Ông Donald Trump đối mặt tương lai bất định

Ông Donald Trump hôm 20-1 kết thúc nhiệm kỳ tổng thống trong bối cảnh nước Mỹ chứng kiến sự chia rẽ chính trị sâu sắc và cuộc khủng hoảng đại dịch Covid-19. Theo hãng tin Reuters, ông Trump, 74 tuổi, rời Nhà Trắng vài giờ trước khi Tổng thống đắc cử Joe Biden nhậm chức. Ông Trump trở thành tổng thống mãn nhiệm đầu tiên kể từ thời cố Tổng thống Andrew Johnson năm 1869 không tham dự lễ nhậm chức của người kế nhiệm, đánh dấu sự chuyển giao quyền lực chính thức.

Động thái này được cho là thể hiện sự bất mãn của ông Trump sau thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020. Ông Trump, từng là ông trùm bất động sản sở hữu 17 khu nghỉ dưỡng golf trên khắp thế giới, đứng trước thách thức xây dựng lại thương hiệu cá nhân đã bị phai nhạt trong nhiệm kỳ 4 năm.

Theo hãng tin AP, ông Trump rời Nhà Trắng với việc bị luận tội 2 lần, đối mặt cáo buộc kích động cuộc nổi loạn tại quốc hội khiến 5 người thiệt mạng, hàng triệu người Mỹ thất nghiệp và hơn 400.000 ca tử vong vì dịch Covid-19. Đảng Cộng hòa dưới thời ông Trump đã để mất Nhà Trắng lẫn quyền kiểm soát lưỡng viện quốc hội.

Tổng thống mãn nhiệm Donald Trump có bài phát biểu được công bố trong ngày cuối tại nhiệm ở Nhà Trắng hôm 19-1 Ảnh: REUTERS

Trong ngày cuối tại vị hôm 19-1, ông Trump đã quyết định ân xá cho 73 người, trong đó có cựu cố vấn hàng đầu Steve Bannon và giảm án cho 70 người khác nhưng không có tên ông Trump. Theo đài CNN, ông Bannon đối mặt với một vụ kiện liên bang từ năm ngoái khi các công tố viên ở New York cáo buộc ông cùng 3 người khác lừa gạt các nhà tài trợ hơn 1 triệu USD - một phần trong chiến dịch gây quỹ được cho là ủng hộ kế hoạch xây tường biên giới của ông Trump. Ông Bannon bị truy tố và bị bắt hồi tháng 8 năm ngoái. Tuy nhiên, ông Bannon đến nay vẫn không nhận tội.

Theo hồ sơ của Bộ Tư pháp Mỹ, trước động thái chớp nhoáng hôm 19-1, ông Trump đã ban hành 70 lệnh ân xá, phần lớn trong số đó diễn ra vào tháng 12 năm ngoái. Ông Trump đã chờ đến sau cuộc bầu cử hồi tháng 11-2020 để quyết định ân xá cho nhiều nhân vật gây tranh cãi, trong đó có cựu quản lý chiến dịch tranh cử Paul Manafort, ông Charles Kushner (cha của con rể Jared Kushner) và đồng minh lâu năm Roger Stone.

Trong bài phát biểu được công bố vào ngày cuối trên cương vị tổng thống, ông Trump chúc chính quyền mới gặp may mắn nhưng không nhắc đến tên Tổng thống đắc cử Joe Biden. Trong bài phát biểu dài 20 phút, ông Trump ca ngợi những thành tựu mà chính quyền ông đã đạt được trong 4 năm qua với chính sách cắt giảm thuế, thực hiện chương trình nghị sự bãi bỏ các quy định, xây dựng bức tường ở biên giới phía Nam và ký Hiệp định Thương mại tự do Mỹ - Canada - Mexico (USMCA).

Theo đài CNBC, ông Trump cho rằng việc ông rời Nhà Trắng là kết quả tự nhiên sau khi công việc được hoàn thành tốt, thay vì là hậu quả của việc ông thua ông Biden trong cuộc bầu cử. Ông Trump cũng đề cập vụ bạo loạn tại quốc hội nhưng từ chối mọi trách nhiệm liên quan. Theo ông Trump, chính quyền của ông đã nỗ lực trong việc thúc đẩy sản xuất thành công 2 loại vắc-xin, cũng như khẳng định việc phân phối các loại vắc-xin đến người dân trong thời gian kỷ lục.

Tờ The Wall Street Journal dẫn các nguồn thạo tin cho hay ông Trump đang thảo luận về việc thành lập một đảng chính trị mới và ông muốn đặt tên đảng mới là Đảng Ái quốc. Dù vậy, việc thành lập đảng mới tốn không ít thời gian và nguồn lực đáng kể.

Hiện vẫn chưa rõ liệu cựu Tổng thống Trump có kế hoạch tham gia cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2024 hay không. Nếu có, sự tham gia của ông có thể làm giảm bớt sự ủng hộ dành cho những ứng viên tiềm năng của Đảng Cộng hòa. Kịch bản tái tranh cử của ông Trump vấp phải không ít rào cản khi lãnh đạo phe thiểu số Đảng Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer hôm 19-1 cho rằng ông Trump không thể có đủ điều kiện để tranh cử lần nữa.

Ông Chuck Schumer nhấn mạnh sẽ có một phiên tòa luận tội tại Thượng viện, sẽ có một cuộc bỏ phiếu về việc kết tội ông Trump và nếu cựu tổng thống bị kết án, sẽ có một cuộc bỏ phiếu cấm ông tái tranh cử. Ông Schumer, người sẽ sớm nắm vị trí lãnh đạo đa số tại Thượng viện, cho rằng ông Trump là mối đe dọa đối với trật tự Hiến pháp Mỹ kể cả khi tại vị cũng như mãn nhiệm.

Xuân Mai