Nữ giáo sư rời cơ quan nghiên cứu của Mỹ, về nước gia nhập đại học top đầu

Giáo sư Tào Đình từng là quản lý nghiên cứu tại Microsoft Research Asia (MSRA) vừa chuyển sang công tác tại Viện Nghiên cứu Công nghiệp Trí tuệ nhân tạo (AIR) thuộc Đại học Thanh Hoa - trường xếp hạng số 1 châu Á và top 20 thế giới, theo South China Morning Post.

MSRA là trung tâm nghiên cứu lớn nhất của tập đoàn Microsoft ngoài nước Mỹ, do tỷ phú Bill Gates thành lập tại Bắc Kinh (Trung Quốc) từ năm 1998. MSRA nổi tiếng là cái nôi đào tạo nhiều chuyên gia AI và khoa học máy tính hàng đầu thế giới, đóng góp cho cả Trung Quốc lẫn cộng đồng khoa học quốc tế.

Giáo sư Tào Đình, từng là quản lý nghiên cứu tại Microsoft Research Asia (MSRA) vừa gia nhập Viện Nghiên cứu Công nghiệp Trí tuệ nhân tạo (AIR) thuộc Đại học Thanh Hoa. Ảnh: Website Đại học Thanh Hoa

MSRA thực hiện các nghiên cứu tiên tiến về trí tuệ nhân tạo, hệ thống máy tính, xử lý ngôn ngữ tự nhiên và nhận dạng hình ảnh. Khi thành lập MSRA, Bill Gates từng kỳ vọng tận dụng nguồn nhân tài dồi dào của Trung Quốc, biến nơi đây thành biểu tượng cho hợp tác khoa học công nghệ giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới. Trong suốt hơn hai thập kỷ, phòng thí nghiệm này đã đào tạo và thu hút nhiều thế hệ chuyên gia AI xuất sắc, đóng góp cho cả Microsoft lẫn ngành công nghệ toàn cầu.

Theo giới thiệu trên website của Đại học Thanh Hoa, giáo sư Tào Đình là một trong những chuyên gia hàng đầu thế giới về trí tuệ nhân tạo và hệ thống học máy. Bà nhận bằng tiến sĩ tại Đại học Quốc gia Australia dưới sự hướng dẫn của các giáo sư nổi tiếng Steve Blackburn và Kathryn McKinley, với nghiên cứu về thiết kế phần cứng - phần mềm tiết kiệm năng lượng.

Công trình của bà được giáo sư David Patterson - người đoạt giải Turing - giải thưởng danh giá nhất trong lĩnh vực khoa học máy tính (thường được ví như Nobel của ngành công nghệ) đánh giá cao và trích dẫn trong cuốn sách kinh điển “Computer Architecture: A Quantitative Approach” (Tạm dịch: “Kiến trúc máy tính: Phương pháp phân tích định lượng”).

Trong suốt sự nghiệp, Tào Đình đã công bố nhiều nghiên cứu trên các hội nghị quốc tế hàng đầu về hệ thống máy tính và trí tuệ nhân tạo. Các công trình của bà đóng góp trực tiếp vào việc triển khai các mô hình mạng neuron phức tạp trên điện thoại di động và máy tính cá nhân, được tích hợp vào các sản phẩm của cả tập đoàn Microsoft và Huawei, tiếp cận hàng triệu người dùng.

Microsoft Research Asia (MSRA) là biểu tượng hợp tác công nghệ Mỹ - Trung, nổi tiếng là “cái nôi” đào tạo nhiều chuyên gia AI và khoa học máy tính hàng đầu thế giới. Ảnh: Tech Asia

Việc giáo sư Tào Đình quay về AIR của Đại học Thanh Hoa diễn ra trong bối cảnh trung tâm nghiên cứu trí tuệ nhân tạo của Microsoft tại Bắc Kinh đang chịu nhiều sức ép từ các hạn chế của Mỹ đối với hợp tác AI với Trung Quốc, cùng sự trỗi dậy nhanh chóng của các công ty AI nội địa.

Những thách thức trên đã dẫn đến làn sóng rời bỏ MSRA, làm dấy lên nghi ngại về triển vọng lâu dài của trung tâm nghiên cứu vốn được thành lập từ năm 1998 và hiện là cơ sở lớn nhất của Microsoft bên ngoài nước Mỹ.

Những biến động địa chính trị gần đây đã làm thay đổi cục diện hợp tác khoa học. Các lệnh kiểm soát xuất khẩu và quy định nghiêm ngặt mới từ chính quyền Mỹ về chia sẻ công nghệ AI tiên tiến đã khiến các nhà nghiên cứu buộc phải lựa chọn: Hoặc gắn bó với doanh nghiệp Mỹ hoặc trở về các viện nghiên cứu trong nước.

Việc giáo sư Tào Đình rời cơ quan nghiên cứu của Microsoft được truyền thông quốc gia tỷ dân nhận định không chỉ là một sự kiện cá nhân mà còn phản ánh xu thế chung: Trung Quốc đang nỗ lực củng cố năng lực AI nội địa trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt với Mỹ.

Kể từ khi công bố “Kế hoạch phát triển AI thế hệ mới” năm 2017, Bắc Kinh đã đặt mục tiêu trở thành quốc gia dẫn đầu về trí tuệ nhân tạo vào năm 2030. Một trong những trụ cột quan trọng của kế hoạch này là thu hút, giữ chân và phát huy tối đa đội ngũ nhân tài từng trải nghiệm môi trường nghiên cứu tại các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới.

Viện AIR của Đại học Thanh Hoa, dưới sự điều hành của giáo sư Trương Á Dần - người từng gắn bó lâu năm với Microsoft, chính là một điển hình cho chiến lược này.

Việc nhiều nhà nghiên cứu dày dạn kinh nghiệm quay về làm việc tại các cơ sở trong nước đang tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển của ngành AI Trung Quốc, giúp quốc gia tỷ dân tập trung hơn vào việc xây dựng hệ sinh thái AI độc lập, dựa trên nguồn nhân lực được đào tạo và rèn luyện từ chính các phòng thí nghiệm quốc tế như MSRA.

Tử Huy