Ông Trump bị tuyên 'không đủ tư cách' tranh cử tổng thống

Theo phán quyết của Tòa án tối cao bang Colorado ngày 19/12, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump không đủ tư cách tham gia cuộc bỏ phiếu sơ bộ tổng thống năm 2024 ở bang này vì những hành động của ông xung quanh cuộc bạo loạn ngày 6/1/2021 tại Tòa nhà Quốc hội Mỹ.

Phán quyết của tòa khẳng định ông Trump không đủ tư cách giữ cương vị Tổng thống theo Điều 3 của Tu chính án thứ 4 theo Hiến pháp Mỹ. Do đó, việc giới chức bang Colorado đưa ông Trump trở thành ứng cử viên trong cuộc bầu cử tổng thống sơ bộ của bang này theo Luật bầu cử sẽ là hành vi trái luật.

Ứng cử viên tổng thống đảng Cộng hòa và cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump tham dự một cuộc vận động tranh cử ở Reno, Nevada hôm 17/12. (Ảnh: Reuters)

"Đa số thẩm phán cho rằng ông Donald Trump không đủ tư cách để giữ vị trí tổng thống theo Mục 3, Tu chính án thứ 14 của hiến pháp Mỹ. Do đó, nếu tổng thư ký bang Colorado ghi tên ông Trump lên phiếu bầu sơ bộ thì đây sẽ là hành động phạm luật", Tòa án tối cao bang Colorado cho biết trong phán quyết ngày 19/12.

Phía ông Trump có thể kháng cáo với hạn chót là ngày 4/1/2024.

Phán quyết trên khiến ông Trump trở thành ứng viên tổng thống đầu tiên trong lịch sử Mỹ bị coi là không đủ tư cách vào Nhà Trắng theo một điều khoản hiếm khi được kích hoạt trong Hiến pháp Mỹ.

Ngay sau phán quyết của Tòa án tối cao Colorado, đại diện chiến tranh cử của ông Trump đã gọi phán quyết trên là là "thiếu sót và phi dân chủ" và cho biết sẽ kháng cáo.

"Tòa án tối cao Colorado đã đưa ra một quyết định hoàn toàn sai lầm vào tối nay và chúng tôi sẽ nhanh chóng nộp đơn kháng cáo lên Tòa án tối cao Mỹ, đồng thời yêu cầu hoãn lại quyết định phi dân chủ này", một phát ngôn viên của chiến dịch Trump cho biết.

Tuy nhiên phán quyết này chỉ áp dụng cho cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa vào ngày 5/3 tại Colorado, nhưng có thể cũng sẽ ảnh hưởng đến tư cách của ông Trump trong cuộc tổng tuyển cử toàn quốc ngày 5/11.

Colorado được một số nhà dự báo bầu cử trung lập của Mỹ coi là bang an toàn của đảng Dân chủ. Điều này có nghĩa là Tổng thống Joe Biden có thể sẽ thắng ở bang này bất kể số phận pháp lý của ông Trump.

Vụ kiện do một nhóm cử tri Colorado khởi xướng với sự hỗ trợ từ tổ chức Công dân vì Trách nhiệm và Đạo đức ở Washington. Tổ chức này lập luận rằng ông Trump phải bị gạch tên vì xúi giục người ủng hộ tấn công Điện Capitol để cản trở việc chuyển giao quyền lực sau cuộc bầu cử năm 2020.

Ông Trump nhiều khả năng sẽ kháng cáo lên Tòa Tối cao Mỹ. Chiến dịch tranh cử của ông từ trước đã lên án việc kích hoạt Tu chính án thứ 14 là sự cố gắng tước bỏ quyền lựa chọn tổng thống của hàng triệu cử tri.

Quyết định này là chiến thắng cho các nhóm vận động và cử tri bài ông Trump. Những người này cũng đã khởi xướng một số vụ kiện tương tự ở nhiều bang đối với tư cách ứng cử của ông Trump theo mục 3 của Tu chính án thứ 14, vốn được ban hành sau Nội chiến Mỹ.

Các nhà hoạt động ở Mỹ hy vọng có thể dùng vụ việc ở bang Colorado để tạo cú hích cho các vụ kiện xóa tư cách khác nhắm vào ông Trump, cũng như có thể đưa vấn đề ra trước Tòa Tối cao Mỹ.

Trong nhóm thẩm phán bảo thủ chiếm đa số 6-3 tại Tòa Tối cao Mỹ hiện nay có 3 người được ông Trump bổ nhiệm.

Trà Khánh (Nguồn: Reuters, Wall Street Journal)