Ốc suối Phù Yên

Người dân bán ốc suối tại khu vực dốc Ba Khổ, bản Đông, xã Tường Phù (Phù Yên).

Ốc suối mùa nào cũng có, chúng thường bám vào các phiến đá hoặc các cành, lá cây dưới nước, nơi nước tĩnh, mát mẻ. Ốc suối ở Phù Yên sạch, ít tanh. Theo kinh nghiệm của người dân nơi đây, ở những vùng có khí hậu mát mẻ, nước ở các dòng suối sạch, trong như xã Tân Lang, Mường Thải, Tường Phù, Mường Do... có nhiều ốc suối. Vào buổi tối, loài ốc này thường bò ra kiếm ăn, đây là lúc dễ bắt ốc nhất, nên người dân thường chọn thời điểm này để soi đèn tìm bắt ốc. Thông thường, giống ốc này sống theo đàn, nên tìm lật phiến đá hoặc lớp lá cây là có thể dễ dàng bắt được số lượng nhiều. Những con ốc suối có vỏ màu xanh rêu hoặc xám đen, thân thuôn dài đặc trưng, được bán với giá từ 30 - 40 nghìn đồng/kg. Ốc suối chỉ sống ở vùng suối đá, nước sạch, ít bùn đất.

Một trong những người thường bắt và bán ốc suối nhiều năm nay ở khu vực dốc Ba Khổ, bà Đinh Thị Nhi, bản Đông, xã Tường Phù, cho biết: Gia đình tôi có 3 người thường xuyên bắt ốc ở khu vực suối Tấc để bán. Khoảng thời gian này, thời tiết oi bức nên ốc xuất hiện ít, một buổi tối, 3 người chỉ bắt được khoảng 5 - 6 kg. Nhưng từ tháng 9 năm trước đến tháng 3 năm sau, thời tiết mát mẻ, ốc xuất hiện nhiều, mỗi tối có thể bắt được từ 10 - 20 kg. Chúng tôi chỉ chọn bắt những con to để bán, còn những con nhỏ, con ốc có thể sắp sinh sản, chúng tôi để lại, tránh việc chúng bị tiệt chủng.

Còn bà Lò Thị Siêu, bản Đông, xã Tường Phù cho biết: Ốc suối ở đây ngày càng được người tiêu dùng ưa chuộng, mỗi ngày tôi thu mua từ 40 - 50 kg ốc suối của bà con các xã, cung cấp cho các quán ăn trong huyện và huyện Bắc Yên, thành phố Sơn La, các tỉnh Hà Nội, Hưng Yên...

Ốc suối có thể chế biến thành nhiều món, nhưng ưa chuộng hơn cả là ốc suối xào sả ớt. Để chế biến ốc suối xào sả ớt, cần sơ chế, chặt bỏ phần đầu nhọn của ốc rồi rửa qua để lọc hết những phần sạn của vỏ ốc trong quá trình chặt. Sau khi chảo nóng, cho ít dầu ăn rồi đổ ốc vào đảo đều khoảng 5 phút, cho sả, ớt thái nhỏ, cho nước và thả vài lát gừng, nêm gia vị để ốc ngon và có mùi thơm đặc trưng, để giảm bớt mùi tanh cho thêm chút rượu trắng, sau đó đậy vung đợi sôi một lúc là có thể thưởng thức. Ốc suối có vị ngọt, thịt giòn, hòa cùng hương vị thơm ngon của sả, ớt, gia vị, ăn một lần sẽ nhớ mãi.

Ốc suối là một món ăn dân dã, đơn giản, mang hương vị riêng của vùng quê Phù Hoa giàu bản sắc văn hóa dân tộc.

Trường Sơn