Phải rà soát quỹ đất trước khi cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước

Quỹ đất luôn là vấn đề 'nóng' trong cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.

Cần có nhiều thời gian để xử lý vướng mắc về tài chính, đất đai

Theo ông Đặng Quyết Tiến, CPH là giải pháp quan trọng trong sắp xếp, đổi mới, cơ cấu lại DNNN. Kết quả công tác CPH, thoái vốn sẽ có tác động tích cực tới sự phát triển của thị trường chứng khoán, đồng thời nâng cao hiệu quả hoạt động của các DNNN sau CPH, hầu hết các DNNN sau CPH đều sản xuất, kinh doanh có hiệu quả, nộp ngân sách và thu nhập của người lao động được nâng lên.

Tuy nhiên, một số bộ, ngành, địa phương, tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước còn chưa thực sự nghiêm túc triển khai kế hoạch CPH, thoái vốn, cơ cấu lại DNNN theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và chấp hành chế độ báo cáo. Chính vì vậy, tiến trình CPH và thoái vốn hiện đang rất chậm.

Ông Đặng Quyết Tiến cho biết, theo công văn số 991/TTg-ĐMDN ngày 10/7/2017 của Thủ tướng Chính phủ thì giai đoạn 2017-2020 CPH 127 DNNN. Ngày 15/8/2019, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 26/2019/QĐ-TTg về việc phê duyệt Danh mục DNNN CPH đến hết năm 2020 để đẩy nhanh công tác CPH trong thời gian tới, trong đó nêu cụ thể danh sách và tỷ lệ cổ phần nhà nước nắm giữ đối với 93 DNNN thực hiện CPH đến hết năm 2020 (bổ sung 01 DNNN là Công ty TNHH MTV Công trình đô thị Mỹ Tho vào danh sách phải CPH). Như vậy, kế hoạch CPH giai đoạn 2017-2020 là 128 DNNN.

Đồng thời, tại Báo cáo của Bộ Tài chính đã thống kê cho thấy, trong tháng 8/2019, CPH được 01 đơn vị thuộc danh mục DNNN CPH ban hành kèm theo Quyết định số 26/2019/QĐ-TTg. Trong 8 tháng đầu năm 2019 có 09 DNNN được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án CPH, tuy nhiên, trong đó chỉ có 03 DNNN thuộc danh mục các DNNN CPH theo công văn số 991/TTg-ĐMDN (02 DN) và Quyết định số 26/2019/QĐ-TTg (01 DN).

Lũy kế đến tháng 8/2019, đã có 36/128 DNNN CPH thuộc danh mục phải CPH theo công văn số 991/TTg-ĐMDN (35 DN) và Quyết định số 26/2019/QĐ-TTg (01 DN). Từ nay đến hết năm 2020 còn phải CPH 92 DNNN. Như vậy, tiến độ CPH các DNNN còn chậm (28%), không đạt được kế hoạch đề ra.

“Tình hình thoái vốn theo Quyết định số 1232/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ cũng không khả quan hơn khi mới có 90 đơn vị theo Quyết định số 1232/QĐ-TTg ngày 17/8/2017 của Thủ tướng Chính phủ với giá trị 4.574 tỷ đồng, thu về 8.807 tỷ đồng” - ông Đặng Quyết Tiến nhấn mạnh.

Theo Quyết định số 1232/QĐ-TTg ngày 17/8/2017 của Thủ tướng Chính phủ thì giai đoạn 2017-2020 phải thực hiện thoái khoảng 60.000 tỷ đồng vốn nhà nước tại các DNNN, trong đó năm 2017 thực hiện thoái vốn tại 135 DNNN; Năm 2018 thực hiện thoái vốn tại 181 DNNN; Năm 2019 thực hiện thoái vốn tại 62 DNNN; Năm 2020 thực hiện thoái vốn tại 28 DNNN.

Tổng số thoái vốn 08 tháng đầu năm được 2.432 tỷ đồng, thu về 4.653 tỷ đồng. Lũy kế tổng số thoái vốn từ năm 2016 - tháng 8/2019 đã thoái 24.496 tỷ đồng, thu về 170.609 tỷ đồng.

Theo ông Đặng Quyết Tiến, nguyên nhân khiến cho tiến độ CPH, thoái vốn còn chậm là do quá trình CPH DNNN cần có nhiều thời gian để xử lý vướng mắc về tài chính, đất đai, lao động trong giai đoạn trước CPH làm kéo dài thời gian thực hiện CPH. Đặc biệt là vấn đề xác lập hồ sơ pháp lý đất đai do UBND địa phương thực hiện chậm, kéo dài thời gian hơn so với quy định dẫn đến các DNNN phải điều chỉnh tiến độ CPH.

Tỷ lệ vốn nhà nước trong phương án CPH DNNN còn cao dẫn đến giảm sức hút đối với các nhà đầu tư mua cổ phần, ảnh hưởng đến thành công của việc CPH. Việc chậm quyết toán bàn giao sang công ty cổ phần của các DNNN CPH đã chuyển sang hoạt động dưới hình thức công ty cổ phần, làm ảnh hưởng đến công tác bàn giao và thu nộp các khoản về Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và phát triển DNNN.

Việc bàn giao quyền đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước về SCIC còn chậm, chưa đảm bảo kế hoạch theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Nhiều DNNN chậm đăng ký giao dịch, niêm yết trên thị trường chứng khoán làm ảnh hưởng đến tính công khai, minh bạch của thị trường, chậm đổi mới công tác quản trị DNNN sau cổ phần theo thông lệ và chuẩn mực của các DNNN trên thị trường chứng khoán, cũng như hạn chế công tác giám sát của toàn xã hội đối với hoạt động của các DNNN này.

Cổ phần hóa phải nhanh và đúng pháp luật

Tại Hội nghị giao ban của Ban Chỉ đạo Trung ương về Đổi mới và phát triển DNNN, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ - Trưởng ban Chỉ đạo đã yêu cầu phải đẩy nhanh tiến trình CPH với yêu cầu cần phải nhanh và đúng pháp luật. Các bộ, ngành, địa phương cần tiếp tục rà soát toàn diện các văn bản pháp luật để tháo gỡ vướng mắc khó khăn trong công tác CPH, thoái vốn, đảm bảo công khai, minh bạch, rõ ràng và khả thi.

Để đẩy nhanh tiến độ CPH, theo ông Đặng Quyết Tiến cho rằng, các văn bản pháp quy đã có đủ, vấn đề quan trọng là phương pháp tổ chức thực hiện, cần xác định tốt giá trị DNNN.

Ông Tiến cho biết, tới đây các cơ quan đại diện sở hữu, các bộ, ngành sẽ phải tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các UBND các tỉnh, thành phố để kịp thời tháo gỡ những khó khăn cho các DNNN đẩy nhanh tiến độ CPH. Đồng thời, chuẩn bị tốt các khâu xác định giá trị DNNN thì mới đảm bảo được tiến độ CPH từ nay đến 2020.

Đối với các DNNN thuộc diện CPH cần khẩn trương rà soát toàn bộ quỹ đất đang quản lý, sử dụng để lập phương án sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai trình UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có ý kiến về phương án và giá đất để cấp có thẩm quyền phê duyệt trước khi tổ chức xác định giá trị DNNN CPH theo đúng quy định tại Nghị định số 167/2017/NĐ-CP ngày 31/12/2017 và Nghị định số 126/2017/NĐ-CP ngày 16/11/2017.