Ph. Ăng-ghen – Người thầy vĩ đại của giai cấp vô sản
Qua những công trình của mình, Ăng-ghen đã thể hiện một sự hiểu biết rộng lớn, một tầm nhìn sâu sắc, một khả năng nhận định thiên tài trên nhiều lĩnh vực khoa học và cuộc sống. Các-Mác rất tự hào khi gọi người bạn của mình là một bộ "Bách Khoa".
Ăng-ghen luôn gần gũi với phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân. Trong những ngày khó khăn của cách mạng, ông vẫn giữ vững sợi dây liên lạc với những người lãnh đạo công nhân các nước. Tham gia Quốc tế thứ nhất, ông cùng với Các-Mác đấu tranh chống lại các trào lưu tư tưởng phi vô sản. Ông nhiệt liệt ủng hộ và tích cực giúp đỡ các chiến sĩ công xã Paris (1871).
Trong những năm 70 và 80 của thế kỉ XIX, nhiều Đảng công nhân được thành lập. Để bảo vệ đường lối chủ nghĩa Mác, Ăng-ghen viết tác phẩm quan trọng: "Chống Đuy-rinh" (1877) nhằm chống lại những quan điểm tiểu tư sản có tính chất cơ hội chủ nghĩa. Ông tổng kết những tài liệu về khoa học tự nhiên, phân tích trong tác phẩm xuất sắc "Phép biện chứng của tự nhiên".
Năm 1883, Các-Mác qua đời, Ph. Ăng-ghen phải đảm nhận trách nhiệm vẻ vang và nặng nề trong việc lãnh đạo giai cấp vô sản quốc tế. Ông nhận trách nhiệm hoàn thành và xuất bản công trình đồ sộ là bộ "Tư bản" của Các-Mác.
Năm 1844, Ăng-ghen đã viết xong tác phẩm nổi tiếng "Nguồn gốc của gia đình, của chế độ tư hữu và của Nhà nước", "Lút-vích Phơ-bách và sự cáo chung của nền triết học cổ điển Đức" (1888). Trong những năm cuối đời mình, Ăng-ghen đấu tranh không khoan nhượng chống mọi biểu hiện cơ hội chủ nghĩa trong phong trào công nhân.
Trong các đại hội của Quốc tế thứ hai, ông đã giành được thắng lợi trong việc đấu tranh thông qua những quyết nghị mác-xít như khẩu hiệu đòi ngày làm 8 giờ, tổ chức ngày Quốc tế Lao động 1/5, đồng thời xác nhận tính tất yếu của chuyên chính vô sản và thắng lợi của cách mạng vô sản. Ông qua đời vào ngày 5/8/1895.
Các-Mác, Ph. Ăng-ghen và học thuyết của các ông đã cách chúng ta hơn 160 năm. Trong thời gian đó thế giới đã có biết bao biến đổi về chất nhưng học thuyết của các ông về căn bản vốn là những giá trị bền vững. Di sản, tư tưởng lý luận của các ông còn được nhiều thế hệ nghiên cứu và tìm thấy ở đây những chỉ dẫn không thể thiếu trên con đường đi lên của nhân loại. Những giá trị ấy vẫn đang rọi sáng cho Đảng và nhân dân ta về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, tiếp tục sự nghiệp đổi mới, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Năm tháng qua đi, nhân loại đã và sẽ còn biết đến nhiều nhân vật, học thuyết nổi tiếng, nhưng tên tuổi, học thuyết của Ph. Ăng-ghen cũng như tất cả những gì ông đã cống hiến cho khoa học, cho cuộc đấu tranh của công nhân lao động, cho giai cấp vô sản về lương tri và phẩm giá con người, vì sự bình đẳng, tiến bộ xã hội mãi mãi trường tồn. Tên tuổi của Ph.Ăng-ghen luôn sống mãi trong trái tim và khối óc của nhân loại tiến bộ trên thế giới.
