Ông Trump nói R1 là 'lời cảnh tỉnh với Mỹ', các nhà phân tích nghi ngờ chi phí đào tạo AI của DeepSeek

"Hy vọng rằng việc phát hành AI DeepSeek từ một công ty Trung Quốc sẽ là lời cảnh tỉnh cho các ngành công nghiệp Mỹ rằng chúng ta cần tập trung cao độ vào việc cạnh tranh để giành chiến thắng", Tổng thống Trump phát biểu tại một cuộc họp nội bộ của đảng Cộng hòa ở thành phố Miami.

Thế nhưng, ông Trump cho biết cú sốc này cũng có thể "tích cực" với Thung lũng Silicon bằng cách buộc họ phải đổi mới với chi phí rẻ hơn.

"Tôi nghĩ rằng điều này có thể là một tín hiệu tích cực. Thay vì tiêu tốn hàng tỉ USD, bạn sẽ chi ít hơn và hy vọng đạt được giải pháp tương tự", Tổng thống Mỹ tuyên bố.

Ông Trump đưa ra bình luận này sau khi Nvidia (hãng chip AI số 1 thế giới của Mỹ) dẫn đầu sự sụt giảm mạnh trên thị trường cổ phiếu công nghệ, mất gần 600 tỉ USD vốn hóa một ngày.

Hôm 20.1, sau lễ nhậm chức Tổng thống Mỹ lần thứ hai, ông Trump đã công bố dự án trị giá 500 tỉ USD để xây dựng cơ sở hạ tầng cho AI tại Mỹ do SoftBank, OpenAI và Oracle dẫn dắt.

Tổng thống Donald Trump nói "R1 là lời cảnh tỉnh cho các ngành công nghiệp Mỹ rằng chúng ta cần tập trung cao độ vào việc cạnh tranh để giành chiến thắng" - Ảnh: AFP

Tuần trước, DeepSeek ra mắt R1, mô hình AI nguồn mở mạnh mẽ được cho là sử dụng ít dữ liệu hơn với chi phí đào tạo chỉ bằng một phần nhỏ so với các mô hình của các hãng công nghệ hàng đầu Mỹ như OpenAI ("cha đẻ" ChatGPT), Meta Platforms (chủ sở hữu Facebook) và Anthropic. Điều này có thể đánh dấu bước ngoặt trong mức đầu tư cần thiết cho AI.

Thung lũng Silicon rất lo lắng vì trong các bài đánh giá từ bên thứ ba, R1 đã vượt trội mô hình AI của OpenAI, Meta Platforms và Anthropic.

Được vận hành bởi mô hình V3, phiên bản đời trước của R1, ứng dụng AI miễn phí của DeepSeek đã nhanh chóng trở nên phổ biến trong số người dùng tại Mỹ kể từ khi ra mắt vào ngày 10.1, theo Sensor Tower. Sensor Tower là công ty phân tích dữ liệu và nghiên cứu thị trường, chuyên cung cấp thông tin chi tiết về hiệu suất của các ứng dụng di động trên các nền tảng như Apple App Store và Google Play Store.

Cột mốc này nhấn mạnh cách DeepSeek đã để lại ấn tượng sâu sắc tại Thung lũng Silicon, làm lung lay quan niệm phổ biến về sự thống trị của Mỹ trong lĩnh vực AI cùng hiệu quả từ các biện pháp kiểm soát xuất khẩu nhằm vào chip tiên tiến và năng lực AI của Trung Quốc.

Các nhà đầu tư toàn cầu đã bán tháo cổ phiếu công nghệ hôm 27.1 vì lo ngại R1 sẽ đe dọa sự thống trị của các công ty AI hàng đầu. Cổ phiếu Nvidia giảm gần 17% hôm 27.1, khiến vốn hóa thị trường mất 593 tỉ USD, mức giảm kỷ lục trong một ngày với bất kỳ công ty nào ở Phố Wall, theo tập đoàn tài chính và dịch vụ LSEG (London Stock Exchange Group).

Không riêng Nvidia, cổ phiếu các hãng công nghệ Mỹ khác liên quan đến AI cũng giảm sâu, với Broadcom (hãng sản xuất chip có tiếng) giảm 17,4%, Microsoft (nhà đầu tư lớn nhất vào OpenAI) giảm 2,1%, Alphabet (công ty mẹ Google) giảm 4,2%.

Chỉ số bán dẫn Philadelphia (.SOX) đã giảm 9,2%, mức giảm lớn nhất tính theo phần trăm kể từ tháng 3.2020, với cổ phiếu giảm mạnh nhất là Marvell Technology, giảm 19,1%.

Các chỉ số chứng khoán Mỹ sụt giảm sau một đợt bán tháo cổ phiếu bắt đầu tại châu Á, khi cổ phiếu SoftBank (Nhật Bản) giảm 8,3%, và tiếp tục lan sang châu Âu, nơi cổ phiếu ASML (hãng cung cấp thiết bị sản xuất chip lớn nhất thế giới của Hà Lan) giảm 7%.

Nghi vấn chi phí đào tạo V3 của DeepSeek

Nhiều người biết rất ít về DeepSeek (công ty khởi nghiệp có trụ sở ở thành phố Hàng Châu, Trung Quốc), nhưng trợ lý AI của hãng này đã vượt ChatGPT để trở thành ứng dụng miễn phí được đánh giá cao nhất trên Apple App Store tại Mỹ hôm 27.1.

Các nhà nghiên cứu DeepSeek viết trong một bài báo vào tháng 12.2024 rằng mô hình V3 được đào tạo trong vòng hai tháng bằng khoảng 2.000 chip Nvidia H800 kém mạnh mẽ hơn, với chi phí chỉ 6 triệu USD. Andrej Karpathy, thành viên sáng lập của OpenAI, đã gọi đây là "ngân sách nực cười".

V3 được DeepSeek đào tạo với lượng tài nguyên ít hơn nhưng vẫn ngang bằng hoặc thậm chí vượt trội về hiệu suất ở một số lĩnh vực so với các mô hình AI từ các công ty Mỹ như Meta Platforms và OpenAI.

Nvidia H800 không phải là loại chip hàng đầu. Ban đầu H800 được Nvidia phát triển như một sản phẩm giảm hiệu năng để vượt qua các hạn chế từ chính quyền Biden để bán hàng cho Trung Quốc, song sau đó bị cấm theo lệnh trừng phạt của Mỹ.

Stacy Rasgon của hãng Bernstein và các nhà phân tích khác cho rằng chi phí đào tạo V3 của DeepSeek có thể cao hơn, vì con số 6 triệu USD được công ty này công bố chỉ là chi phí cho sức mạnh tính toán. Trong khi có ít thông tin về chi phí phát triển mô hình R1 nổi tiếng hơn.

Tuy vậy, con số này vẫn khác xa so với 250 tỉ USD mà các nhà phân tích ước tính các công ty điện toán đám mây lớn Mỹ sẽ chi tiêu trong năm 2025 cho cơ sở hạ tầng AI. Việc chi tiêu này đã bị các nhà đầu tư đặt câu hỏi vì không mang lại lợi nhuận nhanh chóng như kỳ vọng.

Khi hầu hết gã khổng lồ công nghệ Mỹ dự kiến công bố kết quả kinh doanh tuần này và tuần tới, các nhà phân tích và nhà đầu tư kỳ vọng ban lãnh đạo các công ty sẽ làm rõ hơn chiến lược của họ.

"Sự nổi lên của DeepSeek đặt ra câu hỏi liệu tốc độ hiện tại của việc chi tiêu vốn và nâng cấp công nghệ có thực sự cần thiết hay không. Bình luận từ các công ty điện toán đám mây lớn Mỹ sẽ là yếu tố then chốt trong tuần này để xem liệu họ có tiếp tục chi tiêu mạnh cho AI không", nhà phân tích Angelo Zino của hãng CFRA cho biết.

"Họ có khả năng nhấn mạnh nhu cầu về sức mạnh tính toán lớn hơn khi chúng ta chuyển sang tác tử AI và AI vật lý", Angelo Zino nói thêm, đề cập đến các hệ thống AI tự động yêu cầu ít sự can thiệp của con người trong các nhiệm vụ thường xuyên, cũng như robot và ô tô tự lái.

Áp lực về giá

Dù giá sử dụng các mô hình AI đang giảm do cạnh tranh gia tăng và sự tiến bộ trong công nghệ, nhà phân tích Stacy Rasgon nhận xét rằng DeepSeek nổi bật với việc định giá mô hình của mình thấp hơn tới 40 lần so với các mô hình tương tự của OpenAI.

Theo các nhà phân tích, điều này có thể khởi đầu cho một cuộc chiến giá cả trong dịch vụ AI, tạo áp lực lên các hãng công nghệ như OpenAI, vốn đang thua lỗ hàng tỉ USD mỗi năm do chi phí vận hành cao của các dịch vụ như ChatGPT.

"Nếu việc sử dụng các mô hình AI của DeepSeek tăng cao thì có thể buộc các đối thủ có sản phẩm mã nguồn mở tương tự phải giảm giá. Các công ty dẫn đầu thị trường như OpenAI (đang hướng tới lợi nhuận) có thể sẽ không hạ giá trong ngắn hạn. Thay vào đó, họ sẽ nhấn mạnh vào sự tin cậy và an toàn như những yếu tố khác biệt chính, điều vốn rất quan trọng với các doanh nghiệp", Gadjo Sevilla, nhà phân tích cấp cao tại hãng eMarketer, nhận định.

Một số chuyên gia cũng hoài nghi việc các doanh nghiệp Mỹ có sẵn sàng chấp nhận công nghệ AI của Trung Quốc hay không, do căng thẳng giữa hai nước cũng như lo ngại về quyền riêng tư và an ninh dữ liệu.

DeepSeek cho biết lưu trữ thông tin người dùng trên các máy chủ tại Trung Quốc, điều này có thể trở thành rào cản với việc áp dụng tại Mỹ.

Tuy nhiên, một số nhà đầu tư tin rằng các gã khổng lồ công nghệ Mỹ sẽ tận dụng những đột phá của DeepSeek và các dịch vụ AI rẻ hơn chắc chắn sẽ thúc đẩy sự áp dụng công nghệ, từ đó làm tăng nhu cầu về chip.

"Liệu DeepSeek có tìm ra một mô hình xử lý AI hiệu quả hơn? Có thể, nhưng bạn hãy tin rằng các công ty hiện tại sẽ áp dụng bất kỳ kỹ thuật mới nào được phát hiện. Điều này sẽ chỉ làm cho cơ hội AI trở nên lớn hơn trong tương lai", Mark Malek, Giám đốc đầu tư tại hãng SiebertNXT, nhận xét.

Sơn Vân