Nuôi dưỡng sức sáng tạo của thanh, thiếu niên, nhi đồng

Nghiên cứu khoa học kỹ thuật đóng vai trò quan trọng trong phát triển năng lực sáng tạo của học sinh, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. Ngành giáo dục và đào tạo luôn quan tâm, hỗ trợ tích cực trong công tác nghiên cứu, sáng tạo của học sinh, đặc biệt phối hợp tổ chức Cuộc thi Sáng tạo thanh, thiếu niên, nhi đồng hằng năm. Qua 12 năm tổ chức, cuộc thi trở thành phong trào thường xuyên và ngày càng lan tỏa sâu rộng, số lượng học sinh tham gia năm sau cao hơn năm trước.

Cuộc thi năm 2023 được phát động từ tháng 11/2022 với 226 mô hình sản phẩm của 402 học sinh đến từ 10 huyện, Thành phố tham dự; nhiều sản phẩm mang tính mới lạ, độc đáo thể hiện sự sáng tạo của học sinh thuộc 5 lĩnh vực: đồ dùng dành cho học tập, phần mềm tin học, sản phẩm thân thiện với môi trường, các dụng cụ sinh hoạt gia đình và đồ chơi trẻ em, giải pháp kỹ thuật ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế. Đặc biệt, chất lượng các mô hình, sản phẩm dự thi cao hơn những năm trước, trong đó có nhiều sản phẩm có tính ứng dụng cao vào cuộc sống hằng ngày.

Em Tô Mai Phương, lớp 11A7, Trường THPT Thành phố là tác giả của mô hình sản phẩm “Tận dụng vật liệu phế thải chế tạo máy nghiền - trộn rác hữu cơ bán tự động” cho biết: Trong quá trình nghiên cứu, em thấy lượng rác thải ở mỗi gia đình rất lớn, thời gian phân hủy lâu do một số rác thải kích thước lớn mà hố rác chứa còn hạn chế nên em nghĩ đến việc làm cho rác nhỏ đi để quá trình phân hủy diễn ra nhanh hơn. Để thuận tiện cho việc sử dụng nguồn điện dân dụng em sẽ dùng nguồn điện 220V không phải dùng thêm bộ chuyển đổi nguồn điện. Em tận dụng vật liệu phế thải còn xử lý cho mục đích khác để chế tạo máy nghiền rác hữu cơ bán tự động; trộn chế phẩm sinh học EMZEO cùng rỉ đường trong quá trình nghiền rác hữu cơ. Thùng sơn, bình nước cũ, thanh sắt, những mô tơ cũ ở chiếc máy giặt... được em sáng tạo thành sản phẩm có giá trị cao phục vụ sản xuất nông nghiệp.

Em Tô Mai Phương, học sinh lớp 11A7, Trường THPT Thành phố và cô giáo Tống Thị Hoài nhận giải khuyến khích Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc lần thứ 19 năm 2023.

Cô giáo Tống Thị Hoài, giáo viên Tin học, Trường THPT Thành phố cho biết: Và thật vinh dự khi sản phẩm của em Tô Mai Phương đạt giải nhất cuộc thi cấp tỉnh lần thứ 12 năm 2023 và giải khuyến khích Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc lần thứ 19 năm 2023.

Mô hình sản phẩm “SAGEO - Ứng dụng đa nền tảng hỗ trợ cải thiện hành vi người dùng, góp phần quảng bá, phát triển bền vững hình ảnh Công viên địa chất Toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng” của nhóm tác giả: Hoàng Bảo Ngọc, Trường THPT Chuyên và Hoàng Bảo Long, Trường THCS Hợp Giang (Thành phố) đạt giải nhất lĩnh vực phần mềm tin học. Với ý tưởng để tuyên truyền nâng cao ý thức bảo vệ các hệ sinh thái trong quần thể Công viên địa chất Toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng cũng như truyền thông để phát triển hình ảnh Công viên địa chất Toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng tới bạn bè trong và ngoài nước. Mô hình là ứng dụng được thiết kế theo hướng tiếp cận hoàn toàn mới giúp thế hệ trẻ xây dựng ý thức bảo vệ môi trường, trách nhiệm công dân, ý thức bảo tồn và phát huy các giá trị di sản trong quần thể Công viên địa chất Toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng. Đặc biệt, mô hình sản phẩm có thể sử dụng trên mọi thiết bị có trình duyệt web và có kết nối Internet như thiết bị di động, máy tính với giao diện và nội dung thuần Việt, thân thiện, dễ sử dụng, dễ nắm bắt.

Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng ngày càng khẳng định vị trí của một sân chơi bổ ích, trí tuệ và khoa học cho thanh, thiếu niên, nhi đồng tỉnh. Năm 2023, cuộc thi thu hút đông đảo học sinh tham gia, từ cấp trường, cấp huyện, cấp tỉnh. Căn cứ vào tính sáng tạo, chất lượng cũng như khả năng ứng dụng vào thực tế của các mô hình, Ban Tổ chức đánh giá, xếp loại và trao giải cho 70 mô hình sản phẩm (2 giải nhất, 4 giải nhì, 17 giải ba, 47 giải khuyến khích); lựa chọn 6 mô hình sản phẩm đạt giải cao tại tỉnh tham dự Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc lần thứ 19 năm 2023.

Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh, Trưởng Ban Tổ chức cuộc thi Hoàng Thị Bình cho biết: Để có được kết quả, cấp ủy, chính quyền, đoàn thể địa phương quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tạo điều kiện cho các hoạt động của cuộc thi lần thứ 12 năm 2023 có sức lan tỏa, đạt hiệu quả cao. Sở Giáo dục và Đào tạo triển khai, hướng dẫn Phòng Giáo dục và Đào tạo các huyện phối hợp các cấp bộ Đoàn các huyện, Thành phố triển khai, hướng dẫn các trường học tổ chức cuộc thi đem lại hiệu quả thiết thực nhất. Các thầy giáo, cô giáo nhiệt tình động viên, tạo điều kiện, hướng dẫn học sinh tham gia cuộc thi. Có 10/10 huyện, Thành phố và 4 trường trực thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo quản lý trên địa bàn Thành phố, Trường Trung cấp Nghề có mô hình sản phẩm tham gia dự thi và đạt giải.

Qua cuộc thi, động viên, tôn vinh kịp thời các em ham học hỏi, ham sáng tạo, thực sự là sân chơi bổ ích, nơi ươm mầm tài năng trẻ cho các nhà khoa học kỹ thuật tương lai. Tạo điều kiện, môi trường cho thanh, thiếu niên, nhi đồng phát huy năng lực sáng tạo, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương và đào tạo nguồn nhân lực trẻ có chất lượng cao.

Vũ Tiệp