Ông Donald Trump trì hoãn tấn công Iran khiến Israel rơi vào tình thế 'bấp bênh'

Một số quan chức cấp cao nhất của Israel đã công khai thúc đẩy sự can thiệp của Mỹ với lập luận rằng nó có thể giúp rút ngắn xung đột và cho phép Israel đạt được mục tiêu loại bỏ mối đe dọa hiện hữu từ lâu từ một Iran có thể có vũ khí hạt nhân được trang bị tên lửa đạn đạo.

"Chúng tôi tin rằng Mỹ và tổng thống Mỹ có nghĩa vụ đảm bảo rằng khu vực này sẽ đi theo hướng tích cực và thế giới sẽ không còn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân" - cựu Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant nói với đài CNN vào đầu tuần này. Gallant đã tham gia vào việc lập kế hoạch cho chiến dịch Iran trước khi Thủ tướng Benjamin Netanyahu sa thải ông vào tháng 11.

Nhưng sau mốc thời gian mới của Trump, các nhà lãnh đạo chính trị của Israel đang thận trọng trong các tuyên bố của mình, không muốn bị coi là đẩy tổng thống Mỹ vào xung đột Trung Đông mà ông từ lâu đã tìm cách tránh. Thủ tướng Israel - Netanyahu và những người khác hiện thận trọng hơn trong thông điệp công khai của họ, ca ngợi những lợi ích tiềm năng của sự tham gia của Mỹ vào xung đột mà không cần kêu gọi.

Israel lập luận rằng sự tham gia của Mỹ sẽ thay đổi đáng kể bản chất của cuộc xung đột, bao gồm cả khả năng thành công lớn hơn nhiều trong việc tấn công cơ sở hạt nhân Fordow của Iran, nằm sâu trong một ngọn núi phía nam Tehran. Một cuộc tấn công quyết định như vậy có thể sẽ cần đến bom phá boongke chỉ được mang theo bởi máy bay ném bom của Mỹ.

"Có một sự hiểu biết rằng người Israel trước sau cũng sẽ tấn công Fordow, nhưng nó có thể tồi tệ hơn nhiều và kém quyết đoán hơn nếu không có người Mỹ" - Yaki Dayan, cựu tổng lãnh sự Israel tại Los Angeles cho biết.

Khói bốc lên sau đòn không kích của Israel nhắm vào thủ đô Tehran của Iran - Ảnh: Getty

Sau tuần đầu tiên Israel không kích Iran, quân đội Israel không còn yếu tố bất ngờ nữa, và giới lãnh đạo chính trị của đất nước phải quyết định sẽ tiến xa đến đâu với chiến dịch, một quyết định phụ thuộc rất nhiều vào quyết định của Trump.

Israel đã theo dõi sát sao cuộc tranh luận của Trump trong nội bộ đảng Cộng hòa giữa phe theo chủ nghĩa cô lập hơn phản đối sự tham gia của Mỹ vào một cuộc chiến tranh mới ở Trung Đông và phe cứng rắn hơn coi đây là cơ hội tốt nhất để có hành động quân sự quyết định chống lại Iran.

Về mặt công khai, Netanyahu đã ca ngợi Trump một cách nồng nhiệt. Nhà lãnh đạo Israel cho biết hai người "thường xuyên nói chuyện". Trong một tuyên bố video được ghi hình trước, Netanyahu nói rằng "Tôi nghĩ Tổng thống Trump đã ủng hộ".

Nhưng ông Trump đã đi chệch khỏi lập trường ủng hộ Israel truyền thống của Mỹ ở Trung Đông, bao gồm cả các cuộc đàm phán với Iran, thỏa thuận ngừng bắn với lực lượng Houthi và chuyến đi đến khu vực mà bỏ qua Israel. Các quyết định của Nhà Trắng đã phơi bày sự chia rẽ sâu sắc giữa hai nhà lãnh đạo.

Mặc dù vậy, hai chính phủ vẫn duy trì đối thoại liên tục kể từ khi Israel bắt đầu tấn công Iran. Dayan cho biết sự phối hợp giữa Netanyahu và Trump "tốt hơn nhiều so với mọi người nghĩ", nhưng thừa nhận rằng Trump đưa ra quyết định một cách đơn phương, sau khi chỉ tham khảo ý kiến của một nhóm cố vấn nhỏ.

Bộ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araghchi đã gặp những người đồng cấp từ Anh, Đức và Pháp vào ngày 20/6 tại Thụy Sĩ, điều này sẽ cho phép Hoa Kỳ đánh giá tính khả thi của một giải pháp ngoại giao cho chương trình hạt nhân của Iran. Vào ngày 19/6, Nhà Trắng cho biết liên lạc giữa Hoa Kỳ và Iran "vẫn tiếp tục" mà không đưa ra bất kỳ chi tiết nào về các cuộc trao đổi, ngay cả khi Trump cân nhắc các cuộc tấn công quân sự.

Một số quan chức Israel đã nói chuyện với CNN coi tuyên bố của tổng thống Mỹ là cần thiết để “tung hỏa mù” khiến Tehran đoán già đoán non khi nào Trump ra quyết định để Hoa Kỳ tham chiến.

“Ông ấy sẽ không tự đưa ra cho mình một thời hạn mà ông ấy phải tuân thủ nếu ông ấy chưa đưa ra quyết định” - một quan chức cho biết, đồng thời thừa nhận rằng cách giải thích này có lợi nhất cho Israel. Nhưng những người khác đã nói chuyện với CNN thì lo lắng hơn.

Ông Trump và Thủ tướng Israel - Netanyahu trong một lần gặp mặt

“Nếu bạn theo dõi các tuyên bố trong hai hoặc ba tuần qua, thì đó là rất nhiều sự ngoằn ngoèo” - một quan chức Israel khác cho biết. Điều mà các quan chức Israel có vẻ chắc chắn chỉ 48 giờ trước – rằng Trump sẽ ra lệnh cho quân đội Hoa Kỳ tham gia – giờ đây có vẻ không còn chắc chắn nữa. Trump đã chuyển từ câu nói "chúng ta hiện đã kiểm soát hoàn toàn và toàn diện bầu trời Iran" - nhận công lao về những thành công quân sự của Israel - sang tự cho mình thêm hai tuần để đưa ra một trong những quyết định chính sách đối ngoại có thể là mang tính định mệnh nhất trong nhiệm kỳ tổng thống của ông.

Các quan chức cho biết Israel đã phát động chiến dịch chống lại Iran mà không có cam kết từ Hoa Kỳ rằng họ sẽ tham gia vào chiến dịch, nhưng họ tin rằng những thành tựu quân sự của Israel có thể lôi kéo Trump cho phép quân đội Hoa Kỳ tham gia.

Nhưng khi chiến dịch bước sang tuần thứ hai, "tốc độ thành công của Israel đang chậm lại", quan chức này cho biết. Và khi Israel tiếp tục các hoạt động của mình trên đất Iran - cách đó khoảng một nghìn dặm - khả năng xảy ra sai sót đang tăng lên, điều này không chỉ ảnh hưởng đến hành động của Israel mà còn làm giảm khả năng Hoa Kỳ tham gia.

"Mỗi ngày trôi qua, khả năng xảy ra sai sót sẽ cao hơn" - quan chức này nói mà không giải thích thêm. "Họ không biết điều này có nghĩa là gì" - Alon Pinkas, cựu tổng lãnh sự Israel tại Thành phố New York nói với CNN.

“Israel sẽ ngày càng lo lắng hơn sau mỗi ngày trôi qua” - Pinkas cho biết đồng thời nói thêm rằng “có thể Netanyahu đã chơi quá tay ở đây”.

Anh Duy (Theo CNN)