Nữ giúp việc trở thành 'bác sĩ tâm thần' suốt 20 năm nhờ bằng giả tự chế tại nhà

Giấc mơ bác sĩ bị đứt gánh – và khởi đầu của một siêu lừa đảo

Zholia Alemi, sinh ra tại Iran và lớn lên ở New Zealand, là một cái tên hiện đang khiến báo chí Anh đặc biệt quan tâm. Năm 1992, Alemi hoàn thành bằng cử nhân Sinh học Con người, sau đó đăng ký học tiếp ngành Y khoa và Phẫu thuật. Tuy nhiên, bà chỉ học hết năm đầu tiên rồi bị buộc thôi học vì liên tục trượt môn.

Tháng 4/1995, Alemi chuyển đến Anh, bắt đầu làm việc như một người giúp việc gia đình. Nhưng thay vì từ bỏ giấc mơ khoác áo blouse trắng, bà chọn một con đường khác: giả mạo giấy tờ y khoa và tận dụng một lỗ hổng pháp lý để hiện thực hóa tham vọng của mình – một cách sai trái nhưng vô cùng táo tợn.

Lợi dụng lỗ hổng luật pháp, “bác sĩ” từ giấy vụn ra đời

Vào thập niên 1990, luật pháp Anh cho phép các bác sĩ đến từ các nước thuộc Khối Thịnh vượng chung có thể hành nghề tại Anh mà không cần phải vượt qua kỳ kiểm tra chuyên môn bắt buộc (PLAB). Đây chính là kẽ hở mà Alemi tận dụng.

Bà tự tạo một tấm bằng tốt nghiệp y khoa giả tại nhà, kèm theo một thư xác nhận giả mạo từ “Đại học Auckland” rồi gửi tới Hội đồng Y khoa Anh (GMC). Trong thư này, từ “verify” còn bị viết sai thành “varify”, nhưng không một ai phát hiện ra. Từ đó, Alemi chính thức được cấp quyền hành nghề bác sĩ – mà không phải trải qua bất kỳ kiểm tra nào.

Từ năm 1998 đến 2017, Alemi liên tục đảm nhiệm vai trò bác sĩ tâm thần tại nhiều bệnh viện và trung tâm y tế trên khắp nước Anh, xứ Wales và Scotland. Bà ta thường xuyên xin việc thông qua các công ty tuyển dụng và cung ứng nhân lực, làm việc trực tiếp với các bệnh nhân tâm thần – những người dễ bị tổn thương và cần được chăm sóc y tế đặc biệt.

Zholia Alemi trở thành bác sĩ tâm thần nhờ bằng cấp giả tự chế tại nhà. Ảnh: The Sunday Post

20 năm lừa đảo trót lọt và một vụ di chúc vạch trần tất cả

Trong suốt hai thập kỷ, Alemi đã qua mặt hệ thống kiểm tra lỏng lẻo để điều trị cho hàng trăm bệnh nhân, dù chưa bao giờ có bằng cấp chuyên môn đúng nghĩa. Chỉ đến năm 2018, toàn bộ vụ việc mới bị vạch trần, và một cách tình cờ.

Alemi bị phát hiện giả mạo di chúc của một cụ bà 84 tuổi nhằm chiếm đoạt căn nhà trị giá 300.000 bảng Anh (khoảng 10 tỷ đồng). Khi điều tra kỹ hơn, cơ quan công tố Anh lần ra chuỗi giấy tờ giả mạo kéo dài hơn 20 năm, dẫn đến một cuộc điều tra hình sự quy mô lớn.

Theo công tố viên, tổng số tiền Alemi nhận được nhờ hành vi lừa đảo này ước tính từ 1 đến 1,3 triệu bảng Anh (khoảng 35–45 tỷ đồng), bao gồm cả lương, phúc lợi và quyền lợi về hưu.

Bản án nghiêm khắc và lời cảnh tỉnh cho cả ngành y

Tháng 2/2023, Tòa án Manchester tuyên Alemi phạm 13 tội danh gian lận, 3 tội danh trục lợi bằng lừa đảo, 2 tội giả mạo và 2 tội sử dụng tài liệu giả. Bà bị kết án 7 năm tù giam, và mức án có thể tăng thêm nếu các hành vi khác tiếp tục được làm rõ.

Thẩm phán Hilary Manley gọi đây là “một vụ lừa đảo có chủ đích, gian trá và nguy hiểm kéo dài suốt nhiều năm”, đồng thời thẳng thắn chất vấn vì sao một người không có trình độ lại có thể làm việc hợp pháp trong hệ thống y tế lâu đến vậy.

Cảnh sát cấp cao điều tra vụ việc, ông Matt Scott, đánh giá: “Đây là một vụ án hết sức bất thường. Alemi đã có thể gian lận để đảm nhận một vai trò y tế quan trọng, chăm sóc cho hàng trăm bệnh nhân – trong khi chưa bao giờ sở hữu những kiến thức y khoa căn bản nhất.”

Sau vụ việc, Hội đồng Y khoa Anh (GMC) đã công khai xin lỗi vì những kiểm tra sơ sài, đồng thời cam kết rà soát lại toàn bộ quy trình cấp phép. Các cơ quan pháp luật Anh cũng đang xúc tiến thủ tục tịch thu tài sản bất chính mà Alemi có được trong 20 năm giả mạo.

Vụ việc của Zholia Alemi không chỉ là một vụ lừa đảo cá nhân – nó còn là lời cảnh báo mạnh mẽ về những lỗ hổng nghiêm trọng trong quy trình xét duyệt nhân sự của ngành y, vốn là nơi không thể chấp nhận bất kỳ sai sót nào. Trong một thế giới mà bệnh nhân trao trọn niềm tin cho những người mặc áo blouse trắng, sự cảnh giác và giám sát cần phải luôn được đặt lên hàng đầu.

Lê Vân (Nguồn: The Guardian)