khai sinh là Tô Đặng Thị Thiện, sinh năm 1945 tại Bình Định. Bà được biết đến là một ca sĩ cải lương kiêm diễn viên quen mặt với nhiều khán giả qua màn ảnh nhỏ.

Duyên nghệ thuật đến với Lê Thiện từ khá sớm. Năm 11 tuổi, bà theo Đoàn văn công Nam Bộ đi diễn. Thông minh, sáng dạ và bộc lộ năng khiếu nên bà được tuyển vào Đoàn Tổng cục Chính trị. Trong những năm theo đoàn, bà học nhiều loại hình nghệ thuật từ hát, múa cho đến diễn xiếc. Lê Thiện ham học hỏi nên còn được tham gia khóa đào tạo diễn viên chung với các nghệ sĩ Minh Châu, Thanh Vy, Hà Quang Văn.

NSƯT Lê Thiện thời trẻ.

Góp mặt trong vở diễn Lá cờ tự do, Lê Thiện được NSND Dương Ngọc Thạch “chấm” và mời về Đoàn cải lương Nam Bộ. Nhờ vào khiếu thanh nhạc và lợi thế hình thể, bà được chọn đóng vai chính chỉ sau 1 năm học cải lương. Các vai diễn tiêu biểu như: Chim hạc trong vở Hạc chiều hay Thuyền Quyên trong vở Khuất Nguyên đã làm nên tên tuổi của bà.

Thời điểm đó, Lê Thiện còn tham gia cùng Đoàn văn công quân Giải Phóng biểu diễn ở nước ngoài. Trong những chuyến lưu diễn, bà phải học thuộc và trình bày một số ca khúc bằng ngôn ngữ của nước bạn. Lê Thiện là 1 trong 5 nghệ sĩ của Đoàn cải lương Việt Nam Dân chủ Cộng hòa kết hợp với Việt Kiều ở Pháp biểu diễn trong thời gian diễn ra Hội nghị Paris về Việt Nam.

Sau này, NSƯT Lê Thiện giữ chức Phó Giám đốc Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang, nơi bà tập hợp nhiều ngôi sao tài năng như Bạch Tuyết, Ngọc Giàu, Minh Vương, Lệ Thủy, Thanh Tuấn... Chia sẻ kỷ niệm về thời gian làm lãnh đạo tại nhà hát, nữ nghệ sĩ cho biết: “Cả cuộc đời tôi theo nghệ thuật, sân khấu với tôi là tình yêu. Thế mà bấy giờ phân công tôi làm lãnh đạo, tôi phải nhường nhịn hết, không được diễn bao nhiêu”.

Trong thời gian công tác tại Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang, kỷ niệm đáng nhớ nhất của Lê Thiện là vai Thần phi Nguyễn Thị Anh trong vở Rạng ngọc Côn Sơn. Do ít thoại và không tìm được diễn viên, bà đích thân nhận vai này. Tuy bị nghi ngờ bởi hiếm khi diễn xuất, chỉ sau vài phút trên sân khấu, bà đã gây ấn tượng mạnh với khán giả bằng thần thái và tràng cười xuất thần, chứng minh tài năng, dấu ấn của bản thân.

NSƯT Lê Thiện trong vở cải lương "Rạng ngọc Côn Sơn":

U80 vẫn miệt mài trên phim trường

Sau hơn 50 năm gắn bó với sân khấu cải lương, NSƯT Lê Thiện dần chuyển sang lĩnh vực nghệ thuật mới - điện ảnh và nhận được sự yêu thương của khán giả với hình tượng “Bà nội quốc dân”.

Nhắc về cơ duyên đến với điện ảnh, nữ nghệ sĩ chia sẻ một kỷ niệm vui. Khi từ chối casting vai bà nội trong Dù gió có thổi, cháu ngoại liền chê bà diễn hay làm biếng. Vì tự ái, bà đồng ý thử vai và vai diễn thành công ngoài mong đợi. Sau dự án này, NSƯT Lê Thiện tiếp tục đóng vai bà nội trong các bộ phim như: Cá rô, em yêu anh!, Vừa đi vừa khóc, Cô Thắm về làng và Dâu Tây đón Tết...

Vai diễn bà nội của Lê Thiện trong phim “Vừa đi vừa khóc”.

Ở tuổi hiện tại, sức khỏe của nữ nghệ sĩ không còn tốt như trước, nhưng niềm đam mê nghệ thuật vẫn cháy. “Bà nội quốc dân” cho biết vẫn nhận phim nếu lịch quay không quá dày và đảm bảo được sức khỏe. Đầu năm 2024, bà góp mặt trong tác phẩm Sáng đèn của đạo diễn Hoàng Tuấn Cường.

Nữ nghệ sĩ tâm sự về quá trình quay phim: “Để tham gia được tôi phải chuẩn bị sức khỏe dữ lắm. Có lẽ tôi chưa bao giờ chuẩn bị kỹ như thế. Tôi chỉ sợ quá trình quay nếu mình đổ bệnh sẽ ảnh hưởng đến tiến độ của cả đoàn”.

Không buồn khi trượt danh hiệu NSND

Dù đã cống hiến nhiều cho nghệ thuật song NSƯT Lê Thiện chưa được xét duyệt danh hiệu NSND.

Bà tâm sự: “Tôi trượt danh hiệu NSND, nhiều người hỏi có buồn không. Danh hiệu của Nhà nước là vinh dự, nhưng nếu không đủ tiêu chuẩn thì thôi. Quan trọng là mình sống trong lòng bạn bè và khán giả”.

Nữ nghệ sĩ luôn lạc quan và yêu nghề ở độ tuổi U80.

Hơn nửa đời cống hiến cho nghệ thuật, Lê Thiện luôn quan niệm rằng người nghệ sĩ có trách nhiệm làm đẹp cho cuộc đời và truyền lửa cho thế hệ sau. Với bà, tình yêu thương của khán giả là sự công nhận lớn nhất cho nỗ lực của mình.

Ảnh: Tư liệu - Video: YouTube

Xuân Ngọc