Ông chủ Tập đoàn Phúc Sơn bán đất ưu đãi cho quan chức, thực tế là hối lộ

Giao dịch mua bán chỉ là vỏ bọc

Về quan điểm các luật sư cho rằng mức hình phạt mà đại diện VKS đề nghị áp dụng với các bị cáo có phần nghiêm khắc, đại diện VKS khẳng định, đã căn cứ trên cơ sở quy định Bộ luật Hình sự, tình tiết vụ án, kết quả quá trình điều tra truy tố xét xử, đặc biệt thái độ khai báo, vị trí vai trò, động cơ, mục đích phạm tội của từng bị cáo và đã thể hiện tính nhân văn, nhân đạo của pháp luật, phân hóa từng bị cáo.

Về quan điểm của luật sư đề nghị không xác định tiền chênh lệch mua bán các lô đất là tiền hối lộ, đại diện VKS cho rằng, tài liệu điều tra cũng như kết quả xét hỏi tại tòa cho thấy, các bị cáo là người có chức vụ, đã thực hiện theo yêu cầu của Chủ tịch Tập đoàn Phúc Sơn về việc giảm giá đất. Nếu không có chức vụ đó thì các bị cáo sẽ không được Nguyễn Văn Hậu bán đất với giá ưu đãi.

Cựu Chủ tịch Tập đoàn Phúc Sơn Nguyễn Văn Hậu

Công tố viên khẳng định tiền chênh lệch mua bán các lô đất là tiền hối lộ, đồng thời nhấn mạnh đã rà soát đầy đủ các tình tiết giảm nhẹ cho bị cáo, tuy nhiên vẫn đề nghị Hội đồng xét xử xem xét đề nghị xóa bỏ kê biên tài sản trong một số trường hợp để bảo đảm quyền lợi hợp pháp cho các bị cáo.

Quá trình bào chữa tại phiên tòa, hầu hết các luật sư đều không tranh luận về tội danh mà chỉ tập trung vào các tình tiết giảm nhẹ để giảm hơn nữa mức án đề nghị của VKS đối với các bị cáo. Các luật sư cho rằng mức hình phạt đề nghị đối với các bị cáo còn cao, nên mong muốn giảm nhẹ hơn nữa mức phạt.

Đại diện VKS nhấn mạnh: "Đây là giá ưu đãi. Việc giao dịch mua bán chỉ là hình thức. Mặc dù là mua nhưng khi bán thì các bị cáo không biết là bán cho ai, mãi sau này mới biết là bán cho công ty. Công ty bán xong lại mua lại của chính các bị cáo thì ở đây chỉ là hình thức thôi, còn việc ai là người mua thì cũng không biết. Do đó, đây được xác định là lợi ích vật chất khác theo quy định pháp luật".

Đối với đề nghị xóa bỏ kê biên tài sản, phong tỏa tài khoản, hạn chế giao dịch chuyển nhượng đối với tài sản của các bị cáo và những người có liên quan, đại diện VKS nêu rõ quan điểm: Trường hợp tòa không buộc các bị cáo phải chịu trách nhiệm dân sự hoặc phải chịu trách nhiệm khác thì đề nghị tòa xem xét giải tỏa kê biên phong tỏa.

Về quan điểm của luật sư, chất lượng thi công các dự án mà Tập đoàn Phúc Sơn thực hiện là rất cao, đại diện VKS ghi nhận, Dự án ở Đền Hùng có quy mô, tầm vóc nhưng theo quy định thì quá trình lựa chọn nhà thầu phải đáp ứng yêu cầu, trên cơ sở cạnh tranh công bằng, minh bạch, hiệu quả kinh tế.

Theo đại diện VKS, quá trình giải quyết vụ án, đã rà soát không sót lọt các tình tiết giảm nhẹ cho các bị cáo. Khi đề nghị mức án, VKS đã căn cứ trên cơ sở quy định của Bộ luật Hình sự, nội dung vụ án, kết quả điều tra truy tố xét xử, đặc biệt thái độ khai báo, vị trí vai trò, động cơ, mục đích phạm tội của từng bị cáo.

Công tố viên khẳng định, các mức án đề nghị của VKS đã thể hiện tính nhân văn, nhân đạo của pháp luật, có phân hóa vai trò của từng bị cáo. Đối với đề nghị xóa bỏ kê biên tài sản, phong tỏa tài khoản, hạn chế giao dịch chuyển nhượng đối với tài sản của các bị cáo và những người có liên quan, đại diện VKS nêu quan điểm: Trường hợp Tòa án không buộc các bị cáo phải chịu trách nhiệm dân sự hoặc phải chịu trách nhiệm khác thì đề nghị HĐXX xem xét giải tỏa kê biên phong tỏa.

Đối với các tài sản mà Cơ quan điều tra có văn bản hạn chế giao dịch chuyển nhượng của một số cá nhân, tổ chức liên quan, VKS đề nghị HĐXX xem xét trách nhiệm của các bị cáo, nếu không liên quan thì có thể kiến nghị Cơ quan điều tra thực hiện gỡ bỏ hạn chế này.

Quang cảnh phiên tòa hôm 24/6

Về quan điểm của các luật sư bào chữa đề nghị không xác định tiền chênh lệch mua bán các lô đất là tiền hối lộ, đại diện VKS viện dẫn tài liệu điều tra cũng như kết quả xét hỏi tại tòa cho thấy các bị cáo là người có chức vụ đã thực hiện yêu cầu của Hậu về việc giảm giá đất. Sau đó, Hậu đã bán cho những bị cáo này nhiều mảnh đất với giá ưu đãi. "Việc giao dịch mua bán chỉ là hình thức. Nếu không có chức vụ, quyền hạn thì sẽ không được Phúc Sơn giảm giá đất, bán giá ưu đãi. Đây được xác định là lợi ích vật chất khác theo quy định pháp luật và do vậy không có cơ sở chấp nhận ý kiến này", công tố viên nhấn mạnh.

Các bị cáo nhận tội và mong được khoan hồng

Luật sư của Chủ tịch Tập đoàn Phúc Sơn Nguyễn Văn Hậu đề nghị VKS, HĐXX ghi nhận tình tiết "người phạm tội đã lập công chuộc tội" và miễn trách nhiệm hình sự tội "Đưa hối lộ" đối với bị cáo Hậu. Đại diện VKS cho biết, không đề nghị tình tiết "người phạm tội đã lập công chuộc tội" vì hồ sơ vụ án không thể hiện việc này và đây cũng không thuộc trường hợp được miễn trách nhiệm hình sự nên không đề nghị miễn. Quá trình tranh tụng, luật sư Bùi Đình Ứng (người bào chữa cho bị cáo Nguyễn Văn Hậu) cho rằng, mức án mà VKS đề nghị đối với thân chủ của ông ở tội "Đưa hối lộ" là quá nặng.

Luận tội của Viện Kiểm sát cho rằng, với vai trò là Chủ tịch Tập đoàn Phúc Sơn, bị cáo Hậu trực tiếp chỉ đạo cấp dưới cấu kết với đơn vị khác thực hiện hành vi vi phạm pháp luật về kế toán, về đấu thầu gây thiệt hại cho Nhà nước.

Về phía mình, bị cáo Hậu đã thừa nhận cáo buộc này là đúng, bị cáo thừa nhận trách nhiệm người đứng đầu và chấp nhận toàn bộ số tiền thiệt hại mà các cơ quan tố tụng đã xác định. Tuy nhiên, với cáo buộc dùng tiền, lợi ích vật chất móc nối cá nhân có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan quản lý Nhà nước tạo điều kiện cho Công ty thuộc hệ sinh thái Phúc Sơn thực hiện dự án, trúng thầu, luật sư Ứng cho rằng "hơi nặng nề".

Liên quan đến các tình tiết giảm nhẹ, luật sư Bùi Đình Ứng bày tỏ đồng tình với nội dung mà đại diện VKS nêu trước đó. Đồng thời trình bày thêm về các thành tích bị cáo Hậu đạt được, như 2 lần được Thủ tướng tặng bằng khen; có nhiều lần được UBND tỉnh Vĩnh Phúc; Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Bộ Công an; UBND huyện Vĩnh Tường và các tổ chức chính trị - xã hội khác tặng bằng khen, giấy khen (tổng số 26 bằng khen, giấy khen, vinh danh các loại).

Quá trình xét xử, VKS cũng đánh giá bị cáo Hậu tích cực hoạt động thiện nguyện, hỗ trợ các đối tượng chính sách, giúp đỡ người nghèo, trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, ủng hộ phòng, chống Covid-19, tham gia hoạt động an sinh xã hội. Từ đó, luật sư Ứng đề nghị đại diện VKS và HĐXX xem xét giảm nhẹ hơn nữa mức hình phạt đối với bị cáo Hậu.

Luật sư bào chữa cho bị cáo Phạm Văn Vọng (cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc) bày tỏ mong muốn HĐXX xem xét vụ án một cách đầy đủ, toàn diện hơn về nguyên nhân, điều kiện phạm tội; đồng thời đánh giá thêm những đóng góp, cống hiến quan trọng của bị cáo trong suốt hơn 30 năm công tác... Từ đó xem xét, áp dụng chính sách hình sự đặc biệt, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, để cho bị cáo Vọng được hưởng án treo.

Cụ thể, luật sư phân tích, trong chuỗi hành vi sai phạm liên quan đến 2 gói thầu thuộc Dự án, bị cáo Vọng có vai trò hết sức hạn chế, chỉ xuất hiện 2 lần: khi chỉ đạo chung về việc tạo điều kiện cho người xin được vốn; chủ trì cùng Thường trực Tỉnh ủy nhất trí với đề xuất của UBND tỉnh về chủ trương chỉ định thầu Dự án đê tả sông Hồng. Thêm vào đó, việc tặng quà của bị cáo Hậu diễn ra sau khi dự án đã hoàn thành gần 2 năm và trong hoàn cảnh vợ bị cáo mắc bệnh hiểm nghèo cần tiền để chữa trị... nên luật sư cho rằng, tuy việc nhận quà của Hậu là sai nhưng tính chất, mức độ của hành vi là tương đối có giới hạn.

Bị cáo Hậu đã gửi lời xin lỗi tới 40 bị cáo và người thân của họ và cho biết, với hơn 700 tỷ đồng chưa khắc phục hậu quả, hiện đã có khách hàng chuẩn bị đủ 770 tỷ đồng để nộp vào tài khoản tạm giữ của Cơ quan điều tra. Cựu Chủ tịch Tập đoàn Phúc Sơn tự nguyện nộp đủ hơn 1.160 tỷ đồng thiệt hại của vụ án, nhằm làm một căn cứ để HĐXX xem xét giảm nhẹ hình phạt cho 40 bị cáo còn lại.

Nói lời sau cùng, bà Hoàng Thị Thúy Lan nói đã nhận thức rất rõ những hành vi vi phạm của mình, những tội lỗi, hậu quả và trách nhiệm của mình trước pháp luật. Bị cáo Lan nói "vô cùng đau đớn và hối hận" khi những tội lỗi gây ra đã ảnh hưởng đến uy tín, danh dự của Đảng, Nhà nước, cơ quan nơi từng công tác, gia đình. Bị cáo gửi lời xin lỗi tới Đảng, chính quyền và nhân dân tỉnh Vĩnh Phúc và xin được tha thứ.

Bên cạnh việc xin HĐXX giảm nhẹ hình phạt cho bản thân, bà Lan cũng xin tòa xem xét mức án khoan hồng cho các bị cáo còn lại, trong đó có cựu Chủ tịch Tập đoàn Phúc Sơn - một doanh nghiệp địa phương có những đóng góp tích cực cho các hoạt động từ thiện.

Nói lời sau cùng, bị cáo Lê Duy Thành khẳng định: Sai lầm lần này là quá lớn, tước đi toàn bộ danh dự, sự nghiệp và tự do. Ông Thành nói, qua phiên tòa, ông hiểu hơn những vấn đề trước đó chưa từng được rõ, nhận thức rõ hơn nhiều điều mà khi ở cương vị cao chưa từng nghĩ đến.

Gửi lời xin lỗi tới Đảng, Nhà nước, toàn thể nhân dân tỉnh Vĩnh Phúc, ông Thành cho rằng ông đã đánh mất niềm tin, sự tin tưởng, kỳ vọng của mọi người. Cựu Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc xin Hội đồng xét xử xem xét khi lượng hình để có hình phạt nhân văn cho ông và những bị cáo còn lại.

Các bị cáo khác cũng bày tỏ ăn năn, hối hận về các hành vi sai trái của mình và mong HĐXX xem xét mức án nhẹ để sớm có cơ hội trở về với gia đình.

DUY MẠNH - VĂN TOÀN