Ở ngôi làng 'ít đất, nhiều hoa'

Lan là loại cây cần ít đất gieo trồng nhưng lại cho giá trị kinh tế cao.

Ông Trương Văn Tuấn, Trưởng xóm Trung Thần, cho biết: Cây hoa lan được trồng tại địa phương từ năm 1998, do một số cá nhân sưu tầm giống hoa lan mọc ở trên núi đem về trồng tại vườn nhà. Lúc đó, người dân Trung Thần trồng lan chỉ như thú vui tao nhã, với mục đích làm đẹp cảnh quan. Sau một thời gian, nhận thấy cây hoa lan được giá, nên từ năm 2002 trở lại đây, nhiều hộ dân trong xóm đã học hỏi, đầu tư mở rộng quy mô trồng lan.

Cuối năm 2022, xóm Trung Thần đã được UBND tỉnh công nhận là làng nghề hoa lan, với 110/181 hộ dân làm nghề, tạo việc làm cho gần 300 lao động, với thu nhập bình quân 5,5-6 triệu đồng/người/tháng.

Anh Trương Văn Quang, một hộ trồng lan trong xóm, chia sẻ: Tôi đã đầu tư gần 100 triệu đồng lắp đặt giàn khung 3 tầng treo giò lan và hệ thống phun tưới tiết kiệm. Hiện, trong hơn 100m2 diện tích sân vườn, nhà tôi có hàng trăm giò lan các loại, chủ yếu là lan rừng. Hàng tháng, thương lái ở Hà Nội và các tỉnh Vĩnh Phúc, Nam Định… vẫn đều đặn về tận vườn xem và mua hàng. Trung bình mỗi tháng, gia đình tôi thu lãi 10-20 triệu đồng từ bán hoa lan…

Còn anh Diệp Minh Tuấn chia sẻ kinh nghiệm chăm sóc gần 3.000 giò lan: Trồng và chăm sóc cây hoa lan không khó, không tốn nhiều công sức nhưng cần sự tỉ mỉ, chú ý đến các yếu tố độ ẩm, ánh sáng, đảm bảo không gian thông thoáng. Trồng lan theo hướng chuyên nghiệp cũng cần người làm nghề tìm tòi, thử nghiệm để phát hiện ra các giá thể mới phù hợp với từng loại lan, ví như các loại lan Phi Điệp, Long Tu, Ý Ngọc thì sử dụng mùn dừa, trấu, vỏ thông, gỗ; còn lan Đai Châu thì cần ghép chậu để bảo vệ bộ rễ... Để nâng cao tay nghề, người trồng Lan trong xóm thường xuyên chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau.

Tìm hiểu thêm chúng tôi được biết, hoa lan ở xóm Trung Thần đa dạng chủng loại gồm: Chồn, Quế Thủy Tiên, Sơn Thủy Tiên, Phi Điệp, Kiếm … Đặc biệt, nhiều loại lan rừng quý hiếm, đang có nguy cơ tuyệt chủng như Lan Hài, Hoàng Lan, Dã Hạc… được người dân làng nghề nhân giống thành công. Giá của mỗi giò hoa lan tùy thuộc vào chủng loại và hình dáng, dao động từ vài trăm nghìn đến đến cả chục triệu đồng, thậm chí cao hơn.

Do mang những nét đặc thù của loại cây trồng không đất nên đa số các loài lan sống phụ sinh, chỉ xem giá thể là vật để gá đỡ và giữ ẩm cho bộ rễ. Vì vậy, trong tổng 140ha diện tích đất tự nhiên của xóm Trung Thân, diện tích trồng hoa lan chỉ chiếm 1,5ha. Nhưng thu nhập từ nghề trồng hoa lan lại rất đáng kể. Năm 2022, tổng thu nhập của xóm Trung Thần đạt trên 27 tỷ đồng. Các gia đình làm nghề trồng hoa lan không có hộ nào thuộc diện nghèo, cận nghèo.

Để Làng nghề hoa lan xóm Trung Thần tiếp tục phát triển, Trưởng xóm Trương Văn Tuấn cho biết: Chúng tôi sẽ vận động bà con thành lập tổ hợp tác, HTX trồng, chăm sóc hoa lan để tạo môi trường chuyên nghiệp cho các hộ dân làm nghề. Bên cạnh đó, xóm cũng đề xuất ngành chức năng có thêm các chương trình hỗ trợ kinh phí xây dựng cơ sở vật chất, cơ sở nuôi cấy mô lai tạo giống lan; tập huấn kiến thức nâng cao tay nghề cho bà con. Đồng thời, tăng cường các chương trình quảng bá, xúc tiến thương mại nhằm xây dựng, quảng bá thương hiệu hoa lan của làng nghề...