Ðổi mới sáng tạo: Nền tảng của sự phát triển

Cà Mau là một trong những vùng kinh tế nông nghiệp trọng điểm của đồng bằng sông Cửu Long, với đặc điểm tự nhiên là đa dạng các vùng sinh thái, từ đó các loại hình sản xuất cũng vô cùng phong phú. Trong đó, nổi bật nhất là nuôi thủy sản (300.000 ha); sản xuất lúa gạo chất lượng cao, nhất là lúa trên đất nuôi tôm; khoảng 95.000 ha rừng đủ năng lực để cung cấp nhu cầu chế biến, tiêu dùng gỗ trong và ngoài nước... Với những tiềm năng và thế mạnh này, Cà Mau là vùng đất hứa hẹn cho nền nông nghiệp công nghệ cao trong tương lai.

Nhiều thành tựu ứng dụng khoa học công nghệ

Những năm gần đây, ngành nông nghiệp Cà Mau đã nghiên cứu, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ cao vào các lĩnh vực của ngành. “Ðối với ngành nuôi thủy sản, công nghệ cao đã được áp dụng vào các quy trình nuôi; ứng dụng khoa học công nghệ vào công tác chọn lọc, phục tráng giống đã nâng cao năng suất, chất lượng các giống lúa; thành công trong công nghệ nuôi cấy mô một số dòng keo lai phục vụ cho công tác trồng rừng...”, ông Nguyễn Văn Quân, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, chia sẻ về những thành tựu khoa học và công nghệ (KH&CN) nổi bật trong sản xuất nông nghiệp của tỉnh.

Trên lĩnh lực khai thác thủy sản, tỉnh có nhiều ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong khai thác và bảo quản thủy hải sản.

Ông Phan Tấn Thanh, Giám đốc Sở KH&CN, nhận định, các chủ trương, chính sách lớn của Ðảng về phát triển KH&CN đã từng bước đi vào cuộc sống, tạo cơ sở, tiền đề cho những đổi mới, cải cách về quản lý, tổ chức và hoạt động KH&CN. Từ đó, nhiều kết quả nghiên cứu KH&CN ở nhiều lĩnh vực, từ nông nghiệp, y tế, giáo dục, công nghệ thông tin, cho đến sở hữu trí tuệ, tiêu chuẩn đo lường chất lượng, năng lượng... đã được ứng dụng, nhân rộng hiệu quả trên địa bàn tỉnh, góp phần nâng cao đời sống Nhân dân, thúc đẩy phát triển kinh tế cũng như đáp ứng các đòi hỏi trong quá trình chuyển đổi và yêu cầu hội nhập quốc tế của nền kinh tế.

Một trong những thành tựu nổi bật của công tác nghiên cứu KH&CN thời gian qua là việc nghiên cứu, bảo hộ thành công quyền sở hữu và công nhận giống lúa mới CAMAU1. Giống lúa này có những đặc tính vượt trội như năng suất cao, chống chịu phèn, mặn, đặc biệt là thích hợp phát triển sản xuất trên vùng đất sản xuất lúa - tôm.

Kỹ sư Nguyễn Văn Hải, Chủ nhiệm dự án, chia sẻ, giống lúa CAMAU1 là sản phẩm của đề tài KH&CN “Chọn giống lúa chịu mặn năng suất, chất lượng cao tại tỉnh Cà Mau”. Ðề tài đã được triển khai nghiên cứu, khảo nghiệm một thời gian dài, được bố trí sản xuất thử nghiệm nhiều vùng sinh thái trong và ngoài tỉnh. Sau thời gian tổ chức sản xuất, giống CAMAU1 đã nhận được phản hồi tích cực, nhất là khả năng chịu mặn 3-4 phần ngàn.

Ứng dụng khoa học công nghệ vào công tác chọn lọc, phục tráng giống đã nâng cao năng suất, chất lượng các giống lúa Cà Mau. Hằng năm Cà Mau có trên 100 giống lúa được đề xuất bổ sung vào cơ cấu giống lúa của tỉnh. (Ảnh chụp vụ lúa đông xuân, ngày 20/12/2023)

Tháo gỡ rào cản

Thời gian qua, KHCN&ÐMST đã giúp nhiều hộ dân, doanh nghiệp nâng cao hiệu quả sản xuất, tăng thu nhập, đẩy mạnh xuất khẩu, đưa tỉnh Cà Mau trở thành vùng kinh tế trọng điểm của đồng bằng sông Cửu Long.

Tuy nhiên, KHCN&ÐMST vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, nhất là trên lĩnh vực nông nghiệp. Một trong những hạn chế dễ thấy nhất là cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ còn lạc hậu; hệ thống Logistic phục vụ nông nghiệp ở quy mô nhỏ, manh mún. Hay chất lượng nguồn nhân lực khu vực nông thôn tương đối thấp, chưa đáp ứng yêu cầu ứng dụng công nghệ tiên tiến. Chuyển đổi số trong nông nghiệp của tỉnh mặc dù được đẩy mạnh nhưng vẫn còn khá khiêm tốn...

Đoạn lộ bị sụt lún, được thợ thi công cắt ra để kéo ra ngoài, cho phương tiện cơ giới di chuyển.

Ðể KHCN&ÐMST thực sự là đột phá chiến lược và là động lực chính cho phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, ông Thanh cho biết, Sở KH&CN sẽ tiếp tục tham mưu UBND tỉnh tạo môi trường, điều kiện tốt hơn nữa cho hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo. Qua đó, động viên đội ngũ nghiên cứu KH&CN kiên trì theo đuổi niềm đam mê khoa học và khát vọng phát triển, vượt lên mọi khó khăn, thách thức để tạo ra nhiều thành quả KH&CN thiết thực, mang lại lợi ích cho người dân, xã hội.

Nhằm tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy phát triển KHCN&ÐMST, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 2297/QÐ-UBND về Chương trình KHCN&ÐMST tỉnh Cà Mau giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Trong đó, trọng tâm là triển khai thực hiện các giải pháp công nghệ phát triển nông nghiệp theo hướng nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn... phù hợp với tiềm năng, lợi thế của tỉnh và thích ứng với biến đổi khí hậu. Nghiên cứu và phát triển ứng dụng công nghệ mới, công nghệ tiên tiến vào sản xuất giống đối với các đối tượng thủy sản, hải sản chủ lực, giống cây, con năng suất cao, chất lượng tốt, chống chịu sâu, bệnh, thích ứng tốt với điều kiện khí hậu, có khả năng tạo ra sản lượng hàng hóa lớn, có tính cạnh tranh cao, ổn định và bền vững, phù hợp các vùng sinh thái.

Cà Mau được đánh giá là tỉnh có nhiều tiềm năng, lợi thế phát triển nông nghiệp, thế nhưng thời gian qua, sản xuất nông nghiệp của tỉnh vẫn còn nhỏ lẻ, manh mún, hạ tầng phục vụ sản xuất, mặt bằng công nghệ... chưa được đầu tư xứng tầm, đây là những rào cản cho phát triển nông nghiệp, nhất là nông nghiệp công nghệ cao. Theo đó, ứng dụng KHCN&ÐMST được coi là một trong những định hướng và giải pháp then chốt để giải quyết các thách thức trong phát triển nông nghiệp hiện nay./.

Song Nguyễn