Ông Zelensky yêu cầu tư cách thành viên NATO khẩn cấp trong 'kế hoạch chiến thắng'

Tổng thống Volodymyr Zelensky phát biểu trước các thành viên quốc hội Ukraine ở Kiev hôm 16/10 (Ảnh: AFP)

Kế hoạch này đã được chia sẻ với các đồng minh của Ukraine nhưng lại nhận được rất ít bình luận của công chúng, bởi vậy không rõ các đề xuất của ông Zelensky có được chấp nhận hay không. Trở thành một phần của NATO sẽ giúp Ukraine có được sự bảo vệ từ các thành viên khác của liên minh trong trường hợp xảy ra bất kỳ cuộc tấn công nào trong tương lai.

Điểm thứ hai trong kế hoạch, ông Zelensky cho biết, là tăng cường an ninh lâu dài của Ukraine thông qua sự đảm bảo từ các đối tác rằng vũ khí của họ có thể được sử dụng để tấn công bên trong lãnh thổ Nga và các nước láng giềng của Ukraine sẽ tiến hành các hoạt động phòng không chung để bảo vệ bầu trời Ukraine. Ông nói, điều này cũng sẽ cho phép tiếp tục các hoạt động bên trong lãnh thổ của Nga để đảm bảo các vùng đệm bảo vệ Ukraine.

Thứ ba là kế hoạch răn đe phi hạt nhân, và điểm thứ tư là đảm bảo an ninh kinh tế và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên của Ukraine mà ông cho rằng sẽ củng cố các đối tác của Ukraine và làm suy yếu nền kinh tế cũng như “cỗ máy chiến tranh” của Nga. Điểm cuối cùng là thay thế quân đội Mỹ ở châu Âu bằng các đơn vị quân đội Ukraine sau chiến tranh.

Ông Zelensky cho rằng nếu thực hiện thành công, kế hoạch này có thể chấm dứt cuộc chiến của Nga ở Ukraine vào cuối năm tới.

Tổng thống Nga Vladimir Putin “phải thấy rằng các tính toán địa chính trị của ông ấy đã thất bại”, ông Zelensky nói. “Người Nga chắc hẳn cảm thấy rằng Sa hoàng của họ đã thua thế giới về mặt địa chính trị”.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov đã bác bỏ kế hoạch này. Ông nói rằng Kiev cần phải thừa nhận rằng chính sách của mình là vô ích và “hãy tỉnh táo và nhận ra những lý do dẫn đến cuộc xung đột này”. Bà Maria Zakharova, phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Nga, cáo buộc ông Zelensky "đẩy NATO vào cuộc xung đột trực tiếp với đất nước chúng tôi".

“Các đối tác của chế độ Kiev đã chứng minh cách họ nhìn Ukraine trong cấu trúc an ninh: Họ nhìn Ukraine trong quan tài và cả những công dân Ukraine trong nấm mồ”, bà nói.

Bài thuyết trình của ông Zelensky về kế hoạch này được đưa ra sau chuyến đi tới Mỹ, nơi ông chia sẻ kế hoạch này với Tổng thống Joe Biden và các ứng cử viên Tổng thống Kamala Harris và Donald Trump, cũng như tới nhiều thủ đô châu Âu, nơi ông đã thông báo tóm tắt cho các đối tác quan trọng khác.

Ông đã nói trong nhiều tuần rằng sự thành công của kế hoạch này phụ thuộc hoàn toàn vào các đối tác của Ukraine. Trước chuyến thăm, ông cho biết ông dự định coi đây là cơ hội để Biden rời nhiệm sở với di sản là đã giúp đảm bảo “hòa bình công bằng” cho Ukraine.

Tuy nhiên, có vẻ như ít tiến bộ đã đạt được từ các chuyến thăm và sự thận trọng thầm lặng là cách tiếp cận chung, khi Mỹ bị cuốn hút vào những tuần cuối cùng của chiến dịch tranh cử Tổng thống và nhiều người ở châu Âu hồi hộp chờ đợi kết quả từ cuộc bầu cử tháng 11.

Ông Biden dự kiến sẽ đến thăm Đức vào thứ Sáu, nơi Thủ tướng Olaf Scholz cho biết họ sẽ có nhiều điều để thảo luận. Ông Scholz nói: “Chúng ta phải hiểu tại sao chiến tranh không tiếp tục mãi mãi. Sẽ không bao giờ có bất kỳ quyết định nào được đưa ra đối với người đứng đầu Ukraine”.

Nhà Trắng hôm 16/10 cho biết ông Biden đã kết nối với ông Zelensky trong một cuộc điện đàm và cung cấp thông tin cập nhật về những nỗ lực của Mỹ nhằm tăng cường hỗ trợ an ninh cho Ukraine. Các quan chức Mỹ cho biết trong một tuyên bố rằng gói trị giá 425 triệu USD mới dành cho Ukraine sẽ bao gồm vũ khí phòng không, tên lửa phòng không, đạn pháo, vũ khí chống xe tăng, xe Humvee và nhiều hơn nữa.

Tổng thư ký NATO Mark Rutte nói với các phóng viên hôm 16/10 rằng ông “ý thức rất rõ về tất cả các yếu tố của kế hoạch chiến thắng…và chúng tôi đang liên hệ chặt chẽ với các đồng minh và với Ukraine để xem chúng tôi có thể thực hiện các bước tiếp theo như thế nào”.

“Tôi tin tưởng chắc chắn rằng một ngày nào đó Ukraine sẽ là thành viên của NATO và tôi sẽ hoan nghênh khi ngày đó đến. Các đồng minh phải thảo luận với nhau về cách đưa vấn đề này tiến lên phía trước”, ông nói.

Ông Zelensky phát biểu trước Quốc hội Ukraine về kế hoạch chiến thắng (Ảnh: AP)

Còn nhiều nghi ngại về kế hoạch của Ukraine

Bài thuyết trình công khai của ông Zelensky về kế hoạch này diễn ra khi Ukraine chuẩn bị cho một mùa đông khó khăn. Trong nhiều tháng, Nga đã tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine, gây mất điện trên diện rộng. Đất nước này hiện đang chuẩn bị cho những đợt mất điện tiếp theo khi nhiệt độ giảm mạnh và mùa sưởi ấm bắt đầu.

Trong khi đó, lực lượng Nga đang tiến vào các thành phố phía đông Pokrovsk, nơi hầu hết dân thường đã sơ tán và Toretsk, nơi các cuộc tấn công không ngừng nghỉ của Nga đã san bằng hầu hết các thành phố.

Kết quả canh bạc của Ukraine tấn công khu vực Kursk của Nga hồi tháng 8 vẫn chưa rõ ràng. Mặc dù Ukraine vẫn kiểm soát được vùng lãnh thổ đáng kể ở đó, một số người đã đặt câu hỏi về quyết định của Kiev điều quân tới đó thay vì các thành phố bị bao vây trong nước.

Nghị sĩ Ukraine Solomiia Bobrovska, thành viên của Holos, một đảng đối lập tự do, cho biết kế hoạch chiến thắng của ông Zelensky cho thấy những gì các đồng minh Ukraine cần làm, nhưng bà bày tỏ nghi ngờ về phản ứng của họ.

“Thật không may, tôi không nghĩ Mỹ dễ tiếp thu kế hoạch này”, bà nói, chỉ ra cảm giác tê liệt chính trị trước cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vào tháng tới. “Ông Biden có thể đưa ra một quyết định lịch sử thực sự với vũ khí tầm xa và lời mời”.

Nhà lập pháp Oleksiy Goncharenko của đảng Đoàn kết Châu Âu đối lập đã viết trên X rằng đó không phải là một kế hoạch mà chỉ là mong muốn của ông Zelensky. “Một kế hoạch cần phải thực tế. Nói cho tôi biết, điều gì trong đó là thực tế?”, ông nói.

Ông nói thêm rằng các đối tác dường như không sẵn sàng thực hiện các hành động mà tổng thống mô tả.

Huyền Chi