Nuôi dạy con thời 4.0

Công nghệ là xu thế tất yếu. Do đó, các bậc phụ huynh cần lựa chọn phương thức đồng hành cùng con trong thế giới số.

Ngày nay, việc nuôi dạy con cái không chỉ là chuyện chăm lo bữa ăn, giấc ngủ hay rèn đạo đức, mà còn bao gồm cả việc định hướng con trẻ sống trong môi trường số hóa - nơi kết nối giữa người với người, giữa người với máy móc. Trong bối cảnh đó, vấn đề đặt ra là công nghệ có thể giúp cha mẹ và con cái kết nối gần hơn hay tạo ra sự rời rạc vô hình giữa các thành viên trong gia đình.

Công nghệ đã mở ra cơ hội kết nối chưa từng có trong lịch sử. Điển hình, như: Người mẹ bận rộn việc nội trợ vẫn có thể dùng ứng dụng theo dõi sức khỏe để biết con mình ngủ đủ giấc hay chưa, có vận động hợp lý hay không; từ các trang web, học liệu mở của Bộ Giáo dục và Đào tạo giúp cha mẹ có thêm nguồn tham khảo, đồng hành cùng con trong hành trình tiếp thu tri thức. Song song đó, trên Youtube Kids còn có rất nhiều bài học trực tuyến, khóa học kỹ năng, video giáo dục hay các ứng dụng học ngôn ngữ như Duolingo đã trở thành công cụ bổ trợ hữu hiệu cho quá trình học tập của trẻ em.

Không thể phủ nhận nếu sử dụng công nghệ đúng cách sẽ hỗ trợ việc nuôi dạy con cái dễ dàng, hiệu quả hơn. Tuy nhiên, sự phát triển công nghệ hiện nay đã tạo nên cảnh tượng quen thuộc trong nhiều gia đình hiện đại là cả cha mẹ và con cái ngồi cùng bàn ăn nhưng mỗi người cầm một thiết bị, như: Điện thoại, laptop hoặc ipad và mắt chỉ chú tâm vào màn hình, bữa cơm không còn tiếng cười, sự trao đổi sẻ chia được thay bằng tiếng lướt điện thoại và những cái gật đầu hờ hững.

Một số kết quả khảo sát cho thấy, trẻ em từ 6 - 12 tuổi dành trung bình hơn 4 giờ/ngày trước màn hình, chưa tính thời gian học online. Trong khi đó, thời gian tương tác trực tiếp với cha mẹ chưa đầy 30 phút mỗi ngày. Nhiều đứa trẻ nói rằng cha mẹ “luôn bận”, “chỉ nhắn tin chứ ít nói chuyện”. Có không ít trường hợp trẻ nghiện game, trầm cảm, thậm chí rối loạn hành vi do thiếu sự kết nối thật sự trong gia đình và lạm dụng công nghệ một cách thiếu kiểm soát.

Chị Lâm Thị Trúc (ngụ TP. Long Xuyên) chia sẻ: “Nhiều phụ huynh nghĩ rằng việc trang bị cho con thiết bị hiện đại, học hành qua mạng, tham gia các lớp học trực tuyến là đủ thể hiện sự quan tâm. Nhưng công nghệ không thể thay thế tình yêu thương, sự hiện diện và lắng nghe của người thân, nhất là cha mẹ. Một đứa trẻ cần nhất không phải là 1 chiếc ipad hay điện thoại thông minh, mà là cái ôm ấm áp của cha mẹ khi buồn, ánh mắt cảm thông khi vấp ngã, lời động viên lúc nản lòng. Khi công nghệ trở thành “người giữ trẻ” hay “người bạn trò chuyện” thay cha mẹ, đó là lúc sự kết nối giữa cha mẹ và con cái nhường chỗ cho sự rời rạc trong mối quan hệ gia đình”.

Công nghệ là xu thế tất yếu, nên việc tiếp cận công nghệ của trẻ nhỏ là không thể tránh khỏi. Do đó, các bậc phụ huynh cần lựa chọn phương thức đồng hành cùng con trong thế giới số. Điều quan trọng không phải là tách rời công nghệ khỏi đời sống gia đình, mà là tạo ra những khoảng lặng, những thời gian không công nghệ để cha mẹ, con cái thật sự kết nối bằng cảm xúc, bằng sự hiện diện trọn vẹn. Nhiều chuyên gia khuyên rằng, mỗi gia đình nên thiết lập “giờ không màn hình” có thể là trong bữa ăn, một buổi tối cuối tuần, hay những chuyến đi tham quan để kết nối với nhau. Đặc biệt, cha mẹ cần làm chủ công nghệ thay vì bị cuốn theo, khi sự hiện diện thật sự được đặt lên trên những tương tác ảo, khi cảm xúc và sự sẻ chia trở thành cầu nối thì công nghệ trở thành người bạn đồng hành gắn kết cha mẹ với con cái thay vì kẻ chia rẽ, rời rạc. Đồng thời, cho các con nhận biết được những giá trị xung quanh trong đời sống sinh hoạt hàng ngày, nhận định đúng sai; hướng dẫn, trang bị cho trẻ những kỹ năng ứng phó với những tác động tiêu cực từ môi trường mạng, giúp trẻ có lớp “màng lọc” chống lại những tác hại trực tuyến và trực tiếp.

MỸ LINH