Nức tiếng bánh đúc Kẻ Đanh

Bánh đúc Kẻ Đanh là món ăn phổ biến của địa phương từ những năm 60 của thế kỷ trước và làng Đinh Xá có truyền thống làm bánh đúc lâu đời

Vị ký ức mang tên “Kẻ Đanh”

Bánh đúc Kẻ Đanh gắn liền với hình ảnh những người dân làng Đinh Xá, xã Nguyệt Đức tảo tần mang đi bán khắp các chợ. Có lẽ, chính hương vị đặc trưng - thơm nồng nhẹ, vừa bùi, vừa béo ngậy cùng màu vàng ánh tự nhiên - đã khiến món bánh đúc nơi đây “ăn một miếng mà nhớ cả đời”.

Tên gọi “Bánh đúc Kẻ Đanh” cũng từ đó mà hình thành, đi vào câu ca xưa: “Bánh đúc Kẻ Đanh, rau hành Kẻ Mỏ” (Kẻ Đanh là tên cổ của làng Đinh Xá, còn Kẻ Mỏ nay là xã Yên Lạc). Theo bà Nguyễn Thị Hồng Phương, chủ thể sản phẩm OCOP, bánh đúc là món ăn phổ biến của địa phương từ những năm 60 của thế kỷ trước và làng Đinh Xá có truyền thống làm bánh đúc lâu đời.

Miếng bánh đúc Kẻ Đanh mềm mịn, có độ giòn, dẻo và bùi béo của lạc, thơm của vừng

Thành phẩm bánh đúc Kẻ Đanh có màu trắng sữa pha chút vàng nhạt tự nhiên, điểm xuyết những hạt lạc và lớp vừng rang thơm lừng. Miếng bánh mềm mịn, có độ giòn, dẻo và bùi béo của lạc, thơm của vừng. Đặc biệt, bánh có vị thanh mát, khi chấm cùng tương bần tạo nên vị đậm đà khó quên. Người dân địa phương còn ăn kèm bánh đúc với canh cua hay nước riêu, tạo nên một món ăn dân dã nhưng vô cùng hấp dẫn. Với những người con Đinh Xá xa quê, bất chợt nghe tiếng rao bánh đúc sẽ chẳng khỏi nao lòng, nhớ về hương vị tuổi thơ.

Công phu để giữ trọn hương vị truyền thống

Để có được những mẻ bánh đúc chuẩn vị Kẻ Đanh, người làm bánh phải tuân thủ một quy trình chế biến vô cùng tỉ mỉ và kỹ lưỡng.

Nguyên liệu là yếu tố then chốt, được lựa chọn cẩn thận như: Gạo phải là loại gạo Q5 (gạo chất lượng cao của địa phương). Gạo được ngâm trong nước vôi trong từ 6 - 8 tiếng. Sau khi ngâm, gạo chuyển từ màu trắng sang màu vàng nhạt; gạo ngâm xong được đãi nhiều lần dưới vòi nước sạch cho phai hết mùi vôi rồi đem đi nghiền. Người thợ phải cẩn thận điều chỉnh lượng nước để bột có độ sánh mịn vừa phải.

Linh hồn món ăn không thể thiếu loại lạc ré rang vàng, giòn rụm và vừng làm lớp phủ. Các nguyên liệu nông sản này đều được thu mua từ chính địa phương.

Nồi bột được nấu âm ỉ, khuấy đều tay trong hơn một tiếng đồng hồ

Chế biến là công đoạn vất vả nhất. Theo bà Phương, bánh đúc phải được nấu bằng bếp lửa mới ngon. Nồi bột được nấu âm ỉ, khuấy đều tay trong hơn một tiếng đồng hồ. Ban đầu khuấy nhẹ nhàng, nhưng càng về sau, bột càng sánh đặc, công việc càng trở nên khó khăn, đòi hỏi người làm phải có sức khỏe dẻo dai. Khi bột chín tới, lạc rang (đã làm sạch vỏ) được cho vào khuấy đều. Sau đó, người làm bánh dùng rơm đốt xung quanh nồi để ủ bột chín kỹ, ráo nồi rồi mới bắc ra.

Bột bánh đúc sánh, dẻo, thơm phức được đổ ra khuôn đã lót lá chuối, dàn đều và rắc vừng lên bề mặt. Sau khi nguội hẳn (khoảng 2-3 tiếng), bánh được cắt thành từng phên nhỏ, chia miếng vừa ăn và đóng hộp, có bao bì, nhãn mác và tem truy xuất nguồn gốc. Bí quyết trong quy trình làm bánh đúc phụ thuộc vào việc điều hòa lượng nước, tỉ lệ gia vị trong nguyên liệu.

Khẳng định thương hiệu trên thị trường

Việc chú trọng đầu tư máy móc, lựa chọn nguồn nguyên liệu nông sản chất lượng từ chính địa phương đã giúp sản phẩm bánh đúc của gia đình bà Nguyễn Thị Hồng Phương được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao.

Bà Phương chia sẻ, do luôn giữ được hương vị truyền thống đặc trưng, bánh đúc Kẻ Đanh rất được ưa chuộng, đặc biệt là khách ở Hà Nội, Thái Nguyên thường xuyên đặt hàng làm quà biếu, tặng. “Hầu hết gia đình tôi làm theo đơn đặt hàng, ít bán đại trà”, bà Phương cho biết.

Bà Nguyễn Thị Hồng Phương dùng rơm đốt xung quanh nồi để ủ bột chín kỹ, ráo nồi rồi mới bắc ra

Trước tiềm năng lớn của sản phẩm, chính quyền địa phương cũng tích cực vào cuộc để phát triển thương hiệu. Ông Nguyễn Lê Huy, Chủ tịch UBND xã Nguyệt Đức cho biết: "Để nâng tầm thương hiệu bánh đúc Kẻ Đanh, chính quyền địa phương quan tâm tuyên truyền, quảng bá trên các phương tiện thông tin, hỗ trợ về tem mã, kinh phí để các hộ dân làm lại khu chế biến sản phẩm; quảng bá tại các hội chợ thương mại...".

Với người dân xã Nguyệt Đức, bánh đúc không chỉ là đặc sản của địa phương, có tiềm năng xây dựng thành sản phẩm OCOP, mà còn là món ăn gắn với truyền thống văn hóa của người dân nơi đây, góp phần nâng cao đời sống và khẳng định giá trị ẩm thực đặc sắc của vùng quê Phú Thọ.

Ngọc Thắng