Ông Rishi Sunak đã đúng

Thủ tướng Anh Liz Truss đã tuyên bố sẽ dẫn dắt đảng Bảo thủ tham gia cuộc bầu cử tiếp theo. Tuy nhiên, sau 6 tuần quay cuồng của nhà lãnh đạo tại Phố Downing, nhiều người đã đặt câu hỏi về việc liệu nhiệm kỳ của bà sẽ kéo dài trong bao lâu, theo AFP.

Các nhà lập pháp đảng này đang đau đầu về việc có nên cố gắng thay thế người đứng đầu của họ lần thứ hai trong năm nay.

Theo quy định của đảng, bà Truss được bảo vệ khỏi cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm trong vai trò lãnh đạo trong một năm, nhưng quy tắc đó có thể được thay đổi, theo AP.

Một số cái tên nổi bật có thể tiếp quản chiếc ghế thủ tướng Anh hiện nay là ông Rishi Sunak và bà Penny Mordaunt - những người từng thua bà Truss trong cuộc đua vào ghế thủ tướng. Cựu Thủ tướng Boris Johnson hay tân Bộ trưởng Tài chính Jeremy Hunt cũng được coi là ứng viên tiềm năng.

Cựu Bộ trưởng Tài chính Rishi Sunak

Bà Truss dễ dàng đánh bại cựu Bộ trưởng Tài chính Sunak trong cuộc đua giành ghế thủ tướng Anh mùa hè năm nay. Bà Truss nhận được sự ủng hộ của đảng viên Bảo thủ với lời hứa cắt giảm thuế và các quy định, trong khi không hạn chế chi tiêu của chính phủ.

Kết quả kiểm phiếu cho thấy bà Liz Truss nhận được sự ủng hộ của 81.326 đảng viên, so với con số 60.399 của đối thủ trực tiếp là ông Sunak, theo Guardian.

Ông Sunak, 42 tuổi, nhiều lần cảnh báo rằng kế hoạch tài trợ cho các đề xuất đó thông qua vay thêm là thiếu thận trọng và có thể làm trầm trọng thêm lạm phát, cũng như suy giảm niềm tin thị trường ở Anh.

Cựu Bộ trưởng Tài chính Anh Rishi Sunak. Ảnh: Reuters.

Giờ đây, ông đã được chứng minh là hoàn toàn đúng. Bà Truss đã hủy bỏ kế hoạch của mình và thay thế ông Kwasi Kwarteng - cựu Bộ trưởng Tài chính của bà - bằng ông Jeremy Hunt - một người được ông Sunak ủng hộ.

Ông Sunak từng được nhiều nhà lập pháp Bảo thủ ủng hộ nhất trong những vòng đầu của cuộc đua giành ghế thủ tướng Anh. Bên cạnh đó, ông được cho là vẫn nhận được sự ủng hộ đáng kể trong đảng này.

Một cuộc thăm dò trên YouGov của các thành viên đảng Bảo thủ cho thấy 55% hiện sẽ bỏ phiếu cho ông Sunak nếu họ có thể bỏ phiếu lại, trong khi chỉ 25% sẽ bỏ phiếu cho bà Truss, theo Hindu.

Tuy nhiên, ông Sunak cũng bị coi là một nhân vật gây chia rẽ. Nhiều đảng viên, những người có tiếng nói cuối cùng về người lãnh đạo đảng, không sẵn lòng tha thứ cho ông Sunak vì vai trò của ông trong việc lật đổ cựu Thủ tướng Boris Johnson.

Cựu Thủ tướng Boris Johnson

Cựu thủ tướng đã rời nhiệm sở vào đầu tháng sau khi nhiều thành viên chính phủ, trong đó có ông Sunak, từ chức để gây áp lực.

Trong bài phát biểu cuối cùng trên cương vị thủ tướng, ông Johnson cáo buộc các nghị sĩ đảng Bảo thủ đã lật đổ mình “đổi luật giữa cuộc chơi”, theo Guardian.

Từ những dấu hiệu của chính ông Johnson, nhiều đồn đoán đã dấy lên về việc ông có thể quay trở lại nắm quyền. Tuy nhiên, không nhiều người cho rằng điều đó sẽ diễn ra nhanh đến vậy.

Bà Liz Truss và ông Boris Johnson. Ảnh: Reuters.

Cựu thủ tướng vẫn được lòng một bộ phận các nghị sĩ đảng Bảo thủ. Tuy nhiên, uy tín cá nhân của ông đối với nhóm cử tri rộng lớn hơn đã bị tổn hại nghiêm trọng bởi nhiệm kỳ ba năm đầy bê bối của mình.

Cuộc thăm dò của YouGov hôm 18/10 cho thấy ông vẫn được ủng hộ hơn nhiều so với bà Truss. Tuy nhiên, khoảng 2/3 số người được hỏi có quan điểm không hài lòng về ông.

Ông Johnson đã sống kín tiếng kể từ khi từ chức. Ông có một bài phát biểu tại Mỹ vào tuần trước, song không bộc lộ quan điểm về các cuộc khủng hoảng đang diễn ra ở Anh.

Ông được cho là ủng hộ bà Truss trong cuộc chạy đua vị trí thủ tướng. Mặc dù vậy, cựu trợ lý hàng đầu Dominic Cummings lập luận rằng đó là vì ông Johnson cho rằng nhiệm kỳ của bà sẽ là thảm họa và ngắn ngủi, từ đó mở đường cho sự trở lại của ông.

Tân Bộ trưởng Tài chính Jeremy Hunt

Bộ trưởng Tài chính mới của bà Truss từng là ứng cử viên trong hai cuộc tranh cử vị trí lãnh đạo trước đây của đảng Bảo thủ. Ông Hunt đã thua ông Johnson trong cuộc chạy đua năm 2019. Ông thậm chí còn lại bị loại ngay trong vòng bỏ phiếu đầu tiên tại cuộc đua mà bà Truss giành thắng lợi.

Tuy nhiên, việc ông được bổ nhiệm vào vị trí quyền lực thứ hai trong chính phủ đã đưa cựu ngoại trưởng Anh từ một chính trị gia không được nhiều chú ý trở thành trung tâm. Màn thể hiện của ông cho đến nay cũng giúp ông củng cố vị thế.

Ông Hunt thậm chí còn được cho là nghị sĩ đảng Bảo thủ có tiềm năng thay thế bà Truss nhất.

Khi các nghị sĩ đảng Bảo thủ lên kế hoạch lật đổ bà Truss, một số ý kiến cho rằng ông Hunt - một cựu doanh nhân từng thu hút được sự ủng hộ lớn nhất từ phe trung dung của đảng - có thể nổi lên như một ứng cử viên tiềm năng.

Theo AP, bà Truss trên danh nghĩa vẫn là thủ tướng, nhưng quyền lực trong chính phủ đã chuyển sang ông Hunt, người đã đảo ngược phần lớn kế hoạch kinh tế còn lại của bà.

Bà Penny Mordaunt

Bà Mordaunt - thành viên nội các hiện tại - từng được ủng hộ để kế nhiệm ông Johnson. Bà cũng từng là nhân vật chủ chốt trong chiến dịch "Rời khỏi EU" năm 2016.

Tuy nhiên bà đã phải đối mặt với những lời chỉ trích trong cuộc chạy đua lãnh đạo gần đây từ các đồng nghiệp thuộc đảng Bảo thủ. Nhiều người cáo buộc bà đã không làm được gì nhiều trong các chính phủ trước đây.

Sự chú ý dành cho bà Mordaunt đã tăng lên trong tuần này, sau khi bà thay thế bà Truss trả lời một câu hỏi khẩn cấp từ Công đảng về tình hình bất ổn kinh tế gần đây. Bà Mordaunt được cho là đã đối phó tốt với một Hạ viện đang phẫn nộ.

Bà Mordaunt bên ngoài số 10 Phố Downing hôm 18/10. Ảnh: Reuters.

Thủ tướng Truss đã im lặng suốt ba ngày và từ chối trả lời yêu cầu từ Công đảng để trình bày trước Quốc hội về quyết định sa thải cựu Bộ trưởng Kwasi Kwarteng, Independent đưa tin. Bà Truss hôm 17/10 bị cáo buộc “trốn tránh" sau khi bà từ chối trả lời các câu hỏi và cử bà Mordaunt phát biểu thay mình tại Hạ viện.

Quyết định cử bà Mordaunt - người từng thua bà Truss trong cuộc đua vào ghế thủ tướng - có thể sẽ đặt ra thêm câu hỏi về thẩm quyền của thủ tướng.

Trong cuộc họp tại Hạ viện, bà Mordaunt cho biết bà lấy làm tiếc rằng các kế hoạch của chính phủ đã "làm tăng thêm mối lo ngại" về "sự biến động lớn" trong nền kinh tế, nhưng nói rằng có "lý do nghiêm trọng" cho sự vắng mặt của Thủ tướng Truss mà không nêu cụ thể.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Quốc phòng Ben Wallace, người được các đảng viên ủng hộ nhưng không ra tranh cử, cũng được coi là ứng viên tiềm năng.

Vân Đinh